Trong khi Facebook cho rằng các tổ chức kiểm tra tính xác thực thông tin (Fact-Checker) của họ là độc lập, nhưng doanh thu đằng sau các công ty đó lại chứa đựng nhiều điều mờ ám.
Một trong những bộ phận phụ trách việc xác thực thông tin như vậy, Công ty Lead Stories, được trả một phần thông qua quan hệ đối tác với TikTok, một nền tảng truyền thông xã hội do một công ty Trung Quốc điều hành, có quan hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). TikTok hiện đang bị các quan chức Hoa Kỳ xem là một mối đe dọa an ninh quốc gia.
Hơn nữa, tổ chức giám sát chất lượng xác thực thông tin điều hành bởi Poynter Institute, cũng là một đối tác khác của TikTok.
Lead Stories cho biết họ đã được ByteDance ký hợp đồng “cho việc xác thực thông tin liên quan đến công việc”, đề cập đến thông báo của TikTok vào đầu năm nay rằng họ đã hợp tác với một số tổ chức “để tăng cường hỗ trợ nhằm giảm sự lan truyền của thông tin sai lệch, đặc biệt liên quan đến đại dịch Coronavirus ngày càng trầm trọng hơn do sự che đậy của chế độ ĐCSTQ.
Lead Stories bắt đầu hoạt động từ năm 2015 bởi nhà phát triển trang web người Bỉ Maarten Schenk, kỳ cựu của CNN Alan Duke và hai luật sư đến từ Florida và Colorado. Với chi phí hoạt động dưới 50.000 đô la vào năm 2017, nhưng đã tăng gấp bảy lần vào năm 2019, phần lớn là do Facebook đã trả hơn 460.000 đô la cho các dịch vụ xác thực thông tin vào năm 2018 và 2019. Công ty đã nhận cả tá nhân viên, khoảng một nửa trong số họ là cựu sinh viên của CNN, và trở thành một trong những website xác thực thông tin nhiều nhất về nội dung liên quan đến Hoa Kỳ của Facebook.
Năm nay, các nguồn tài trợ bao gồm Google, Facebook, ByteDance và một số dịch vụ quảng cáo trực tuyến. Lead Stories cho biết, quảng cáo đã mang lại cho họ ít hơn 25.000 đô la vào năm ngoái.
Họ cho biết “phần lớn” nguồn tài trợ vẫn đến từ Facebook.
Một phần doanh thu của nó đến từ việc đăng ký “Trendolizer”, công cụ theo dõi các nội dung lan truyền. Họ cho biết :“Vì lý do bảo mật, chúng tôi không thể tiết lộ danh sách người dùng Trendolizer… nhưng không ai trong số họ chiếm hơn 5% doanh thu của chúng tôi”.
Trang web của Trendolizer chỉ hiển thị ba trang do họ cung cấp: Trendolizer.com, LeadStories.com và StoryTide.com, một trang tổng hợp tin tức do LeadStories khởi động vào năm 2016.
Lead Stories không trả lời ngay lập tức các câu hỏi được gửi qua email từ The Epoch Times (Đại Kỷ Nguyên).
Sự kiểm duyệt
Các mối quan hệ đối tác xác thực thông tin của Facebook đã bị chỉ trích vì chúng tạo điều kiện cho việc kiểm duyệt. Công ty cho biết trên trang web của mình, một bài đăng bị các đối tác gắn nhãn là sai sự thật không chỉ được gắn nhãn cảnh báo và liên quan đến việc xác thực thông tin, mà Facebook còn “giảm đáng kể số lượng người xem”.
Bản thân các công ty xác thực thông tin có thể chọn bất cứ nội dung nào để xem xét và quyết định dán nhãn là sai và tại sao. Bất kỳ khiếu nại nào về phán quyết phải được đưa ra với công ty xác thực thông tin, những người không được biết có thể tự họ sẽ bị đảo ngược, ngay cả khi bản thân công ty xác thực thông tin của họ tự có yêu cầu xác minh thực tế.
Lead Stories gần đây đã tập trung vào các tuyên bố phản bác về các hành vi gian lận bầu cử, góp phần kiểm duyệt chủ đề này trên Facebook.
ByteDance - chủ sở hữu của TikTok
Chủ sở hữu của TikTok, ByteDance có trụ sở tại Bắc Kinh, đã có những tranh cãi về kiểm duyệt của riêng mình.
Vào tháng 9 năm 2019, The Guardian đưa tin rằng TikTok đã chỉ đạo bộ phận kiểm duyệt của mình kiểm duyệt một số video nhất định đề cập đến các chủ đề bị chính quyền Trung Quốc coi là “nhạy cảm”, chẳng hạn như Thảm sát ở Quảng trường Thiên An Môn và Pháp Luân Công, một môn tu luyện tinh thần đã bị đàn áp nghiêm trọng ở Trung Quốc từ năm 1999 . Báo cáo dựa trên các tài liệu bị rò rỉ nêu chi tiết nguyên tắc kiểm duyệt của ứng dụng.
Vào thời điểm đó, TikTok cho biết các chính sách như vậy đã được thay thế vào tháng 5 năm 2019 và không còn được sử dụng nữa.
Nhưng vào tháng 12, nền tảng này lại bị phản đối vì đã tạm ngưng tài khoản của một thanh thiếu niên Hoa Kỳ đã đăng video chỉ trích việc Bắc Kinh đàn áp người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở vùng Tân Cương phía Tây Trung Quốc.
Và vào tháng 6, ứng dụng này đã đóng tài khoản của một du học sinh Trung Quốc ở New Jersey sau khi anh ta đăng một video giả mạo quốc ca Trung Quốc.
ByteDance đã không trả lời ngay lập tức các câu hỏi được gửi qua email từ The Epoch Times về quan hệ đối tác với công ty phụ trách việc kiểm tra xác thực thông tin.
Lời hứa trung thành với ĐCSTQ
Các doanh nghiệp Trung Quốc được yêu cầu phải tuân theo đường lối của ĐCSTQ; Yiming Zhang, người sáng lập ByteDance đã nhận thấy khó khăn là ngay cả việc nhận thức thiếu nhiệt tình đối với việc kiểm duyệt của ĐCSTQ cũng không được dung thứ.
Vào năm 2018, các quan chức ĐCSTQ đã đóng cửa ứng dụng ảnh chế hài hước Neihan Duanzi (tạm dịch là “Trò đùa nội gián”) của Zhang. Đáp lại, Zhang đã đưa ra một lá thư tự phê bình, cam kết trung thành với chương trình nghị sự của ĐCSTQ.
Theo bản dịch của China Media Project, bức thư viết: “Sản phẩm của chúng tôi đã đi sai đường và nội dung xuất hiện không phù hợp với các giá trị cốt lõi xã hội chủ nghĩa, không thực hiện đúng hướng dẫn dư luận”.
Zhang hứa rằng công ty của mình sẽ tập trung vào việc “tăng cường nội dung xây dựng ĐCSTQ, giáo dục toàn thể cán bộ nhân viên về 'Bốn ý thức', các giá trị cốt lõi xã hội chủ nghĩa, hướng dẫn ý kiến tuân thủ luật pháp và quy định, công ty sẽ hoạt động có trách nhiệm với xã hội”.
“Bốn ý thức” đề cập đến các chỉ thị tư tưởng do lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình ban hành vài năm trước yêu cầu các đảng viên tuân thủ chặt chẽ tư tưởng của ĐCSTQ, ủng hộ Tập, phù hợp với sự lãnh đạo của Đảng và suy nghĩ về “bức tranh lớn”.
Zhang cũng cam kết “hợp tác sâu rộng hơn nữa với phương tiện truyền thông do ĐCSTQ kiểm soát, tăng cường phân phối nội dung truyền thông, đảm bảo rằng tiếng nói của phương tiện truyền thông do ĐCSTQ kiểm soát được truyền đi một cách mạnh mẽ.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã trích dẫn lá thư của Zhang trong một đơn gửi tòa án gần đây, gọi anh ta là "cơ quan ngôn luận" của chế độ ĐCSTQ.
Mối đe dọa an ninh quốc gia
Chính quyền Trump đã xem xét việc mua lại Musical.ly năm 2017 của ByteDance, một nền tảng chia sẻ video của Trung Quốc được thanh thiếu niên Hoa Kỳ ưa chuộng về các video hát nhép. ByteDance đóng cửa nền tảng và hàng triệu người dùng của nó đã buộc phải chuyển sang TikTok sau khi hợp nhất, khởi đầu cho sự phát triển vượt bậc của ứng dụng này trong giới trẻ Mỹ.
Chính quyền và một số thành viên Quốc hội cho rằng TikTok là một mối đe dọa an ninh quốc gia vì ByteDance chịu sự điều hành của luật pháp Trung Quốc, trong đó có quy định rằng công ty phải kiểm soát tất cả dữ liệu của mình dưới sự điều hành của ĐCSTQ. ByteDance cho biết các dịch vụ TikTok của họ được lưu trữ tại Hoa Kỳ với các bản sao lưu ở Singapore. ĐCSTQ duy trì mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ Singapore.
Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã ban hành lệnh cấm có hiệu lực đối với TikTok được cho là có hiệu lực vào ngày 12 tháng 11, nhưng động thái này đã bị các tòa án ngăn chặn.
Chính quyền đang đàm phán với ByteDance để bán tài sản của mình tại Hoa Kỳ cho Walmart và Oracle.
Ai là người kiểm duyệt Fact-checker?
Facebook biện minh cho việc đánh giá sử dụng xác thực thông tin bằng cách nói rằng các thông tin cần được Mạng lưới Kiểm tra Dữ kiện Quốc tế (IFCN) xác nhận. Tổ chức này được thành lập vào năm 2015, được điều hành bởi Viện báo chí phi lợi nhuận Poynter Institute.
TikTok liệt kê Poynter và MediaWise, một dự án xác minh thực tế khác là đối tác.
Giám đốc tiếp thị của Poynter, Tina Dyakon từ chối cho biết tổ chức được ByteDance trả bao nhiêu.
Bà nói với The Epoch Times qua email: “Chúng tôi không tiết lộ chi tiết các hợp đồng kinh doanh. Poynter đã hợp tác với TikTok trong năm nay để xác thực thông tin và công việc hiểu biết truyền thông”.
Bà cho biết Poynter duy trì sự độc lập về biên tập và tuân theo chính sách đạo đức của nó.
Vào năm 2019, IFCN gần như được tài trợ hoàn toàn bởi người sáng lập eBay Pierre Omidyar - một nhà tài trợ lớn của Đảng Dân chủ - cũng như Google và tỷ phú George Soros. Facebook cũng được liệt kê là một trong những nhà tài trợ trước đó.
Hội đồng tư vấn gồm bảy thành viên của IFCN đại diện cho các tổ chức xác thực thông tin sẽ quyết định ai sẽ được xác nhận. Chỉ có hai người của Hội đồng dường như có kinh nghiệm về tin tức chính trị của Hoa Kỳ. Một là Glenn Kessler, cựu phóng viên chính sách đối ngoại và hiện là trưởng bộ phận xác thực thông tin tại The Washington Post. Kessler và nhóm của ông vào đầu năm nay đã xuất bản một cuốn sách có tên “Donald Trump và sự tấn công của ông ấy đối với sự thật”.
Người còn lại là Angie Drobnic Holan, tổng biên tập tại PolitiFact, thuộc sở hữu của Poynter.
Giám đốc IFCN Baybars Orsek trước đây đã nói với The Epoch Times rằng các thành viên Hội đồng quản trị sẽ không bỏ phiếu và cân nhắc về các chứng chỉ cho các tổ chức mà họ nắm giữ các vị trí chính.
Nguyễn Can
Theo The Epoch Times Singapore
