Những chiếc gối sứ phổ biến một thời trong xã hội là loại gối cao cấp, chứ không phải gối vải hay gối bông mềm mại ngày nay. Phải chăng chiếc gối này có tác dụng đặc biệt nào đó?
Những chiếc gối được ưa chuộng ngày nay đều là loại gối êm ái, mềm mại. Vì lẽ đó rất nhiều loại gối "nâng niu giấc ngủ" đã ra đời, từ gối trần bông, gối lót đệm mút, cho đến gối cao su non… Ít ai biết rằng, vào thời phong kiến tại một số nước vùng Đông Á, những chiếc gối sứ cứng và rắn chắc lại được sử dụng khá phổ biến. Vì sao vậy?
Vì sao gối sứ được ưa chuộng?
Có rất nhiều lý do khiến gối sứ trở nên phổ biến, chủ yếu là vì tại Trung Quốc cổ đại, lông ngỗng và len rất đắt, người bình thường không thể mua được. Hơn nữa quy trình sản xuất gối mềm khá phức tạp, còn việc sản xuất gối sứ lại đơn giản hơn rất nhiều. Vậy nên, gối sứ là lựa chọn phù hợp của giới bình dân khi ấy.
Ban đầu, gối chỉ là một viên đá tự nhiên có hình dáng khá thô sơ. Sau khi gối trở nên thông dụng, người ta mới sáng tạo ra chiếc gối bằng sứ. Theo đó, gối sứ dần dần phát triển, được chế tác với nhiều hình dáng tinh tế và hoa văn đẹp mắt. Gối sứ có nhiều kiểu dáng và họa tiết trang trí khác nhau tùy thuộc vào thân phận và địa vị của chủ nhân.
Thời xưa không có điều hòa, thời tiết vào mùa hè lại rất nóng. Gối sứ không giữ nhiệt và cũng không sinh nhiệt, giúp cho người gối có cảm giác mát mẻ, tận hưởng một giấc ngủ ngon hơn.
Một lý do nữa là vào thời xưa, cả nam và nữ đều để tóc dài với nhiều kiểu búi và buộc tóc khá phức tạp. Nếu tóc bị rối thì khi buộc hay tạo kiểu lại sẽ mất nhiều thời gian. Việc sử dụng gối sứ sẽ giải quyết vấn đề này, giúp họ có mái tóc gọn gàng hơn khi thức dậy, không tốn quá nhiều thời gian để chỉnh trang lại.
Gối sứ xuất hiện từ bao giờ?
Theo những ghi chép còn sót lại, gối sứ xuất hiện lần đầu tiên vào thời nhà Tùy, khi ấy gối thường được sử dụng trong tang lễ. Đến thời nhà Đường gối sứ cũng trở nên phổ biến hơn.
Vào thời nhà Tống, gối sứ đã bắt đầu được sản xuất hàng loạt và trở thành chiếc gối yêu thích của mọi người. Thậm chí, nó còn được sử dụng như một công cụ để bắt mạch, khám bệnh. Khi ấy, loại gối sứ sản xuất ở Từ Châu là tiêu biểu nhất. Những chiếc gối có họa tiết là hình học và hình thú cho thấy tay nghề của những người thợ thủ công đã đạt tầm cao.
Trong thời nhà Minh và Thanh, gối sứ không chỉ là vật dụng sinh hoạt hàng ngày mà còn là đồ thủ công mỹ nghệ.
Càng về sau, số lượng các loại gối làm bằng sứ cũng dần dần giảm xuống. Thay vào đó là các loại gối lụa và gối bông, tuy nhiên tác dụng của gối sứ đối với sức khỏe là không thể phủ nhận được.
Tố Như
