Hàng triệu năm nay, loài sứa vẫn không thay đổi, chúng tự do trôi dạt vào các vùng biển mặn và khiến người xem phải kinh ngạc với vẻ đẹp đa dạng, lung linh của chúng, nhưng lại có thể gây nhức nhối cho những ai đến quá gần hay muốn một lần được chạm thử. Có nhiều loài sứa không có nọc độc, nhưng chỉ có một loài duy nhất có thể duy trì món quà về sự “bất tử” của mình, đó chính là sứa Turritopsis Dohrnii.
Loài sứa Turritopsis Dohrnii được biết đến với vẻ đẹp nổi tiếng về sự tinh tế, duyên dáng và cả những vết đốt đau rát, khó chịu do chúng gây ra. Loài sinh vật không xương sống với kết cấu sền sệt trôi nổi trong đại dương được xếp vào loại động vật nguyên thủy nhất còn tồn tại, ngay cả khi những đợt hủy diệt đã xóa sổ vô số loài trên Trái đất.
Vòng đời và sự phát triển
Loài sứa Turritopsis Dohrnii lần đầu tiên được phát hiện ở Biển Địa Trung Hải vào những năm 1880, đây là loài có phần bụng màu đỏ tươi bên trong hình dạng một chiếc chuông trong suốt và có tới chín mươi xúc tu, có kích thước khoảng 4,5mm, không lớn hơn móng tay út.
Vòng đời của sứa Turritopsis Dohrnii bắt đầu từ trứng và phát triển thành ấu trùng như tất cả các loài sứa khác, chúng bơi tự do trong nước trước khi đáp xuống đáy biển để phát triển tiếp thành những polyp. Khi polyp đủ lớn, chúng phát triển thành sứa con, trưởng thành trong vài tuần và trôi ra đại dương, cuối cùng chúng lại quay trở lại trạng thái polyp để tiếp tục chu kỳ sinh trưởng mới.
-
- Turritopsis nutricula, một loài sứa nhỏ có thể biến đổi dạng biệt hóa hoặc trở lại dạng trẻ sơ sinh khi tính mạng của nó bị đe dọa. (Hình ảnh: muzina_shanghai qua Flickr (CC BY-NC-SA 2.0)
Bí mật về món quà “bất tử”
Điều gì khiến loài sứa nguyên bản này có khả năng trở thành “bất tử”? Turritopsis Dohrnii sở hữu một khả năng đáng kinh ngạc mà không một loài sinh vật nào có được.
Sứa Turritopsis Dohrnii có thể thực hiện một quá trình rất hiếm gặp được gọi là quá trình biệt hoá, đây là một nguồn tiềm năng trong nghiên cứu y học, đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu.
Khi loài sứa này bị thương, phải đối mặt với cái chết, chúng quay trở lại dạng polyp để bắt đầu chu kỳ sinh trưởng mới. Polyp mới có thể sinh ra trứng có chung di truyền với con trưởng thành bị thương. Do khả năng hồi sinh thành cuộc sống mới đáng kinh ngạc này, Turritopsis Dohrnii được gọi là loài “sứa bất tử”.
Trong quá trình chuyển biệt hóa, một tế bào trưởng thành có thể biệt hóa thành một tế bào hoàn toàn khác, từ đó có thể tạo ra nhiều tế bào gốc hơn. Với quy trình này, các nhà khoa học hy vọng có thể áp dụng để thay thế các tế bào bị tổn thương do bệnh tật gây ra; đặc biệt là bệnh ung thư.
Loài xâm lấn hung hãn
"Sứa bất tử" không chỉ có vòng đời diễn ra mãi mãi mà nó còn phát triển nhanh chóng như một kẻ xâm lấn hung hãn. Giống như nhiều loài sinh vật biển khác, sứa Turritopsis Dohrnii thường bơi tự do dưới mực nước dằn của những con tàu qua lại, nhờ đó chúng được vận chuyển đi khắp thế giới.
Việc duy trì khả năng sống sót trong suốt các chuyến đi không phải là vấn đề khó khăn đối với loài sinh vật biển ngoan cường này, các nhà nghiên cứu xác định sứa Turritopsis Dohrnii có cùng quá trình di truyền giống như những loài khác từ khắp các đại dương.
Khả năng sống sót đáng kinh ngạc của loài sứa nhỏ bé này đã khiến các nhà nghiên cứu bối rối về tỷ lệ tử vong của chúng. Nếu có thể tái tạo quá trình này để thay thế cho các tế bào bị tổn thương, liệu một cá nhân có thể giữ nguyên trạng thái vĩnh viễn không? Các nhà khoa học tin rằng các gen đều giống nhau, và điều đó đủ để đạt được bước đột phá.
Con người từ lâu đã mưu cầu và theo đuổi sự bất tử. Do vậy, tiềm năng vượt trội trốn tránh được cái chết này đang rất được các nhà khoa học quan tâm.
Nhưng phải có một lý do nào đó mà món quà “bất tử” này chỉ trao những sinh vật thấp kém nhất. Món quà đó là để cho chúng ta khai thác và tạo ra những siêu năng lực cho con người để thống trị toàn thế giới? Hay là để cho chúng ta ngạc nhiên trước sự phức tạp tài tình của tự nhiên và khao khát nhận được “món quà” xứng đáng hơn với cuộc sống mà chúng ta đã được ban tặng.
Điều quan trọng cần lưu ý là luôn có sự cân bằng trong thế giới tự nhiên. Bất cứ lợi ích nào cũng đi kèm với mất mát tương ứng. Chống lại tự nhiên có thể sẽ mang lại những điều bất hạnh không lường trước được.
Tác giả: Darren Maung
Theo Visiontimes
May May biên dịch.
