Một tỷ phú người Trung Quốc từng học tại Đại học Duke bị cáo buộc đã đánh cắp ý tưởng công nghệ tàng hình đặc biệt của một giáo sư nổi tiếng người Mỹ và sau đó phát triển nguyên mẫu của mình ở Trung Quốc.
Công nghệ tàng hình hàng đầu thế giới
Lưu Nhược Bằng, được biết đến là Elon Musk của Trung Quốc, người sáng lập tập đoàn Kuang-Chi Group, theo học tại Đại học Duke từ năm 2006 đến 2009 dưới sự hướng dẫn của tiến sỹ David Smith.
Tiến sỹ Smith, công tác và giảng dạy tại Đại học Duke, là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về siêu vật liệu.
Lưu Nhược Bằng cho biết anh ta từ lâu đã rất hâm mộ tiến sỹ Smith và ước mơ được học tập và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của ông.
Phát minh lớn nhất của tiến sỹ Smith là một loại siêu vật liệu, nó có chức năng giống như một “áo choàng tàng hình”. Siêu vật liệu này là một loại vật chất lạ không có trong tự nhiên. Chiếc “áo choàng tàng hình” của tiến sỹ Smith không giống như chiếc áo nổi tiếng của Harry Potter vốn có khả năng “tàng hình” trong mắt con người, mà nó “tàng hình” trước tín hiệu vi sóng.
Quân đội Hoa Kỳ đã nhìn thấy tiềm năng của vật liệu "vô hình" và đã chi hàng triệu đô la hỗ trợ cho nghiên cứu cơ bản của tiến sĩ Smith về thiết kế vật liệu quang học và điện từ, với hy vọng họ có thể sử dụng thành quả nghiên cứu này trong quân đội Hoa Kỳ.
Hành vi đáng ngờ
Năm 2006, phòng thí nghiệm của tiến sỹ Smith chế tạo thành công một nguyên mẫu “áo choàng tàng hình”.
Theo The Chronicle, tờ báo nội bộ của Đại học Duke, cũng vào năm 2006, Lưu ghi danh tại Đại học Duke, học tập và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của tiến sỹ Smith.
Trong mắt các sinh viên và các giáo sư, Lưu là người dễ mến, có định hướng, rất thông minh và đầy triển vọng. Tiến sỹ Smith nhận xét Lưu là một người có vẻ hồn nhiên và đáng yêu. Lưu dần dần trở thành người chủ chốt của phòng thí nghiệm.
Một ngày, Lưu dường như đưa ra một gợi ý ngây thơ; phòng thí nghiệm của tiến sỹ Smith nên hợp tác với một phòng thí nghiệm khác của Trung Quốc. Phòng thí nghiệm này thuộc Đại học Đông Nam Nam Kinh, do Thôi Thiết Quân điều hành. Tiến sỹ Smith đã đồng ý vì ông muốn chia sẻ thành quả hợp tác.
Vào cuối năm 2007, tiến sỹ Smith cho phép Lưu đưa hai đồng nghiệp cũ của mình từ Trung Quốc đến thăm phòng thí nghiệm của mình. Trong khoảng thời gian từ ba đến sáu tháng, hai nhà nghiên cứu được chính phủ Trung Quốc đài thọ đã làm việc cho một vài dự án, bao gồm cả dự án “áo choàng tàng hình”. Một ngày, khi tiến sỹ Smith không có mặt tại phòng thí nghiệm, những người này đã chụp ảnh phòng thí nghiệm và đo đạc các thiết bị trong phòng. Họ đã mang theo hình ảnh và số đo của tất cả các thiết bị sử dụng để chế tạo “chiếc áo choàng tàng hình” về Trung Quốc, theo thông tin từ hãng tin NBC.
Trong cuốn sách Gián điệp trường học: Cách CIA, FBI và tình báo nước ngoài bí mật khai thác trường đại học Mỹ (Spy Schools: How the CIA, FBI and Foreign Intelligence Secretly Exploit America's Universities), tác giả Dan Golden viết rằng Lưu đã thuyết phục tiến sỹ Smith tham gia Dự án 111 của Chính phủ Trung Quốc, đây là dự án tuyển dụng các nhà khoa học ở nước ngoài làm việc cho Trung Quốc.
Dự án của tiến sỹ Smith được tài trợ bởi Văn phòng Nghiên cứu Khoa học Không quân Hoa Kỳ, còn dự án của Thôi Thiết Quân được Quỹ Khoa học Cơ bản Quốc gia Trung Quốc và Dự án 111 tài trợ.
Khi biết được tin, không có gì đáng ngạc nhiên, Lầu Năm Góc không hài lòng về việc nghiên cứu họ tài trợ được chia sẻ với Trung Quốc. Smith ngay lập tức dừng hợp tác với Thôi Thiết Quân, và ông cũng bảo Lưu ngừng liên lạc với Thôi.
Nhưng hành vi đáng ngờ đã không dừng lại, và căng thẳng giữa tiến sỹ Smith và Lưu xuất hiện.
Tiến sỹ Smith bắt gặp Lưu phớt lờ trách nhiệm của mình trong phòng thí nghiệm và lưu trữ chi tiết về các thí nghiệm trên một trang web được lưu trữ bởi một máy chủ đặt tại Trung Quốc. Đây là trang web mà Lưu lập cho công ty tương lai của mình.
Tệ hơn nữa, mặc dù tiến sỹ Smith hướng dẫn mình nhưng Lưu đã không thông báo cho tiến sỹ Smith về hơn chục bài nghiên cứu mà Lưu đã cùng viết với Thôi, cho dù Lưu có ghi tên tiến sỹ Smith là đồng tác giả trong một số bài.
Ăn trộm thành quả?
Tiến sĩ Smith rất ngạc nhiên khi biết một bản sao y hệt “áo choàng tàng hình” đã được chế tạo trong phòng thí nghiệm của Lưu [ở Trung Quốc].
"Cảm giác như bị ăn trộm vậy" Tiến sĩ Smith cho biết.
FBI đã đồng ý với nhận định với tiến sỹ Smith và họ mở cuộc điều tra Lưu vào năm 2010.
Cựu trợ lý giám đốc phản gián FBI Frank Figliuzz cho biết: "Chúng tôi biết chắc rằng quan chức và đặc vụ Trung Quốc đã gặp Lưu trong thời gian anh ta ở Mỹ".
Các chuyên gia cho rằng, đây là một trường hợp trong rất nhiều các ví dụ về mối đe dọa ngày càng tăng của gián điệp học thuật.
Theo Dan Golden, hiện có hơn một triệu sinh viên quốc tế ở Hoa Kỳ.
Dan cho biết: "Một tỷ lệ nhỏ nhưng đáng kể trong số những sinh viên đó đang ở Mỹ để lấy cắp công trình nghiên cứu hay tuyển dụng người cung cấp thông tin và thu thập thông tin tình báo".
Phủ nhận cáo buộc
Lưu phủ nhận mọi hành vi sai trái. Khi phóng viên của hãng tin NBC đến trụ sở công ty của Lưu ở Thâm Quyến và hỏi anh rằng có phải chính phủ Trung Quốc đã phái anh đến Đại học Duke để học hỏi từ tiến sỹ Smith và mang thông tin lấy được về nước, Lưu gọi nhận định này là "lố bịch" và "sai hoàn toàn".
Tuy vậy, phóng viên hãng tin NBC đã nhìn thấy một phiên bản tiên tiến “áo choàng tàng hình” của tiến sỹ Smith được trưng bày rất trang trọng trong sảnh trụ sở công ty.
FBI dừng việc điều tra Lưu vài năm trước vì thiếu bằng chứng.
Tiến sỹ Smith cũng dừng việc điều tra; "Tôi không có bất kỳ bằng chứng nào và mọi thứ anh ta làm đều đã được sắp đặt và có chủ đích".
Lưu cho rằng công việc của mình tại phòng thí nghiệm của Đại học Duke chỉ đơn giản là "nghiên cứu cơ bản" mà anh mang về Trung Quốc. Quan chức an ninh Mỹ tin rằng đây là một ví dụ về một xu hướng đang rất nổi cộm: Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ.
Một số nhà quan sát, bao gồm cả cựu trợ lý giám đốc phản gián FBI Frank Figliuzz, tin rằng Lưu thực sự đang thực hiện một điệp vụ cho chính phủ Trung Quốc.
"Chúng tôi biết rằng người Trung Quốc có một danh sách về tình báo và công nghệ [của Hoa Kỳ] mà họ nhắm đến hàng năm. Chúng tôi biết rằng nghiên cứu mà Lưu đã lấy từ Đại học Duke nằm trong danh sách bộ sưu tập đó".
Lẽ ra đã không cho tốt nghiệp
Cho đến khi Lưu tốt nghiệp vào năm 2009, đã xuất hiện một email Lưu gửi cho một người bạn cùng lớp cho thấy ngay từ đầu Lưu đã có ý định để Trung Quốc sẽ thu lợi từ nghiên cứu của tiến sỹ Smith. Trong email, Lưu thừa nhận trong thời gian làm việc tại phòng thí nghiệm của tiến sỹ Smith, Lưu cũng đồng thời làm việc để thương mại hóa nghiên cứu của tiến sĩ Smith tại Trung Quốc.
Tiến sỹ Smith nói rằng nếu ông biết email này trước khi Lưu tốt nghiệp, thì Lưu hẳn sẽ không được cấp bằng từ Đại học Duke.
Giờ Lưu đã có bằng tiến sỹ Đại học Duke, quay về Trung Quốc với tầm bằng này và ra mắt công ty công nghệ của riêng mình, hiện trị giá 6 tỷ đô la.
Lưu cho biết: "Tôi không muốn dùng từ sao chép. Mọi người có thể chia sẻ kinh nghiệm…và [người khác] sẽ tạo nên một thứ khác biệt".
Minh Dũng
