Trên thực tế, mỗi con mèo đều có một tính cách khác nhau, nếu hiểu rõ về chúng sẽ giúp chúng ta chăm sóc mèo dễ dàng hơn, duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn cho mèo, đồng thời giảm khả năng mèo cào làm tổn thương chủ nuôi, cũng như giảm tình trạng bỏ rơi mèo.
Theo thống kê, có hơn 600 triệu con mèo cưng trên thế giới, riêng số lượng mèo cưng ở Hoa Kỳ cũng cao, lên đến 58 triệu con. Những người bạn lông xù này không chỉ dễ thương, quyến rũ mà còn có những tính cách, khí chất riêng, suy nghĩ phức tạp và khó hiểu của chúng cũng khiến không ít chủ nhân mê mẩn.
Các nhà nghiên cứu từ Trường Tâm lý học tại Đại học Nam Úc đã xác nhận, sau khi khảo sát hơn 2.800 con mèo cưng cho thấy, mỗi con mèo có một tính cách độc lập, chúng được phân tích bằng cách sử dụng "Năm yếu tố tính cách" theo cách tương tự như đối với con người. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, làm quen với mèo cưng có thể giúp cải thiện mối quan hệ giữa người và mèo.
Trước đây, mọi người luôn cho rằng mèo phần lớn sống đơn độc, vì vậy mèo cưng không cần phải tương tác với con người, và chúng không trung thành như chó. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu hành vi động vật đã phát hiện ra rằng, hầu hết mèo cưng đều thích tương tác với con người. Một nghiên cứu được công bố trên "Thư viện khoa học công cộng" (PLoS ONE) cũng chỉ ra rằng, mối quan hệ giữa chủ và mèo, tương tự như mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái của con người, việc đối xử đúng cách với chúng có thể làm giảm các bệnh tật và hành vi có vấn đề của mèo.
Mặc dù giao tiếp của mèo chủ yếu là sự kết hợp giữa chuyển động cơ thể, ánh mắt, âm thanh và mùi vị, v.v., nhưng những người đã quen với việc “nói” thường khó hiểu mèo đang “nói” điều gì? Nhưng những hiểu biết sâu sắc sau đây, được tổng hợp từ các bác sĩ thú y và nhà nghiên cứu hành vi động vật, có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về những "người bạn" đồng hành độc lập, cao ngạo, duyên dáng này.
Âm thanh
Âm thanh là cách quan trọng để mèo thể hiện cảm xúc, ngoài tiếng "meo" còn có tiếng rít, tiếng kêu, tiếng gầm gừ, tiếng gừ gừ… các âm thanh đều có ý nghĩa khác nhau. Một số giống mèo "nói nhiều" hơn (ví dụ như mèo Xiêm, mèo lông ngắn phương Đông), chúng thích gọi chủ nhân của chúng bằng nhiều giọng điệu khác nhau.
Điều thú vị là, mặc dù mọi người đã quen với việc mèo kêu "meo meo", nhưng mèo hoang lại không "meo meo" với nhau. Tiếng "meo meo" này thường là sự giao tiếp giữa mèo mẹ và mèo con, điều này cũng thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa con người và mèo nhà. Mèo rất nhạy cảm với âm thanh, theo một báo cáo đăng trên "Phát triển tâm lý sinh vật học" (Dev Psychobiol), mèo con có thể phân biệt giọng của mèo mẹ với tiếng đồng loại. Nếu bạn có thể hiểu được ý nghĩa của tiếng mèo kêu và đưa ra những phản ứng phù hợp, cảm giác tin tưởng lẫn nhau sẽ bền chặt hơn.
Một tiếng "meo" ngắn: thường biểu đạt muốn nhận được sự "Ân cần thăm hỏi".
"Meo" lặp đi lặp lại: Thường là mèo nói với bạn: "Bạn đã ở đâu vậy? Tôi nhớ bạn rất nhiều!"
"Meo" có âm vực trung bình: Biểu thị yêu cầu, có thể là xin ăn hoặc đi chơi.
Tiếng "meo meo" to và kéo dài: Thể hiện sự phàn nàn, có thể bạn đã quên cho nó ăn hoặc các nhu cầu tương tự khác.
Tiếng rít: Khi phát ra tiếng rít này, mèo sẽ há to miệng và nhe răng ra, thể hiện sự đe dọa và tức giận. Thông thường, đây cũng là lời cảnh báo cuối cùng trước khi tấn công, và con mèo sẽ không ngần ngại xảy ra xung đột về thể xác nếu nó tiếp tục tiến lên. Đôi khi, lần đầu tiên đến một môi trường mới lạ, mèo cũng sẽ rít lên vì hồi hộp.
Gầm gừ: Nếu một món đồ chơi lạ, động vật hoặc người đột nhiên tiếp cận mèo, mèo thường gầm gừ như một lời cảnh báo. Nếu đó là một con mèo khác, điều đó có thể có nghĩa là nó đang bảo vệ thức ăn hoặc đồ chơi của mình.
Tiếng "hót líu lo": Còn gọi là tiếng mèo kêu, là tiếng kêu liên tục có nhịp điệu giống như tiếng chim hót, những người lần đầu nghe thấy âm thanh này thường cảm thấy rất kỳ lạ. Thông thường, mèo nhà thường tạo ra những tiếng động như vậy khi chúng đang quan sát chim hoặc sóc bên ngoài cửa sổ.
Tại sao mèo lại tạo ra những tiếng động như vậy? Hiện tại, không có sự đồng thuận giữa các nhà nghiên cứu hành vi động vật học. Chúng ta biết rằng mèo mẹ tạo ra những tiếng động giống nhau để an ủi hoặc thu hút sự chú ý của mèo con. Vì vậy, có người cho rằng đây là tiếng kêu phấn khích của mèo nhà khi nhìn thấy con mồi.
Những người khác tin rằng đây là một hành vi phản xạ. Khi mèo cắn vào gáy con mồi, nó nhanh chóng rung hàm, cho phép những chiếc răng sắc nhọn trượt vào giữa các đốt sống cổ và cắt đứt tủy sống, nhanh chóng ngăn chặn sự vùng vẫy của con mồi. Âm thanh này là con mèo bắt chước hành động cắn đứt cột sống cổ.
Ngoài ra, vì tiếng kêu của mèo rất gần với tiếng hót của chim, nên có người cho rằng đó là tiếng mèo bắt chước tiếng kêu của chim. Trên thực tế, vào năm 2005, các nhà khoa học đã quan sát thấy trong rừng rậm Amazon biết mèo báo (Leopardus pardalis) sẽ bắt chước giọng của những con khỉ non tamarin, để thu hút những con khỉ trưởng thành đến.
Dù trong lần sập bẫy đó, con khỉ trưởng thành cuối cùng cũng tìm thấy mèo báo và kịp thời trốn thoát, nhưng nó vẫn thể hiện sự "mưu mô" đáng kinh ngạc của loài mèo, thế nên có người nghi ngờ tiếng hót của mèo nhà cũng có mục đích tương tự.
Tiếng "gừ gừ": Tiếng gừ gừ của mèo chủ yếu là biểu hiện của sự thoải mái và mãn nguyện, giống như nụ cười của con người hay cái vẫy đuôi của con chó. Nhưng điều đáng nói là tiếng "gừ gừ" không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của sự hài lòng. Đôi khi đó là một phản ứng cảm xúc cho thấy đau đớn hoặc làm phức tạp. Nhiều bác sĩ thú y đã báo cáo rằng mèo bị bệnh có thể nghe thấy tiếng kêu rừ rừ. Một số con mèo cái đang sinh con cũng kêu rừ rừ để xoa dịu chúng.
Tai
Đôi tai của mèo rất linh hoạt, trong cuộc sống chúng thường thay đổi nhanh chóng cái tai theo mọi hướng. Chúng ta có thể phân tích tâm trạng và trạng thái của mèo từ vị trí và chuyển động của đôi tai.
Tai mèo hướng về phía trước: Khi tai hướng về phía trước, điều đó thường có nghĩa là mèo đang có tâm trạng tốt hoặc hứng thú với điều gì đó. Mèo ở trạng thái này cảm thấy tự tin và thoải mái.
Tai mèo vểnh về phía sau: Trong những trường hợp bình thường, khi tai mèo vểnh sang một bên hoặc cụp ngược ra sau tức là mèo đang lo lắng hoặc đau đớn, lúc này có thể mèo đang trong trạng thái căng thẳng, cáu kỉnh, tức giận hoặc sợ hãi một tình huống nào đó.
Tai mèo dựng đứng: Khi tai mèo dựng đứng, điều đó có nghĩa là chúng đang cảnh giác hoặc chú ý.
Tai mèo nhích tới nhích lui: Nếu bạn quan sát thấy tai mèo vẩy vẩy, điều đó có nghĩa là nó đang hoàn toàn chú ý đến âm thanh.
Tai mèo thả lỏng hoặc cụp xuống: Tai mèo cụp xuống, trong trường hợp này còn được gọi là “tai máy bay”. Điều này có nghĩa là con mèo đang ở thế phòng thủ vì một số trường hợp bất thường. Vào thời điểm này, chủ nhân không nên tương tác với mèo, vì chúng có thể cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi.
Con mắt
Nhiều người cho rằng những thay đổi về kích thước đồng tử của mèo có liên quan đến những thay đổi về ánh sáng. Trên thực tế, mèo thường thay đổi kích thước đồng tử do cảm xúc. Vì vậy, chúng ta cũng có thể quan sát ánh mắt của chúng để hiểu được trạng thái cảm xúc của chúng.
Đồng tử của mèo giãn ra trong nhiều tình huống, cho dù đó là nhìn thấy một cái hộp hay một con chim, hoặc có thể là do sợ hãi trước một môi trường xa lạ. Nói chung, đồng tử giãn ra cho thấy tâm trạng của mèo đang phấn chấn, nhưng tâm trạng này có thể là phấn khích và vui vẻ, hoặc có thể là lo lắng và sợ hãi.
Đối với mèo, nhìn vào mắt mèo khác có thể là một thách thức và một mối đe dọa. Trong tự nhiên, mèo cũng có thể nhìn chằm chằm khi chúng cảm thấy lãnh thổ của mình bị xâm phạm. Thay vì nhìn chằm chằm, mèo cũng chớp mắt chậm rãi, điều này có nghĩa là mèo đang cảm thấy thư giãn và tin tưởng. Nếu mèo chậm rãi chớp mắt với bạn, đó là dấu hiệu cho thấy nó thích bạn và cảm thấy thoải mái.
Bác sĩ thú y Gary Weitzman tin rằng ngôn ngữ cơ thể tương tự như "nụ hôn của mèo con". Ông giải thích thêm trong cuốn sách "Cách Nói Của Mèo: Hướng Dẫn Giải Mã Ngôn Ngữ Của Mèo" (How To Speak Cat: A Guide to Decoding Cat Language), rằng phản ứng sinh lý của việc chớp mắt chậm có thể liên quan đến việc mèo ở trạng thái bình tĩnh. Tiếp theo, hormone căng thẳng được hạ xuống.
Weitzman nói: "Chớp mắt chậm là một cử chỉ chấp nhận. Chúng làm điều đó khi chúng cảm thấy thoải mái với bạn. Chúng cũng làm như vậy với những con mèo khác".
Đuôi
Mèo thường sử dụng đuôi để giao tiếp với thế giới bên ngoài, chuyển động hoặc vị trí của đuôi có thể biểu thị các trạng thái tâm lý khác nhau của chúng.
Vểnh đuôi: Những con mèo có đuôi vểnh lên thì tích cực hơn, chúng có thể cảm thấy tự tin, vui vẻ và sẵn sàng được tiếp cận. Ngoài ra, họ có thể tò mò hoặc cảnh giác.
Đuôi cụp xuống: Đuôi cụp xuống có thể có nghĩa là mèo đang cố giữ khoảng cách hoặc đang cảm thấy buồn. Một khả năng khác là con mèo cảm thấy bị đe dọa hoặc sợ hãi.
Vẫy đuôi: Mèo vẫy đuôi có nhiều nguyên nhân, có thể là do muốn chơi trò chơi nên bị kích động về mặt cảm xúc. Nhưng cũng có thể có chuyện gì đó đã xảy ra khiến nó chán nản.
Thay đổi lông đuôi: Nếu lông trên đuôi cứng lại, mèo đang ở thế phòng thủ. Nếu lông đuôi dựng đứng hoàn toàn, mèo đang tức giận và sẵn sàng đánh nhau. Con mèo dựng hết lông ở đuôi lên để trông oai vệ hơn, với hy vọng đẩy lùi kẻ thù.
Đuôi cụp vào giữa hai chân sau: Đuôi cụp xuống và cụp vào giữa hai chân sau chứng tỏ mèo đang sợ hãi hoặc hoảng sợ, lúc này mèo có thể cảm thấy bất an hoặc lo lắng. Đôi khi mèo gặp phải một con vật lớn hơn mình rất nhiều, nó sẽ cụp đuôi vào giữa hai chân sau, nằm xuống và co người lại để thể hiện sự yếu ớt.
(Còn tiếp)
Theo Chen Ting- Epochtimes
Ngọc Liên biên dịch
