Giả sử bạn là một phi hành gia và phi thuyền của bạn vừa đáp xuống sao Hỏa. Tại đây, bạn sẽ cần những gì để tồn tại?
Có thể bạn sẽ bắt đầu nghĩ đến một danh sách ngắn bao gồm: Nước, thức ăn, nơi ở - và oxy.
Oxy có trong không khí mà chúng ta hít thở trên Trái đất do thực vật và một số loại vi khuẩn cung cấp.
Nhưng oxy không phải là chất khí duy nhất trong bầu khí quyển của Trái đất. Nó thậm chí không phải là khí chiếm tỷ lệ nhiều nhất. Trên thực tế, chỉ có 21% không khí được tạo thành từ oxy. Hầu hết phần còn lại là nitơ - khoảng 78%.
Bây giờ bạn có thể tự hỏi: Tại sao chúng ta lại thở được bằng oxy trong khi không khí có nhiều nitơ hơn?
Về mặt kỹ thuật, khi bạn hít vào, bạn sẽ tiếp nhận mọi thứ có trong bầu khí quyển. Nhưng cơ thể bạn có khả năng chỉ sử dụng riêng oxy; phần còn lại sẽ được trả lại môi trường khi bạn thở ra.
-
- Tàu thăm dò sao Hỏa Perseverance của NASA chụp được hình ảnh về phong cảnh cằn cỗi và ảm đạm trên sao Hỏa. (Ảnh: NASA / JPL-Caltech / ASU / MSSS)
Không khí trên sao hỏa
Bầu khí quyển của sao Hỏa rất mỏng - thể tích của nó chỉ bằng 1% bầu khí quyển của Trái đất. Nói cách khác, không khí trên sao Hỏa ít hơn 99% so với trên Trái đất.
Một phần nguyên nhân của thực tế nói trên là vì sao Hỏa có kích thước chỉ bằng một nửa Trái đất. Lực hấp dẫn của nó không đủ mạnh để ngăn các chất khí trong khí quyển thoát ra ngoài không gian.
Ngoài ra, loại khí dồi dào nhất trong bầu không khí loãng đó là khí carbon dioxide. Đối với con người trên Trái đất, đây là một loại khí độc.
Trong khi carbon dioxide chỉ chiếm chưa đến 1% bầu khí quyển trên hành tinh của chúng ta, thì trên sao Hỏa, loại khí này chiếm tới 96% không khí!
Ngoài ra, sao Hỏa hầu như không có oxy. Chất khí này chỉ chiếm 0,1 % bầu khí quyển sao Hỏa, gần như không đủ để con người tồn tại.
Nếu bạn cố gắng thở trên bề mặt sao Hỏa mà không có bộ đồ vũ trụ cung cấp oxy, bạn sẽ chết ngay lập tức. Bạn sẽ chết vì hai nguyên nhân một là ngạt, và hai là áp suất khí quyển thấp khiến máu của bạn sôi lên.
Tìm kiếm bằng chứng về sự sống trên sao Hỏa
Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm thấy bằng chứng nào về sự sống trên sao Hỏa.
Rõ ràng, sao Hỏa có một môi trường rất khắc nghiệt. Không chỉ ít không khí, bề mặt sao Hỏa cũng rất ít nước lỏng. Ngoài ra, nhiệt độ trên hành tinh Đỏ cực kỳ lạnh vào ban đêm, khoảng -100 độ F (-73 độ C).
Rất nhiều sinh vật trên Trái đất vẫn có thể tồn tại trong các môi trường khắc nghiệt. Sự sống đã được tìm thấy trong băng ở Nam Cực, dưới đáy đại dương và hàng dặm dưới bề mặt Trái đất. Nhiều nơi trong số đó có nhiệt độ cực nóng hoặc cực lạnh, hầu như không có nước và rất ít hoặc không có oxy.
Và ngay cả khi sự sống không còn tồn tại trên sao Hỏa, có thể nó đã xảy ra hàng tỷ năm trước, khi hành tinh này có bầu khí quyển dày hơn, nhiều oxy hơn, nhiệt độ ấm hơn và một lượng đáng kể nước lỏng trên bề mặt.
Đây chính là một trong những mục tiêu tìm kiếm trong sứ mệnh đối với tàu thăm dò sao Hỏa Perseverance của NASA - các dấu hiệu của sự sống cổ đại trên hành tinh Đỏ.
-
- Bức ảnh tự chụp của tàu thám hiểm sao Hỏa Perseverance. (Ảnh: NASA / JPL-Caltech / MSSS)
Tự sản xuất oxy
Một thiết bị đặc biệt trong số bảy thiết bị trên tàu thăm dò Perseverance là MOXIE. Nó thể lấy carbon dioxide ra khỏi bầu khí quyển sao Hỏa và biến nó thành oxy.
Do vậy, nếu MOXIE hoạt động như kỳ vọng của các nhà khoa học, các phi hành gia trong tương lai sẽ không chỉ tự tạo ra oxy; họ có thể sử dụng nó như một thành phần trong nhiên liệu tên lửa mà họ sẽ cần để bay trở lại Trái đất. Con người càng có thể tạo ra nhiều oxy trên sao Hỏa, thì họ càng dễ dàng di cư đến đó hơn. Nhưng ngay cả với oxy “cây nhà lá vườn”, các phi hành gia vẫn sẽ cần một bộ đồ vũ trụ.
Hiện tại, NASA vẫn đang nghiên cứu các công nghệ mới cần thiết để đưa con người lên sao Hỏa. sự việc này có thể xảy ra trong thập kỷ tới, có lẽ là vào cuối những năm 2030.
Văn Thiện
