Trong văn hóa truyền thống phương Đông, lắng nghe cơ thể chính mình và lựa chọn thực phẩm phù hợp là một phương pháp mang lại cuộc sống khỏe mạnh hơn.
Thực phẩm luôn là liều thuốc mạnh mẽ. Trong một nền văn hóa thường tìm đến các hãng dược lớn để chữa bệnh, việc cân nhắc những gì chúng ta ăn hàng ngày như một nguồn tài nguyên giúp sửa chữa và phục hồi sức khỏe có thể là một khởi đầu tốt. Nhưng sự thật là việc dùng thực phẩm làm thuốc đã có từ xa xưa.
Các phương pháp chữa bệnh truyền thống đã biết đến điều này trong nhiều thiên niên kỷ, và may mắn thay, bây giờ chúng ta cũng bắt đầu nhận ra điều đó.
Hiểu được đặc tính chữa bệnh của thực phẩm có thể khiến bạn choáng ngợp. Có một loạt thông tin về các chế độ ăn kiêng “kỳ diệu”, những khám phá mới về lợi ích sức khỏe của thực phẩm, hoặc cách ai đó tự chữa khỏi căn bệnh “nan y” bằng chế độ ăn kiêng của họ. Vì khối lượng thông tin quá lớn, thật khó để biết bắt đầu từ đâu.
Tôi luôn quay lại với y học phương Đông - có truyền thống sử dụng thực phẩm làm thuốc trong hàng ngàn năm nay. Và vì lịch sử lâu đời nên nó đã có rất nhiều thời gian để nghiên cứu và phát triển. Tôi bổ sung thêm những nghiên cứu và khám phá mới nhất, nhưng liệu pháp dinh dưỡng Trung y luôn là cơ sở của tôi, và nó mang lại kết quả rất tốt.
Con người và bản chất nhiệt của thực phẩm
Cách tiếp cận của phương Đông khá độc đáo. Khía cạnh quan trọng nhất là không có giải pháp chung nào cho việc ăn uống, có thể cách làm này mang lại sức khỏe cho bạn nhưng lại không thích hợp với những người khác. Nó mang tính cá nhân hóa rất cao.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng liệu pháp thực phẩm để chữa lành bệnh và cải thiện sức khỏe. Tình trạng của bạn, bạn đang có bao nhiêu năng lượng âm hoặc dương, mùa, trạng thái cảm xúc của bạn và những gì đang xảy ra bên trong cơ thể bạn đều là những yếu tố ảnh hưởng. Nghe có vẻ đơn giản đúng không? Chà, mặc dù nó đơn giản nhưng lại rất hiệu quả. Hãy xem nó hoạt động như thế nào.
Âm dương
Để hiểu liệu pháp thực phẩm trong mô hình phương Đông, trước tiên chúng ta cần nói về âm và dương, một khái niệm cốt lõi của lý thuyết Trung y. Âm dương tượng trưng cho tính hai mặt tồn tại trong vạn vật. Âm đại diện cho bóng tối, lạnh, chậm, bên trong, còn dương đại diện cho ánh sáng, nóng, nhanh, bên ngoài. Theo thuyết này, vạn vật đều là sự tương tác động của hai lực lượng đối nghịch này.
Âm dương là một cách để xem các lực lượng của tự nhiên, cơ thể chúng ta, thức ăn chúng ta ăn, cảm xúc của chúng ta, và thực sự, tất cả mọi thứ đang tồn tại. Đó là một lăng kính mà qua đó chúng ta có thể hiểu bản thân cũng như cách chúng ta tương tác với thế giới.
Bản chất nhiệt của thực phẩm
Tất cả chúng ta đều sở hữu cả năng lượng âm (lạnh/nước) và dương (nóng/lửa) ở các mức độ khác nhau. Một số người âm hơn, và những người khác dương hơn. Âm và dương là sự lưu chuyển và liên tục thay đổi tùy thuộc vào vô số yếu tố, nhưng tất cả chúng ta đều có “bản chất” nội tại có xu hướng tương tác với nhau. Trong thực phẩm, điều này rất quan trọng. Thực phẩm cũng có tính chất nhiệt. Một số thực phẩm nóng, một số thực phẩm lạnh và một số khác là trung tính.
Ví dụ, nếu một người nào đó có các triệu chứng nhiệt (đỏ, sưng tấy, sốt, đau nhức ở đỉnh đầu, khô, có vị đắng trong miệng, mắt đỏ, hưng cảm) thì thực phẩm giải nhiệt sẽ được kê đơn như một phần của kế hoạch điều trị. Ngược lại, một người nào đó có các triệu chứng lạnh (sưng phù, uể oải, nặng nề, phù nề, phân lỏng, chân tay lạnh, chảy nước mũi, đau nhức) sẽ có lợi khi ăn thức ăn ấm.
Tôi áp dụng cách giới thiệu thực phẩm dựa trên bản chất nhiệt của chúng với mọi bệnh nhân, vì liệu pháp thực phẩm là một phần cơ bản của y học Trung Hoa. Đó là một trong những cách giúp bệnh nhân cải thiện tình trạng sức khỏe của họ cũng như nâng cao nhận thức về cách mà chế độ ăn uống ảnh hưởng đến cơ thể của họ.
Dưới đây là một số quy tắc chung giúp giải thích bản chất nhiệt của thực phẩm:
- Thực vật phát triển lâu hơn sẽ có tính nóng hơn thực phẩm phát triển nhanh hơn.
- Thực phẩm được bón bằng hóa chất khiến chúng phát triển nhanh hơn được coi là có tác dụng làm mát hơn trong tự nhiên. Chúng bao gồm hầu hết các loại trái cây và rau quả thương mại.
- Thức ăn sống có tính mát hơn thức ăn chín.
- Nhiều loại thịt có tính nóng, trong khi hải sản thường được coi là có tính lạnh.
- Thực phẩm xanh lam, xanh lá cây hoặc tím thường mát hơn thực phẩm màu đỏ, cam hoặc vàng.
- Nấu thức ăn ở nhiệt độ thấp hơn trong thời gian dài hơn được coi là nóng hơn so với thức ăn được nấu trong thời gian ngắn bằng nhiệt độ cao.
- Các quá trình như lên men và nảy mầm làm cho thực phẩm có tính lạnh hơn.
- Trong tất cả các cách mà chúng ta chế biến thực phẩm, quan trọng nhất là phương pháp nấu ăn. Các phương pháp nấu ăn khác nhau có thể thay đổi tính nhiệt của thực phẩm. Nấu chín thực phẩm (thay vì ăn sống) có nghĩa là chúng dễ bị phân hủy và đồng hóa hơn. Nếu thời gian nấu ngắn thì ít chất dinh dưỡng bị mất đi và cơ thể dễ dàng sử dụng những chất còn sót lại.
Biểu hiện của nóng trong
Sự mất cân bằng bên trong của âm (lạnh) và dương (nhiệt) là nguyên nhân gây ra bệnh trong Trung y. Quá nhiều nhiệt có thể do ăn quá nhiều thức ăn có tính nóng hoặc thức ăn không đủ lạnh. Nhiệt cũng có thể do hoạt động thể chất quá mức, căng thẳng ở mức độ cao, tức giận lâu dài hoặc dữ dội (gan dễ bị nóng và cảm xúc của nó là tức giận) hoặc tiếp xúc với nhiệt độ quá cao.
Một số triệu chứng khi bị nóng trong người bao gồm: cảm giác nóng nực; lưỡi đỏ tươi với một lớp phủ dày màu vàng; mặt đỏ; mắt đỏ; chảy máu cam; vết loét; mùi vị khó chịu trong miệng; huyết áp cao; băng huyết; co giật; mê sảng; mạch nhanh; viêm cục bộ, sưng tấy, lở loét, hoặc phát ban trên da; táo bón (nhiệt làm khô chất lỏng); phân khô và có mùi hôi; nước tiểu màu vàng sẫm và ít; máu trong phân hoặc nước tiểu; mong muốn uống chất lỏng lạnh; phân hoặc nước tiểu được bài tiết mạnh hoặc gấp hoặc có chất nhầy màu vàng hoặc xanh lá cây.
Thực phẩm làm mát
Một trong những điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm khi bị dư nhiệt trong cơ thể là ăn nhiều thực phẩm có tính mát. Những thứ khác có thể giúp ích bao gồm việc thư giãn và trầm tĩnh lại. Bộc lộ cảm xúc (đặc biệt là tức giận và bực bội) giúp giải phóng nhiệt, hạ nhiệt cơ thể. Nếu cảm xúc liên tục không được thể hiện, chúng sẽ khiến nhiệt lượng tích tụ trong cơ thể, dẫn đến các vấn đề. Thịt cũng được coi là rất nóng, vì vậy nếu bạn đang cảm thấy nóng nhiều, bạn có thể thử cắt giảm thịt và thêm nhiều thức ăn lạnh vào chế độ ăn uống để cân bằng mọi thứ.
Danh sách thực phẩm giải nhiệt bao gồm: táo, chuối, lê, dưa hấu, tất cả các loại trái cây họ cam quýt, rau diếp, dưa chuột, cần tây, cải ngọt, bông cải xanh, bí mùa hè, rau bina, cà tím, sữa đậu nành, đậu phụ, tempeh, mầm cỏ linh lăng, lúa mạch, lúa mì, rau dền, tảo bẹ và rong biển, nghêu, cua, tảo xoắn, bạc hà và ngò.
Biểu hiện của lạnh trong
Cơ thể bị lạnh quá nhiều có thể do lười vận động, tiếp xúc với môi trường lạnh hoặc ăn quá nhiều thức ăn có tính hàn, chẳng hạn như thức ăn sống (được coi là lạnh). Lạnh trong cũng có thể phát sinh do không ăn đủ thức ăn nóng, đặc biệt là trong những tháng lạnh.
Một số dấu hiệu và triệu chứng của lạnh trong bao gồm: cảm giác ớn lạnh; không thích lạnh; muốn uống thức ăn và chất lỏng ấm; nước tiểu nhiều, trong; tiêu chảy phân lỏng; sợ hãi (thận có liên quan đến sợ hãi và đặc biệt dễ bị lạnh); nước da nhợt nhạt; và chảy nước mũi.
Thực phẩm sưởi ấm
Danh sách thực phẩm sưởi ấm bao gồm trai, tôm, thịt gà, gan gà, thịt cừu, thận cừu, thịt bò, quinoa, spelt, đậu đen, hạnh nhân, dừa, đậu phộng, hạt thông, hạt hướng dương, quả óc chó, cải xoăn, cải bẹ xanh, mùi tây, củ cải vàng, và anh đào.
Liệu pháp thực dưỡng trong Đông y có rất nhiều tầng; do đó, có rất nhiều điều cần xem xét khi ăn uống để mang lại một sức khỏe tốt. Nó luôn bắt đầu bằng nhận thức và lắng nghe những gì cơ thể đang nói với bạn. Bạn đang “nóng” hay đang có các triệu chứng “lạnh”?
Với cách nhìn nhận mọi thứ mới mẻ này, bạn sẽ nói “bản chất” của mình là gì? Bạn “âm” hơn hay “dương” hơn? Hãy bắt đầu bằng cách đánh giá chính bản thân mình. Đầu tiên, ít nhất, bạn nên nhờ một chuyên gia đủ điều kiện để giúp bạn điều hướng. Tuy nhiên, với một số cách đơn giản như trên, tất cả chúng ta đều có khả năng sử dụng thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày để tái cân bằng cơ thể, giúp vượt qua bệnh tật và trở thành một người khỏe mạnh hơn.
Thanh Hương
Theo The Epoch Times
