Sau kỳ họp bất thường của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII vào thời điểm cuối cùng của năm 2022, nội các của chính phủ Việt Nam có sự thay đổi mạnh mẽ: 02 Phó thủ tướng rời vị trí. Suốt một tuần qua, những đồn đoán, phân tích đều hướng về câu hỏi ai sẽ là người bổ khuyết? Quốc hội họp bất thường từ5 -9/1/2023 để ra quyết định cuối cùng về vấn đề này.
Chiều ngày 30/12, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã triệu tập cuộc họp bất thường. Các thành viên cuộc họp đã biểu quyết, thống nhất để Phó thủ tướng Vũ Đức Đam thôi vị trí Ủy viên Trung ương, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh thôi vị trí Uỷ viên Bộ Chính trị và Uỷ viên Trung ương Đảng khoá XIII, theo tin từ Vnexpress.
Thông cáo ngắn gọn phát đi sau cuộc họp không nêu lý do cụ thể về quyết định này. Mặc dù vậy, trợ lý của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã bị bắt vì liên quan tới đại án tham nhũng kít xét nghiệm virus Covid-19 Việt Á trong khi trợ lý của ông Phạm Bình Minh bị bắt vì liên quan tới nhận hối lộ chuyến bay giải cứu. Các thông tin như vậy làm dấy lên đồn đoán về khả năng hai vị Phó thủ tướng này phải chịu trách nhiệm hoặc có liên quan tới hai đại án trên.
Quyết định này cũng tương đương với việc hai Phó Thủ tướng này sẽ phải rời khỏi vị trí trong năm 2023. Theo Hiến pháp và Luật pháp Việt Nam, vị trí Phó thủ tướng trong nội các lại được lựa chọn, bổ nhiệm bởi Quốc hội chứ chứ không phải Thủ tướng. Về cơ bản, quyền lực của Thủ tướng trở nên suy giảm khi không thể tự lựa chọn nội các cho mình. Bù lại, về lý thuyết, sự kiểm soát kiềm lực theo cách này cũng hạn chế chuyên quyền hay quyền lực quá lớn của một cá nhân (trường hợp cá nhân này có những quyết sách sai lầm với định hướng của đảng).
Đây là lý do lớn nhất diễn ra cuộc họp Quốc hội bất thường vào ngày 5/1/2023. Trong thông cáo của Chính phủ về cuộc họp này chỉ đề cập rằng "Quốc hội sẽ xem xét công tác nhân sự đại biểu và nhân sự khác thuộc thẩm quyền của Quốc hội (nếu có)".
Trên các trang mạng xã hội, các thảo luận về nhân sự cho ghế Phó Thủ tướng trở thành đề tài nóng nhất; các đồn đoán cũng liên tục thay đổi. Có vẻ như, nguồn nhân sự cấp cao dường như đang khá "khan hiếm" theo yêu cầu của đảng và chính phủ sau một thời gian dài quyết tâm và thực thi chính sách chống tham nhũng của Trung ương Đảng.
Quang Nhật tổng hợp
