Dịch bệnh COVID-19 vẫn chưa có dấu hiệu giảm tốc trên quy mô toàn cầu. Sự xuất hiện của chủng đột biến Omicron dẫn đến số lượng ngày càng tăng các ca nhiễm mới ở trẻ nhỏ trên khắp thế giới. Vậy nếu trẻ không được tiêm vaccine thì làm thế nào để ngăn ngừa?
Ông Hồ Vấn Long (Hu Wenlong), Giám đốc Khoa Thần kinh Nhi đồng tại Chi nhánh Zhonggang thuộc Bệnh viện Trừng Thanh Đài Loan, chỉ ra rằng theo nghiên cứu y tế, những người có sức đề kháng kém thì khả năng nhiễm virus và chuyển nặng sẽ cao hơn tương đối.
Ngược lại, người có sức đề kháng đủ tốt thì ngay cả khi mắc virus, họ cũng không mang theo triệu chứng. Vì thế, việc tìm cách cải thiện và nâng cao “khả năng miễn dịch của tự thân” là một chìa khóa quan trọng.
1. Hút thuốc và khói thuốc cũng gây hại cho hệ thống miễn dịch
Người lớn hút thuốc trong nhà, trẻ em dù hít phải khói thuốc một cách thụ động cũng sẽ bị ảnh hưởng tương tự như người hút.
Các vấn đề sức khỏe phổ biến do hút thuốc gây ra bao gồm bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), hen suyễn, bệnh tim mạch, đột quỵ và các bệnh ung thư khác.
Nhưng trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy hút thuốc lá cũng làm suy giảm khả năng miễn dịch bẩm sinh và khả năng miễn dịch thích ứng, khiến hệ thống miễn dịch suy yếu hoặc phản ứng quá mức.
2. Ăn 5 phần trái cây và rau quả mỗi ngày để tăng cường kháng thể
Chế độ ăn hàng ngày có ít nhất 5 phần trái cây và rau quả có thể tăng cường đáng kể phản ứng kháng thể của cơ thể.
Khái niệm “ngũ quả mỗi ngày” nghĩa là bạn cho trẻ ăn ít nhất 3 phần rau và 2 phần trái cây, tổng cộng là 5 phần rau và trái cây hàng ngày.
Trong 3 phần rau này, mỗi một khẩu phần rau có kích thước bằng nắm tay của trẻ, và chúng bao gồm các loại rau khác nhau; tương tự với 2 phần trái cây còn lại, mỗi một phần tương đương với nhiều loại trái cây to bằng nắm tay.
3. Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục thường xuyên có thể trì hoãn sự lão hóa của hệ thống miễn dịch và tăng cường khả năng đề kháng. Tuy nhiên, bạn phải nhớ tăng dần cường độ và thời gian tập luyện, nếu không sẽ rất dễ bị nhiễm bệnh nếu quá mệt.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ở Hoa Kỳ tin rằng, trẻ em và thanh thiếu niên cần ít nhất 60 phút hoạt động thể chất trở lên mỗi ngày.
Hơn nữa, bản thân tập thể dục có cơ chế giống như khi ngủ, có thể kích thích tiết hormone tăng trưởng và khiến trẻ cao lớn hơn.
Ngoài ra, khi tập luyện cần chú ý các biện pháp bảo vệ cơ bản như: rửa tay trước và sau khi tập, giảm cường độ hoặc nghỉ tập khi cơ thể cảm thấy không khỏe, hạn chế và tốt nhất là tránh tập chung với người có các triệu chứng cảm lạnh, lau các thiết bị hoặc dụng cụ tập bằng cồn trước khi sử dụng...
4. Duy trì cân nặng phù hợp
Theo các thí nghiệm, béo phì có thể làm suy giảm chức năng của tế bào T trong hệ thống miễn dịch, dẫn đến nồng độ virus cúm trong phổi cao hơn, viêm phổi nặng hơn và tỷ lệ tử vong cao hơn.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị sử dụng chỉ số khối cơ thể (BMI) để đo độ béo phì, được tính bằng cách lấy cân nặng (kg) chia cho bình phương chiều cao (mét). Quá gầy, thừa cân hoặc quá béo đều có hại cho sức khỏe của trẻ.
5. Uống có chừng mực
Trẻ em và thanh thiếu niên bị thiếu enzyme alcohol dehydrogenase - có tác dụng chuyển hóa rượu; vì vậy, chúng nên tuyệt đối tránh xa rượu bia.
Tuy nhiên có một ngoại lệ, nếu người lớn uống vừa phải sẽ có lợi nhất định cho miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào; thậm chí các chất chống oxy hóa trong rượu vang đỏ có thể bảo vệ các tế bào miễn dịch khỏi bị hư hại.
Cái gọi là uống thích hợp, đối với nam giới trưởng thành trung bình không quá hai ly tiêu chuẩn mỗi ngày; nghĩa là khoảng 720ml bia có nồng độ cồn 5%, hoặc 300ml rượu vang đỏ có nồng độ 12%, hoặc 90ml rượu mạnh có nồng độ 40%; lượng uống thích hợp cho phụ nữ trưởng thành nên giảm một nửa.
Nhưng nếu sau khi uống rượu, mặt bạn ửng đỏ, kèm theo cảm giác buồn nôn, đau đầu, khó chịu… thì bạn nên tránh xa rượu bia để duy trì sức khỏe.
6. Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ và khả năng miễn dịch có tác động tương hỗ qua lại: giấc ngủ không chỉ ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch bẩm sinh và khả năng miễn dịch có được, mà tình trạng miễn dịch cũng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Giấc ngủ ngon có thể ảnh hưởng đến nhiều dấu hiệu miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng và cải thiện tiên lượng nhiễm trùng.
7. Cười thường xuyên để giảm căng thẳng về thể chất và tinh thần
Tất nhiên, trẻ em và thanh thiếu niên cũng có áp lực tâm lý! Phân tích tổng hợp quy mô lớn cho thấy căng thẳng tâm lý mãn tính có thể làm giảm khả năng miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào, khiến con người dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Vì vậy, học cách điều chỉnh cơ thể, tâm trí và giảm bớt căng thẳng là một trong những chủ đề quan trọng đối với cả người lớn và trẻ em.
Thường xuyên cười không chỉ giúp giảm căng thẳng mà còn làm tăng số lượng tế bào tiêu diệt tự nhiên trong cơ thể.
Tế bào tiêu diệt tự nhiên chịu trách nhiệm cho các biện pháp phòng thủ không đặc hiệu và có thể tiêu diệt các tế bào bị nhiễm virus.
8. Uống nhiều nước
Uống đủ nước có thể giúp máu vận chuyển đủ oxy đến hệ thống miễn dịch (bao gồm cả hệ bạch huyết) để các tế bào miễn dịch có thể hoạt động.
Đủ nước cũng có thể giúp các tế bào cơ thể và thận đẩy nhanh quá trình loại bỏ các chất độc chuyển hóa. Ngoài ra, hơi ẩm có thể giữ ẩm cho mắt và niêm mạc miệng, tránh virus xâm nhập.
Cũng cần lưu ý rằng, trẻ dưới 6 tháng tuổi dùng sữa làm thực phẩm chính; lúc này, ngoại trừ trường hợp trẻ bị đổ mồ hôi, sốt, tiêu chảy hay mất nước, còn bình thường thì bản thân việc bú sữa cũng đang nạp nước vào cơ thể rồi, nhưng bạn vẫn nên để trẻ quen dần với mùi vị của nước.
Với trẻ hơn 6 tháng tuổi, khi bắt đầu bước vào giai đoạn ăn dặm, bạn nên tăng dần lượng nước uống cho trẻ. Đối với trẻ hơn 1 tuổi, bạn càng phải chú ý cung cấp nước đầy đủ hơn.
Công thức tính lượng nước uống hàng ngày tương ứng với cân nặng của trẻ như sau:
- Trẻ từ 1 - 10kg: 100ml/kg cân nặng.
- Trẻ từ 11 - 20kg: 1.000ml/10kg đầu + 50ml/kg/1kg cân nặng tăng thêm.
- Trẻ từ 21kg trở lên: 1.500ml/20kg đầu + 20ml/1kg cân nặng tăng thêm.
9. Ăn nhiều nấm và uống súp gà
Ăn nấm đông cô (Lentinula edodes, Shiitake Mushrooms) đã được chứng minh có thể làm tăng các tế bào tiêu diệt tự nhiên, immunoglobulin A (IgA, IgA), interleukin-4 (interleukin-4, IL-4) và các cytokine khác trong cơ thể con người, từ đó cải thiện chức năng miễn dịch.
Tương tự, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng súp gà thực sự có thể làm giảm quá trình hóa học của bạch cầu trung tính (Neutrophils chemotaxis), và làm giảm các triệu chứng cảm lạnh; nồng độ càng cao thì hiệu quả càng tốt!
10. Giảm lượng đường
Ai cũng biết rằng chế độ ăn nhiều đường có thể gây ra các bệnh mãn tính như tiểu đường và tăng lipid máu.
Ngoài ra, các thí nghiệm cho thấy chế độ ăn nhiều đường không tốt cho miễn dịch dịch thể và miễn dịch tế bào, dễ gây nhiễm trùng và bệnh tật!
11. Ăn thực phẩm giàu vitamin D
Vitamin D có liên quan mật thiết đến khả năng miễn dịch bẩm sinh. Các nghiên cứu chỉ ra rằng cơ thể càng ít vitamin D thì khả năng bị cảm lạnh càng cao!
Vì vậy, nếu bị cảm lạnh thông thường, bạn có thể cân nhắc kiểm tra lượng vitamin D trong cơ thể có đủ hay không.
Nếu đủ lượng vitamin D đã được hấp thụ từ thực phẩm, nó phải được chuyển hóa thành vitamin D3 hoạt động sau khi da được chiếu tia cực tím B (UVB).
Nói chung, 15 phút phơi nắng mỗi ngày là đủ và bạn có thể phơi nắng khi tập thể dục ngoài trời. Ngoài ra, những thực phẩm giàu vitamin D như: cá mòi, cá hồi, phô mai, lòng đỏ trứng, đậu nành, nấm và các loại ngũ cốc… đều có thể bổ sung thêm.
12. Ngồi và thiền
Ngồi thiền có lịch sử lâu đời ở phương Đông và từ lâu đã được coi là phương pháp cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
Nhưng chỉ trong những năm gần đây, các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng đã chỉ ra rằng, thiền có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch tế bào, các chỉ số viêm và thậm chí cả lão hóa.
Ngồi thiền là một nhiệm vụ gần như bất khả thi đối với nhiều trẻ nhỏ. Cha mẹ có thể dùng các trò chơi để hướng dẫn trẻ từ từ. Tốt hơn là bạn nên kéo dài một phút khi bắt đầu và tăng dần thời gian tùy theo tình hình.
Ngồi thiền ở trẻ nhỏ không cần phải kiết già (bắt chéo hai chân) mà chỉ cần ngồi thẳng lưng trên ghế, tập trung vào giây phút hiện tại và hít thở, gạt bỏ những suy nghĩ lung tung trong đầu, không mất quá nhiều thời gian để đạt được hiệu quả.
Hoàng Tuấn
Theo Secret China
