Hậu Covid bị ho, mất ngủ, đau đầu, khó thở? Nên làm gì, xử lý thế nào?

Nhiều người gặp các triệu chứng hậu Covid-19 như: ho dai dẳng, mất ngủ, đau đầu, khó thở, rụng tóc,... Vậy người bệnh nên làm gì? Điều trị hay xử lý thế nào?

Hậu Covid là gì?

Kể từ khi mắc Covid-19 xong, bệnh nhân được xác nhận bằng test nhanh hoặc PCR âm tính, từ đó về sau gọi là hậu Covid-19. Hậu Covid-19 tức thì diễn ra ngay từ khi âm tính với Covid-19 và kéo dài từ 2-4 tuần. Hậu Covid-19 kéo dài sẽ từ 4 tuần - 6 tháng, triệu chứng vẫn còn hụt hơi, chóng mặt và khó chịu. Còn các triệu chứng kéo dài trên 6 tháng thì được gọi là hậu Covid-19 mạn tính và kéo dài 1-2 năm, thậm chí lâu hơn.

Các triệu chứng phổ biến gồm: mệt mỏi, ho kéo dài, khó thở, đau đầu, mất ngủ, rối loạn chức năng nhận thức và một số triệu chứng khác.

Tại sao đã âm tính vẫn bị hậu Covid?

Nguyên nhân là do cơ thể vẫn đang phải chống lại sự sót lại của virus SARS-CoV-2. Bởi vì, trước đó virus đã lan rộng khắp các cơ quan ruột, hạch bạch huyết, mô… và để lại vật chất di truyền trong một thời gian ngắn, thường là vài tháng.

Vì vậy, virus kích hoạt phản ứng tự miễn làm cơ thể sản sinh ra một loại kháng thể tự miễn, có khả năng tấn công, chống lại chính cơ thể. Do đó mà các mô đang khỏe mạnh lại bị phá hủy sau khỏi bệnh.

Đồng thời, virus cũng dẫn đến tình trạng viêm nhiễm mạn tính phát tác toàn thân. Khiến người bệnh giảm khả năng trao đổi chất.

Không chỉ vậy ở những trường hợp chuyển nặng, người bệnh còn xuất hiện tình trạng đông máu, tắc nghẽn vi mạch ở nhiều nơi. Điều này làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tắc mạch phổi, mạch chi,…

Di chứng “Hậu Covid-19” được coi là bệnh mới

Vào tháng 9/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tạo ra một mã liên quan đến "tình trạng hậu Covid-19" trong Bảng phân loại bệnh tật quốc tế.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, khó thở, suy giảm nhận thức và các triệu chứng khác ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Các triệu chứng này có thể tồn tại, có thể dao động hoặc tái phát theo thời gian.

Đánh giá của WHO cho thấy, khoảng 26 triệu người trên thế giới phải chịu các di chứng của Covid-19.

Trong đó nhóm dưới 65 tuổi có nguy cơ cao; phụ nữ, người nghèo, nhân viên y tế hoặc điều dưỡng, người có các bệnh tiềm ẩn hoặc người khuyết tật cũng có nhiều rủi ro với các di chứng hậu Covid-19.

Mắc Omicron có gặp di chứng hậu COVID-19?

Theo giới khoa học, mắc COVID-19 từ Omicron ít gây viêm nên có thể không dẫn tới hội chứng hậu COVID. Tuy nhiên, không nên xem nhẹ Omicron vì biến thể này vẫn có thể gây bệnh nặng và tử vong. Do đó, người nhiễm virus biến thể Omicron cũng có nguy cơ bị các triệu chứng COVID kéo dài.

Những biểu hiện cần đi khám hậu Covid

Bệnh nhân khám hậu Covid-19 có trên 20% đi khám do rụng tóc; 24% về hô hấp; 44% đau đầu; 27% mất tập trung; 19% đau khớp; 12% rối loạn tiêu hóa.

Hậu Covid-19 khiến nhiều bệnh nhân mệt mỏi kéo dài. Có những bệnh nhân không hiểu vì sao đang làm thì rơi vào cơn mệt mỏi, kiểu như “sập nguồn”.

Bác sĩ Nguyễn Thế Hân tại Bệnh viện Thống Nhất nói với báo Thanh niên:

"Qua khám và nhận định từ tháng 9.2021 đến nay, chúng tôi thấy hậu Covid-19 ảnh hưởng đến phổi, đông máu, thận, gan, thiếu máu. Và để giải thích tất cả các triệu chứng trên, nguyên nhân chính chúng tôi thấy nổi lên là do rối loạn đông máu".

Một số triệu chứng ảnh hưởng đến chức năng, như ảnh hưởng thần kinh gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ; ở cơ quan hô hấp thì đau họng, ho kéo dài, thậm chí khó thở; trên chức năng tim mạch thì hồi hộp, đánh trống ngực, nhịp nhanh và rối loạn đông máu; suy thận...

: Đau tim, khó thở có thể là một triệu chứng của hậu Covid (Max Pixels)

Các triệu chứng hậu Covid phổ biến

Dưới đây là những triệu chứng hậu Covid phổ biến mà bạn có thể gặp phải ngay sau khi khỏi bệnh:

Đau tức ngực, khó thở, khi leo cầu thang thường có cảm giác bị hụt hơi.
Hay bị chóng mặt, mệt mỏi.
Suy giảm trí nhớ, hay quên do khả năng cung cấp máu đến các cơ quan giảm, thiếu máu lên não ảnh hưởng đến khả năng tập trung.
Giấc ngủ bị rối loạn, thức giấc giữa đêm.
Ho kéo dài dai dẳng, giọng nói thay đổi.
Khả năng co bóp cơ giảm, chân tay không còn tràn đầy sức lực như trước, hay bị đau cơ, đau khớp.
Tinh thần không ổn định, thường xuyên lo lắng, thậm chí là trầm cảm.

: Khó ngủ, mất ngủ do hậu Covid. (Pxhere)

Hội chứng hậu Covid tác động đến nhiều cơ quan bộ phận, không chỉ biểu hiện ở mặt lâm sàng mà còn xuất hiện những triệu chứng cận lâm sàng như: rối loạn đường huyết, giảm khả năng lọc cầu thận, tăng men tim,… Đặc biệt là tình trạng rối loạn chức năng hô hấp, nhất là giảm dung tích và độ khuếch tán phổi.

Có khoảng 200 triệu chứng kéo dài ảnh hưởng đến 10 cơ quan của cơ thể và khoảng 1/3 trong số đó ảnh hưởng đến người bệnh trong khoảng 6 tháng.

Theo nhiều nghiên cứu khác nhau, các di chứng hậu Covid-19 được chia thành 5 loại:

1. Triệu chứng phổi

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khoảng 62% bệnh nhân Covid-19 có di chứng về chức năng phổi bất thường. Các triệu chứng bao gồm khó thở, ho, khuếch tán phổi bất thường, giãn phế quản và xơ phổi.

2. Các triệu chứng thần kinh

Virus có thể tấn công các tế bào thần kinh trong não và sau đó một loạt các triệu chứng thần kinh sẽ xuất hiện; bao gồm:

Mất chú ý: khoảng 23.8%;
Mất trí nhớ: khoảng 18.6%;
Suy giảm nhận thức: khoảng 17.1%;
Chứng khó phát triển: khoảng 11.2%;
Rối loạn khứu giác: khoảng 13.4%;
Đau đầu: khoảng 8.7%.

3. Các triệu chứng tâm thần

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khoảng 30% bệnh nhân Covid-19 được chẩn đoán mắc bệnh tâm thần sau giai đoạn cấp tính.

Trong số này, bệnh nhân bị rối loạn giấc ngủ chiếm khoảng 25%, khoảng 20% bệnh nhân trầm cảm, và 12.5% bệnh nhân bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

4. Rối loạn vận động

Có ba dạng rối loạn vận động chính trong di chứng hậu Covid-19, bao gồm: rối loạn chức năng nói chung (khoảng 44%), giảm tính linh hoạt (khoảng 20%) và giảm sức bền khi tập luyện (khoảng 15%).

5. Các triệu chứng khác

Các triệu chứng liên quan đến bệnh tim mạch, bệnh đường tiêu hóa, bệnh da và bệnh tai mũi họng cũng có thể xảy ra.

Chúng bao gồm đau khớp và cơ, mệt mỏi hoặc suy nhược, sốt, các triệu chứng giống cúm, đau bụng, tiêu chảy, sụt cân, chán ăn, nôn mửa, rụng tóc, phát ban, đau họng…

: (Ảnh minh họa: Pixabay)

Làm gì khi gặp di chứng hậu Covid-19?

Dù bệnh ở mức độ nào thì những di chứng của hầu hết người bệnh sẽ giảm dần, thậm chí biến mất theo thời gian.

Đối với những bệnh nhân nhẹ đã phục hồi và không mắc các bệnh lý nền, sau khi ra viện phải duy trì lối sống lành mạnh, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, để các chức năng cơ thể được phục hồi dần dần.

Người có bệnh nền hoặc bệnh nặng mới phục hồi có thể bị rối loạn chức năng cơ thể nhất định.

Trong trường hợp triệu chứng vẫn còn thì bạn nên đến bệnh viện lớn để được đánh giá toàn diện và lập phương án điều trị phục hồi chức năng.

Hầu hết các di chứng Covid-19 đều ở mức độ nhẹ, nên họ phải dựa nhiều hơn vào khả năng tự điều chỉnh và sự giúp đỡ của gia đình.

Tập thở

Những bài tập thở sẽ giúp bạn phục hồi chức năng phổi, giảm tình trạng khó thở. Do đó, bạn nên thực hiện đúng động tác, tập thở với mức độ vừa phải. Không nên nóng vội hoặc tập luyện quá sức như vậy sẽ khiến tình trạng này trở nên trầm trọng hơn.

Ngoài ra khi bị ho kéo dài, bạn có thể tập ho có kiểm soát bằng cách thở chúm môi trong 5 - 10 phút. Động tác này có tác dụng đẩy đờm ra khỏi phế quản. Tiếp đó, bạn nên tròn miệng hà hơi từ 5 - 10 lần để tăng tốc độ đẩy đờm ra khí quản. Cuối cùng để đẩy đờm ra ngoài, bạn chỉ cần hít vào một hơi thật sâu, nín thở rồi ho liên tiếp hai lần.

Vận động

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hầu hết bệnh nhân mặc Covid-19 nhẹ có thể hồi phục tốt sau 4 đến 6 tuần tập thể dục vừa phải, chẳng hạn như đi bộ hoặc yoga.

Vì vậy, tập thể dục là một phần quan trọng trong quá trình tự điều chỉnh của bệnh nhân mắc di chứng hậu Covid-19.

: (Ảnh: Shutterstock)

Thói quen sống

Ngoài ra, chú ý đến việc nghỉ ngơi, kiểm soát lượng cà phê và rượu, bỏ thuốc lá, thực hiện các bài tập phục hồi chức năng có mục tiêu và chú ý đến những thay đổi về thể chất đều rất quan trọng đối với bệnh nhân.

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng

Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng là cách đơn giản giúp bạn nhanh hồi phục và tăng sức đề kháng. Do đó, bạn nên bổ sung nhiều loại thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và protein như: trái cây tươi, rau có màu xanh đậm, cá béo, thịt nạc,…

Sau khi khỏi bệnh khả năng tiêu hóa còn kém, bạn nên chia nhỏ bữa ăn chính thành 3 - 5 bữa nhỏ để cơ thể hấp thu được toàn bộ. Đồng thời bạn có thể sử dụng thêm các loại thuốc hỗ trợ do bác sĩ kê đơn như: thực phẩm chức năng tăng cường tuần hoàn não, sản phẩm có tác dụng an thần,…

: (Ảnh: Pxhere)

Hỗ trợ từ gia đình

Sự hỗ trợ của gia đình cũng rất quan trọng. Không khí gia đình tốt có thể giúp khỏi bệnh và giảm bớt các vấn đề tâm lý do một số yếu tố chủ quan gây ra. Trước tình trạng bệnh nhân bị di chứng hậu Covid-19, người nhà nên quan tâm, lắng nghe nhiều hơn, động viên họ, đồng thời có những sự giúp đỡ cần thiết.

Những người mắc Covid-19 để lại di chứng có thể cảm thấy bất an, mang gánh nặng tâm lý rất lớn, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí có thể dẫn đến những bi kịch tự tử.

Vì vậy, chúng ta phải quan tâm đến các di chứng này và có hướng điều trị, hỗ trợ tâm lý cần thiết để giúp họ phục hồi sức khỏe.

Tập Pháp Luân Công

Với 5 bài tập nhẹ nhàng, dễ tập, bạn có thể thấy năng lượng cơ thể được phục hồi, tinh thần an hòa, giảm thiểu các vấn đề của hậu Covid.

: Các bài tập nhẹ nhàng như thiền định hay khí công có thể giúp lưu thông huyết mạch, tăng cường năng lượng, từ đó nâng cao sức khỏe tổng thể, tăng khả năng miễn dịch và sức để kháng. Ảnh các học viên Pháp Luân Công (Ảnh: Báo Thức Tỉnh)

Nhiều người từng bị nhiễm Covid-19 cũng đã phục hồi nhanh chóng sau khi thực hành 5 bài tập Pháp Luân Công. Cơ thể trở về trạng thái cân bằng, tốt đẹp sau những bài tập nhẹ nhàng.

Trên đây là các thông tin về triệu chứng hậu Covid và cách xử lý khi gặp các di chứng. NTD Việt Nam sẽ cập nhật các biện pháp mới khi có thông tin liên quan.

Xem thêm: