Một nghiên cứu mới của NASA đã phát hiện ra bằng chứng về sự sống trong quá khứ có thể đã bị loại bỏ khỏi các phần của sao Hỏa.
Theo Live Science, Tàu thám hiểm Curiosity của cơ quan vũ trụ Mỹ NASA thu được một phát hiện đáng kinh ngạc khi điều tra các đá trầm tích giàu đất sét xung quanh địa điểm hạ cánh của nó ở Miệng núi lửa Gale, một vùng hồ được tạo ra khi một tiểu hành tinh va chạm với hành tinh Đỏ khoảng 3,6 tỷ năm trước.
Đất sét là một dấu hiệu tốt cho bằng chứng về sự sống vì nó thường được tạo ra trong quá trình các khoáng chất đá biến mất và mục nát sau khi tiếp xúc với nước - một thành phần quan trọng cho sự sống. Nó cũng là một vật liệu tuyệt vời để lưu trữ các hóa thạch vi sinh vật.
Nhưng khi Curiosity lấy hai mẫu đá bùn cổ, một loại đá trầm tích chứa đất sét, từ các mảng của lòng hồ khô cạn, có cùng thời gian và địa điểm (cách đây 3,5 tỷ năm và chỉ cách nhau 400m), các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng một mảng chỉ chứa một nửa lượng khoáng sét dự kiến. Thay vào đó, mảng đó chứa một lượng lớn hơn các oxit sắt, những hợp chất tạo cho sao Hỏa màu đỏ.
Nhóm nghiên cứu tin rằng thủ phạm đằng sau hành động biến mất địa chất này là nước muối: nước siêu mặn rò rỉ vào các lớp đất sét giàu khoáng chất và làm chúng mất ổn định, cuốn trôi chúng và xóa sạch các mảng địa chất - và có thể cả sinh học - sạch sẽ.
Tom Bristow, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Ames của NASA ở Mountain View, California, cho biết trong một tuyên bố: "Chúng tôi từng nghĩ rằng một khi những lớp khoáng sét này hình thành dưới đáy hồ ở Miệng núi lửa Gale, chúng sẽ ở nguyên như vậy, lưu giữ khoảnh khắc hình thành trong hàng tỷ năm. Nhưng sau đó nước muối đã phá vỡ các khoáng chất đất sét này ở một số nơi - về cơ bản là thiết lập lại hồ sơ đá”.
Tàu thám hiểm đã hoàn thành phân tích của mình bằng cách khoan vào các lớp đá trên sao Hỏa trước khi sử dụng công cụ hóa học và khoáng vật học, được gọi là CheMin, để điều tra các mẫu.
Theo các tác giả nghiên cứu, quá trình biến đổi hóa học trong trầm tích được gọi là diagenesis, và nó có thể đã tạo ra sự sống mới bên dưới sao Hỏa ngay cả khi nó đã xóa một số bằng chứng về sự sống cũ trên bề mặt của nó. Vì vậy, mặc dù các dấu vết cũ về sự sống có thể đã bị xóa trong các mảng có nước muối, nhưng các điều kiện hóa học do dòng nước mặn mang lại có thể đã tạo điều kiện cho nhiều sự sống khác nảy sinh ở vị trí đó, các nhà khoa học cho biết.
Đồng tác giả nghiên cứu John Grotzinger, giáo sư địa chất tại Viện Công nghệ California, cho biết: “Đây là những nơi tuyệt vời để tìm kiếm bằng chứng về sự sống cổ đại và đánh giá về tính ở được. Mặc dù quá trình diagenesis có thể xóa dấu hiệu của sự sống trong hồ nguyên thủy, nhưng nó tạo ra các thay đổi hóa học cần thiết để hỗ trợ sự sống dưới bề mặt, vì vậy chúng tôi thực sự vui mừng khi phát hiện ra điều này”.
Sứ mệnh của Curiosity đến Sao Hỏa đã bắt đầu cách đây 9 năm, nhưng chiếc tàu thám hiểm vẫn tiếp tục nghiên cứu hành tinh Đỏ qua mốc thời gian sứ mệnh 2 năm đầu tiên của nó, để tìm hiểu về tính ở được trong lịch sử của Sao Hỏa. Hiện nó đang làm việc với sự hợp tác của tàu thám hiểm sao Hỏa Perseverance mới, hạ cánh vào tháng 2/2021 và được giao nhiệm vụ thu thập các mẫu đất đá để có thể mang trở lại Trái đất.
Nghiên cứu do Curiosity thực hiện không chỉ tiết lộ khí hậu sao Hỏa thay đổi như thế nào mà còn giúp Perseverance xác định mẫu đất nào cần thu thập để tăng khả năng tìm thấy sự sống.
Đồng tác giả Ashwin Vasavada, nhà khoa học dự án Curiosity tại Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của NASA ở California, cho biết trong tuyên bố: "Chúng tôi đã học được một điều rất quan trọng: Có một số phần của hồ sơ đá trên sao Hỏa không tốt trong việc lưu giữ bằng chứng về quá khứ và sự sống có thể có của hành tinh này. Điều may mắn là, chúng tôi tìm thấy cả hai ở gần nhau trong Miệng núi lửa Gale và có thể sử dụng khoáng vật học để phân biệt cái nào là cái nào”.
Các nhà nghiên cứu đã công bố phát hiện của họ vào ngày 9/7 trên tạp chí Science.
Văn Thiện
