Bộ phim tài liệu nhấn mạnh đến "bằng chứng" về sự sống sau khi chết, nhưng nó pha trộn giữa những điều đã được khẳng định, những điều chưa biết và những điều không thể chứng minh được.
Điều gì sẽ xảy ra sau cái chết? Mọi người đều có câu trả lời cho riêng mình. Một số người tin rằng linh hồn sẽ lìa khỏi xác và đi vào thế giới bên kia, một số khác lại nghĩ rằng chúng ta sẽ bước vào vòng luân hồi và đầu thai. Đa số thì hi vọng sẽ được đoàn tụ với những người thân yêu đã mất. Những người khác thì lại chọn một câu trả lời mơ hồ hoặc từ chối bình luận về đề tài này. Một số khác thì tin rằng chết là kết thúc, không hơn không kém.
Richard Wiseman, một giáo sư về sự hiểu biết của cộng đồng về tâm lý học tại Đại học Hertfordshire, Anh, cho biết: "Nếu bạn nói, 'Có Chúa’; [khoa học] không thể làm gì với điều đó, nhưng nếu bạn nói 'Thưa Chúa, con cầu nguyện, xin hãy di chuyển chiếc ly này trên bàn’, điều đó có thể kiểm tra được’.
Với nỗ lực giúp đỡ nhiều người hình dung được điều gì sẽ xảy ra, loạt phim Surviving Death (tạm dịch: Chết là sự chuyển sinh) của Netflix đã đào sâu vào đề tài kỳ bí này. Bộ phim dựa trên cuốn sách cùng tên của nhà báo Leslie Kean, khám phá những trải nghiệm cận tử, giao tiếp linh hồn, săn ma và những ký ức được cho là tiền kiếp.
Trải nghiệm cận tử
"Surviving Death" kể về một loạt các hiện tượng huyền bí. Tập đầu tiên khám phá những trải nghiệm cận tử, đến hiệu ứng cảm xúc. Những người được phỏng vấn đã mô tả lại những câu chuyện về trải nghiệm của họ sau khi bị chết đuối, chết lâm sàng sau các vụ tai nạn, xuất huyết khi sinh con và được cứu sống lại. Mọi người nhớ lại việc gặp những người thân đã chết, nhìn thấy ánh đèn sáng hoặc rơi vào một khoảng không màu sắc; một số nhìn thấy một đường hầm, trong khi những người khác nhớ lại đã thấy các bác sĩ cố gắng hồi sức thân xác của họ.
Trải nghiệm cận tử đã được nghiên cứu, và có một số bằng chứng cho thấy mọi người đã trải qua giai đoạn nhận thức tỉnh táo mà các bác sĩ không mong đợi. Tuy nhiên, điều này không nhất thiết chứng minh rằng những trải nghiệm này có bản chất thần bí; cũng có thể hoạt động của não và ý thức đôi khi vẫn tồn tại lâu hơn dự kiến sau khi tim ngừng đập. Một nghiên cứu năm 2018 trên tạp chí Frontiers in Psychology cho thấy trải nghiệm cận tử chia sẻ rất nhiều đặc điểm về cảm giác của con người sau khi dùng loại thuốc gây ảo giác N, N-Dimethy Birdptamine (DMT). DMT được sản xuất tự nhiên trong não động vật có vú và một nghiên cứu năm 2019 cho thấy, ít nhất ở chuột, mức DMT tăng lên trong thời gian tim ngừng đập.
Nhưng việc nghiên cứu khoảnh khắc chết của con người là một thử thách và chưa ai chỉ ra được cơ chế đằng sau những trải nghiệm cận tử đó. Tiến sĩ Sam Parnia, giám đốc nghiên cứu chăm sóc và hồi sức quan trọng tại Trung tâm Y tế Langone thuộc Đại học New York, đã khảo sát những người sống sót sau cơn ngừng tim và phát hiện ra rằng trong số 140 người được phỏng vấn, 46% có cảm giác nhận thức tỉnh táo trong suốt sự kiện chết tạm ấy. Một số người có ký ức dường như bắt nguồn từ phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) sau khi nhịp tim của người đó được thiết lập lại.
Nhưng 10% số người trong cuộc nghiên cứu có cảm giác giống như trải nghiệm cận tử cổ điển, và 2 người nhớ lại việc nhìn thấy hoặc nghe thấy quá trình hồi sức cấp cứu đối với chính cơ thể của họ. Một người có trí nhớ thực tế có thể kiểm chứng - người đó cho biết cảm thấy anh ta đang lơ lửng trên không bên ngoài cơ thể và mô tả chính xác các sự kiện từ quá trình hồi sức cấp cứu cho anh ta, bao gồm việc sử dụng máy khử rung tim (AED) và sự hiện diện của một chuyên gia y tế hói đầu, người đã phản ứng với y tá gọi sự giúp đỡ. Phát hiện được công bố vào năm 2014 trên tạp chí Resuscitation.
Parnia nói với LiveScience: “Họ đã mô tả chi tiết đầy đủ về những gì đang xảy ra với họ, và một trong những trường hợp đó, chúng tôi đã xác nhận các chi tiết, sự việc đã xảy ra trong thời gian khoảng 5 phút’’. Điều này thật đáng ngạc nhiên, vì vỏ não thường ngừng hoạt động trong vòng 2 đến 20 giây sau khi mất oxy.
Parnia và các đồng nghiệp của ông hiện đang cố gắng khám phá hiện tượng này một cách có hệ thống.
Trong dữ liệu sơ bộ được trình bày tại Hội nghị chuyên đề Khoa học Hồi sức Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ năm 2019, 165 bệnh nhân đã được kiểm tra, 44 người được cứu sống và 21 người đã được phỏng vấn. Trong số 21 người đó, 4 người có trải nghiệm cận tử được báo cáo, bao gồm cảm giác bình yên và vui vẻ, nhìn thấy người thân và nghe mọi người trong phòng nói chuyện. Trong đó có một người nhớ lại âm thanh.
"Những gì chúng tôi phát hiện được là, khi chúng ta cận kề cái chết, chúng ta dường như có những trải nghiệm siêu việt và thần bí. Chúng không phải ảo tưởng, chúng không nhất quán với ảo giác”, Parnia nói. Ông cho biết những phát hiện cho thấy ý thức quả thực là phức tạp hơn các chuyên gia nghĩ.
Ông nói: “Chúng ta cần nghiên cứu điều này một cách khách quan’’.
Bất kể cơ chế đằng sau trải nghiệm cận tử là gì, những sự kiện này rõ ràng có ý nghĩa. Nhiều người trải qua trải nghiệm cận tử đã cảm nhận được sự thay đổi so với thực tế của quá khứ.
Trong "Surviving Death", các nhà sản xuất đã phỏng vấn một người đàn ông bị chết lâm sàng sau khi bị dị ứng với thuốc gây mê. Anh đã có một viễn cảnh gặp lại người cha đã khuất của mình, người mà anh đã có một mối quan hệ khó khăn. Cha anh đã ôm lấy anh, điều này mang lại cho người đàn ông cảm giác bình yên lâu dài sau khi trải nghiệm.
David Wilde, một nhà tâm lý học và giảng viên cao cấp tại Đại học Nottingham Trent ở Anh, đã phỏng vấn những người đã trải qua trải nghiệm cận tử và nhận thấy rằng mọi người thường báo cáo loại thay đổi này. Một người phụ nữ được phỏng vấn cho một bài báo do Wilde xuất bản năm 2010 kể lại rằng khi tim ngừng đập, cô ấy cảm thấy mình đang ở trong một khoảng trống đen tối, nơi cô ấy suy ngẫm về mọi điều tồi tệ mà cô ấy từng làm trong đời trước. Khi tỉnh lại, cô cảm thấy mình có cơ hội ở một khởi đầu mới. Cuối cùng, cô trở thành cố vấn và bộ trưởng phụ trách về tôn giáo, con đường mà cô nói rằng cô sẽ không theo đuổi nếu cô không có trải nghiệm cận tử.
Ý nghĩa niềm tin vào cuộc sống ở thế giới bên kia
Trong khi trải nghiệm cận tử có thể được kiểm chứng bởi các công cụ của khoa học, nhiều phần khác của bộ phim "Surviving Death" đi sâu vào lĩnh vực đức tin, chẳng hạn như niềm tin vào sự đầu thai hoặc cảm giác rằng bạn có thể cảm nhận được sự hiện diện của một người thân yêu đã qua đời.
Các phần khác của "Surviving Death" đi sâu vào các hiện tượng có thể kiểm tra được, chẳng hạn như các biểu hiện vật lý trong các buổi lễ gọi hồn.
Wiseman nói với LiveScience: "Đó là ranh giới giữa tôn giáo, nơi bạn có những tuyên bố chủ yếu là không thể kiểm chứng được và những điều huyền bí hoặc tâm lý học, nhưng ở các buổi gọi hồn thì hầu hết đều có thể kiểm chứng được.
Ví dụ, bộ phim tài liệu đã đưa bằng chứng về Franek Kluski, một người Ba Lan, người đã tuyên bố có thể dẫn các linh hồn nhúng tay vào một khuôn sáp và tạo ra dấu tay của họ trong khuôn đó. Năm 1920, một nhà nghiên cứu người Pháp đã tiến hành những gì ông ta nói là các thí nghiệm có kiểm soát về kỹ thuật của Kluski và không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy Kluski đang làm giả.
Cuối cùng, "Surviving Death" kể một câu chuyện hấp dẫn về khát vọng ý nghĩa của con người trong vũ trụ - và về tình yêu sâu sắc, không nguôi của họ dành cho gia đình và bạn bè đã khuất.
Khoa học không bao giờ có thể chứng minh hoặc bác bỏ sự tồn tại của thế giới bên kia, và sự thoải mái mà nhiều gia đình nhận được từ niềm tin vào cuộc sống sau khi chết là rất mạnh mẽ. Nhưng những tuyên bố đáng kinh ngạc về những hiện tượng không thể giải thích được trong thế giới này nên được tiếp cận một cách thận trọng, Wiseman nói.
Ánh Dương
Theo LiveScience
