Khi đại dịch COVID-19 xảy ra, Bắc Kinh đã sử dụng cuộc khủng hoảng này như một cơ hội kinh doanh để xuất khẩu thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE) và vật tư y tế do Trung Quốc sản xuất. Tuy nhiên, một số lượng lớn bộ dụng cụ xét nghiệm COVID-19 và khẩu trang do Trung Quốc sản xuất có chất lượng vô cùng kém. Và điều này đã một lần nữa làm hoen ố hình ảnh của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa trên trường quốc tế.
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã phủ nhận trách nhiệm về việc làm lây lan virus coronavirus, và thậm chí còn cáo buộc ngược lại rằng các quốc gia khác mới chính là nguồn gốc bùng phát dịch bệnh. Đồng thời, nó đã tham gia vào “ngoại giao mặt nạ” và “ngoại giao chống dịch”.
Bộ dụng cụ kiểm tra lỗi
Vào ngày 25/8, Cơ quan Y tế Công cộng Thụy Điển cho biết khoảng 3.700 người ở Thụy Điển đã nhận được kết quả dương tính giả do bộ dụng cụ xét nghiệm bị lỗi từ Trung Quốc. Và những bộ dụng cụ này cũng đã được phân phối rộng rãi sang các nước khác.
Vào ngày 27/4, cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro đã cáo buộc Trung Quốc “đã gửi cho Hoa Kỳ các bộ dụng cụ xét nghiệm kháng thể coronavirus chất lượng thấp và thậm chí là giả”.
Cùng ngày, Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ đã yêu cầu chính quyền các bang trả lại các bộ xét nghiệm nhanh kháng thể "vì kết quả không khả quan", theo báo cáo của các phương tiện truyền thông Ấn Độ. Các bộ dụng cụ này là của hai công ty Trung Quốc có tên là Wondfo Biotech và Livzon Diagnostic.
Khẩu trang bị lỗi
Vào ngày 28/3, Bộ Y tế Hà Lan đã đưa ra một thông báo rằng họ đã nhận được 1,3 triệu chiếc khẩu trang nhãn hiệu “KN95” từ một nhà sản xuất Trung Quốc. Tuy nhiên, sau hai cuộc kiểm tra, Bộ đã phát hiện ra nhiều vấn đề của khẩu trang như "chúng không ôm sát khuôn mặt hoặc có bộ lọc bị lỗi", kênh truyền hình công cộng Hà Lan NOS đưa tin. Một phần của lô hàng đã được phân phối đến các bệnh viện khác nhau. Các nhà chức trách ngay lập tức thu hồi gần một nửa lô hàng khẩu trang và cho biết các lô hàng trong tương lai sẽ phải kiểm tra thêm.
Chất lượng khẩu trang thậm chí còn có tác động lớn hơn ở Hoa Kỳ. Vào ngày 3/4, do sự thiếu hụt nghiêm trọng khẩu trang N95, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) đã cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp mới (EUA) cho khẩu trang phòng độc dùng một lần (FFR) được sản xuất tại Trung Quốc. Dữ liệu cho thấy, từ ngày 1/3 đến ngày 5/5, Trung Quốc đã cung cấp hơn 6,6 tỷ khẩu trang cho Hoa Kỳ.
Vì lý do an toàn, FDA đã tiến hành đánh giá lần thứ hai đối với các loại khẩu trang do Trung Quốc sản xuất này. Kết quả kiểm tra công bố ngày 7/5 cho thấy, khoảng 60% trong tổng số 67 loại khẩu trang N95 nhập khẩu khác nhau không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Cùng ngày, FDA cho biết họ đã rút giấy phép của hơn 60 nhà sản xuất Trung Quốc xuất khẩu khẩu trang N95 sang Hoa Kỳ, chỉ còn lại 14 công ty được ủy quyền.
-
- Các binh sĩ của Bundeswehr, lực lượng vũ trang Đức, bốc dỡ lô hàng 10 triệu khẩu trang bảo hộ và các thiết bị y tế trên một máy bay chở hàng Antonov 225 từ Trung Quốc tại Sân bay Leipzig / Halle trong cuộc khủng hoảng coronavirus ở Schkeuditz, Đức, vào ngày 27 tháng 4 năm 2020. (Jens Schlueter / Getty Images)
Để đối phó với sự phản đối của quốc tế, vào ngày 31/3, các quan chức Trung Quốc đã thông báo rằng “thuốc thử, khẩu trang y tế, quần áo bảo hộ y tế, máy thở và nhiệt kế hồng ngoại xuất khẩu phải được cơ quan quản lý sản phẩm y tế nhà nước chứng nhận và phù hợp với các yêu cầu chất lượng của quốc gia hoặc khu vực nhập khẩu”.
Tuy nhiên, những biện pháp chính thức này không thể giải quyết triệt để cuộc khủng hoảng chất lượng “made in China” vì cuộc khủng hoảng chất lượng là kết quả của môi trường kinh doanh tham nhũng của Trung Quốc. Nếu môi trường này không được chấn chỉnh thì khủng hoảng chất lượng sẽ xuất hiện bất cứ lúc nào. Đại dịch COVID-19 chỉ là một chất xúc tác.
The Hill đã đăng một bài bình luận của Nghị sĩ Hoa Kỳ Michael McCaul (R-Texas), trong đó có đoạn: “Bắc Kinh đang tham gia vào 'ngoại giao khẩu trang' - gửi vật tư y tế đến khắp nơi trên thế giới với nỗ lực biến mình thành một đối tác xứng đáng trong cuộc chiến chống lại coronavirus, với hy vọng thế giới sẽ quên đi rằng chính những thất bại của ĐCSTQ mới là nguyên nhân cho sự đau khổ toàn cầu của chúng ta. Tất nhiên, các tuyên truyền sau đó của họ không hề đề cập đến việc có bao nhiêu vật tư bị lỗi, hoặc không nói gì về việc họ đã tích trữ vật tư đầy kho trong khi nói dối về sự lây lan của virus trong biên giới của họ".
Sản xuất vải thổi nóng chảy
Vải thổi nóng chảy là loại vải không dệt được sử dụng làm nguyên liệu chính của khẩu trang. Năm nay, giá mỗi tấn vải thổi nóng chảy đã tăng từ 18.000 nhân dân tệ (gần 64 triệu VNĐ) lên hơn 700.000 nhân dân tệ (gần 2,5 tỷ VNĐ) và nguồn cung không đáp ứng đủ cầu. Theo báo cáo của các phương tiện truyền thông Trung Quốc, các doanh nghiệp liên quan đến vải thổi nóng chảy ở Trung Quốc đã tăng thêm 1.250 doanh nghiệp trong khoảng thời gian từ ngày 1/2 đến ngày 13/4 năm nay; so với cùng kỳ năm 2019, tốc độ tăng trưởng hơn 4.500%. Sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng trong các công xưởng sản xuất vải thổi nóng chảy mới mọc lên này đã khiến chính quyền địa phương phải đóng cửa tất cả hoạt động sản xuất để “chấn chỉnh lại”.
Môi trường sản xuất dưới tiêu chuẩn
Đại dịch đã dẫn đến tình trạng khan hiếm khẩu trang trên toàn thế giới. Người ta đồn rằng giấy vệ sinh đã được sử dụng để đáp ứng nhu cầu về khẩu trang khi COVID-19 bắt đầu lan rộng ở châu Á.
Kênh truyền thông Hong Kong Ming Pao đưa tin rằng, việc quản lý các nhà máy sản xuất khẩu trang ở Trung Quốc hiện nay rất hỗn loạn. Nhiều đại lý đã quảng cáo dịch vụ của họ thông qua WeChat hoặc tiếp thị truyền miệng và "xử lý" quy trình chứng nhận vật tư y tế. Có thể dễ dàng lấy được chứng chỉ tiêu chuẩn nhà máy, và một số dịch vụ tính phí 30.000 nhân dân tệ (khoảng 106 triệu VNĐ) để có chứng chỉ Châu Âu và Mỹ. 60% các nhà máy không có phân xưởng vô trùng và các khu vực sản xuất thì bẩn thỉu và mất vệ sinh. Hầu hết thời gian, máy móc sản xuất khẩu trang được đưa vào vận hành ngay lập tức mà không được vệ sinh đúng cách sau khi chúng được vận chuyển đến xưởng. Một số công nhân thì không sử dụng khẩu trang hoặc găng tay.
Thị trấn Pengchang ở thành phố Xiantao, tỉnh Hồ Bắc, được mệnh danh là thủ phủ của vải không dệt. Sản xuất vải không dệt của thị trấn chiếm đến 60% tổng sản lượng của cả nước và một phần tư thị phần toàn cầu. Tuy nhiên, chính quyền địa phương đã đóng cửa 273 xưởng nhỏ bất hợp pháp trong thị trấn và thu giữ hơn 46 triệu khẩu trang không đạt tiêu chuẩn, theo báo cáo của truyền thông Trung Quốc.
Thực tiễn kinh doanh phi đạo đức
Đánh giá từ tình trạng kinh tế hiện tại của Trung Quốc và cuộc khủng hoảng chất lượng sản phẩm của nó, có thể thấy rằng ĐCSTQ đã nuôi dưỡng một môi trường tham nhũng.
Trên thực tế, ĐCSTQ nhận thức được rằng chất lượng thấp đã trở thành trở ngại cho các sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc. Nó cũng đã đưa ra các chính sách trong nỗ lực khởi động một “cuộc cách mạng về chất lượng”. Trong các năm 1992, 1999 và 2007, ĐCSTQ đã tổ chức ba hội nghị quốc gia về “chất lượng công việc”. Hội đồng Nhà nước của ĐCSTQ đã ban hành "Đề cương về Phục hồi Chất lượng 1996-2010" và "Đề cương Phát triển Chất lượng 2011-2020". Sau khi Tập Cận Bình nhậm chức, ba hội nghị “chất lượng công việc” đã được tổ chức vào năm 2014, 2017 và 2019. Vào ngày 5/9/2017, Quốc vụ viện đã ban hành báo cáo “Hướng dẫn và ý kiến về việc thực hiện các hành động cải thiện chất lượng”.
Tuy nhiên, các văn bản và chính sách này không tạo ra sự khác biệt do tiêu chuẩn chất lượng không được cải thiện trong những năm qua. Năm 2007, Mattel, một công ty sản xuất đồ chơi của Mỹ, đã thông báo thu hồi hàng loạt các sản phẩm do Trung Quốc sản xuất do sơn có hàm lượng chì quá mức cho phép. Vào năm sau, nhà sản xuất sữa bột Trung Quốc Sanlu Group đã thông báo thu hồi một số sản phẩm của mình vì chúng bị nhiễm hợp chất hóa học cực độc melamine.
-
- Một đứa trẻ bị sỏi thận sau khi uống sữa bột bị nhiễm độc. Ảnh chụp tại Bệnh viện Nhi Thành Đô ở Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, vào ngày 22 tháng 9 năm 2008. (Ảnh Trung Quốc / Getty Images)
Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đã gặp phải những cuộc khủng hoảng chất lượng tương tự trong quá trình phát triển của họ trong những năm 1970 và 1980. Thời điểm đó, xe giá rẻ của Nhật, Hàn tràn vào thị trường Mỹ nhưng chất lượng bị đánh giá là kém. Tuy nhiên, Nhật Bản và Hàn Quốc đã xoay chuyển tình thế. Các công ty ô tô Nhật Bản tập trung nguồn lực vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm của họ. Hyundai thành lập đội kiểm soát chất lượng vào năm 1999, học hỏi từ những sai lầm của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản và liên tục tăng cường đầu tư cho R&D (nghiên cứu và phát triển). Do đó, xe hơi Nhật Bản và Hàn Quốc đã được toàn thế giới công nhận trong vài năm qua.
Trông chờ vào ĐCSTQ là vô vọng
ĐCSTQ không thể thực hiện những cải tiến thực sự tương tự như những gì Nhật Bản và Hàn Quốc đã đạt được trong việc tạo ra những chiếc xe chất lượng. Khi ĐCSTQ đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn, nó từ chối trực tiếp giải quyết vấn đề. Nó giả vờ là nạn nhân hoặc đổ lỗi, tuyên bố rằng phía bên kia đang "ma quỷ hóa Trung Quốc" hoặc "làm chính trị". ĐCSTQ tìm kiếm vật tế thần và xử lý “thủ phạm”. Đồng thời, chế độ này kiểm soát dư luận và đàn áp những người tố cáo và bất đồng chính kiến. Dưới một hệ thống toàn trị, nó đã tạo ra một vòng luẩn quẩn trong việc giải quyết các cuộc khủng hoảng.
Trong bối cảnh này, không quá khó hiểu về số phận của Zhao Lianhai, cha của một đứa trẻ bị sỏi thận vào năm 2008 do uống sữa công thức bị nhiễm độc. Zhao là người sáng lập “Kidney Stone Babies”, một nhóm giúp các bậc cha mẹ tìm kiếm biện pháp khắc phục hợp pháp cho những căn bệnh mà con cái của họ bị mắc phải do sử dụng sữa nhiễm melamine. Năm 2010, anh đã bị kết án hai năm rưỡi tù giam về tội “Gây rối trật tự xã hội” sau khi anh tham gia tổ chức một cuộc gặp gỡ với các bậc phụ huynh và nhận lời phỏng vấn của báo chí.
Người dân Trung Quốc là nạn nhân lớn nhất của cuộc khủng hoảng chất lượng “made in China”. Rốt cuộc, xuất khẩu bị hạn chế. Hơn nữa, với thị trường quốc tế, đặc biệt là các thị trường được quản lý ở Châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản, ĐCSTQ cần phải cẩn thận hơn vì việc kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt hơn nhiều so với thị trường trong nước. Do đó, có một hiện tượng đặc biệt ở thị trường nội địa, đó là hàng xuất khẩu bán chạy hơn khi nhập ngược về Trung Quốc.
Cách làm này vi phạm về cơ bản các nguyên tắc quản lý chất lượng hiện đại. Nhưng ĐCSTQ đã làm điều này trong nhiều năm. Năm 2007, năm xảy ra cuộc khủng hoảng chất lượng “made in China” đầu tiên, các quan chức Trung Quốc đã đưa ra hai bộ dữ liệu về tỷ lệ chất lượng sản phẩm. Một là tỷ lệ đủ điều kiện an toàn thực phẩm trong nước là 85,1%; hai là trong vài năm qua, thực phẩm xuất khẩu từ Trung Quốc sang hơn 200 quốc gia và khu vực có tỷ lệ đủ điều kiện trên 99%. Khoảng cách là khoảng 15 phần trăm.
Hai số liệu thống kê này cho thấy rõ rằng ĐCSTQ không quan tâm đến người dân của mình. Các khẩu hiệu tuyên truyền của chế độ như “xây dựng Đảng vì quần chúng, vì nhân dân phục vụ", dẫn dắt nhân dân Trung Quốc tạo nên “kỳ tích kinh tế”, “xây dựng một xã hội khá giả toàn diện” và “thịnh vượng chung” tất cả chỉ là vô nghĩa.
Nếu bạn vẫn chưa biết ĐCSTQ là gì, hãy xem cách nó xử lý COVID-19 khi dịch bệnh bí ẩn bùng phát lần đầu ở thành phố Vũ Hán vào năm ngoái. Cách xử lý thất bại của nó đối với sự bùng phát đã gây ra một đại dịch toàn cầu. Và các sản phẩm PPE không đạt tiêu chuẩn từ Trung Quốc không tạo ra nhiều sự khác biệt trong việc cứu sống sinh mạng của người dân trên khắp thế giới.
Tác giả: Wang He có bằng thạc sĩ luật và lịch sử, đồng thời đã nghiên cứu về phong trào chủ nghĩa xã hội quốc tế. Ông từng là giảng viên đại học và là giám đốc điều hành của một công ty tư nhân lớn ở Trung Quốc. Wang hiện sống ở Bắc Mỹ và đã xuất bản các bài bình luận về các vấn đề thời sự và chính trị của Trung Quốc kể từ năm 2017.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Thanh Hương
