Nhiều giờ sau khi chết, một số tế bào nhất định trong não người vẫn hoạt động. Thậm chí, có những tế bào còn hoạt động mạnh hơn và phát triển với tỷ lệ đáng kinh ngạc, theo nghiên cứu mới từ Đại học Illinois Chicago (UIC).
Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Scientific Reports, các nhà nghiên cứu của UIC đã phân tích biểu hiện gen trong mô não tươi được thu thập trong quá trình phẫu thuật não thông thường tại nhiều thời điểm để mô phỏng khoảng thời gian sau khi khám nghiệm tử thi và chết. Họ phát hiện ra rằng biểu hiện gen trong một số tế bào thực sự tăng lên sau khi chết.
Những gen "thây ma” này - những gen có các biểu hiện gia tăng sau khi con người chết - đặc trưng cho một loại tế bào viêm hay còn được gọi là tế bào thần kinh đệm. Các nhà nghiên cứu quan sát thấy rằng các tế bào thần kinh đệm phát triển và chồi ra các phần phụ dài giống như cánh tay trong nhiều giờ sau khi người chết.
Tiến sĩ Jeffrey Loeb, trưởng nhóm nghiên cứu thần kinh và phục hồi chức năng tại Đại học Y UIC và tác giả đầu mối của bài báo cho biết: “Việc các tế bào thần kinh đệm to ra sau khi người chết không quá ngạc nhiên vì chúng bị viêm và nhiệm vụ của chúng là làm sạch mọi thứ sau các chấn thương não như thiếu oxy hoặc đột quỵ”.
Loeb nói, điều quan trọng là ý nghĩa của khám phá mới này là hầu hết các nghiên cứu sử dụng các mô não người sau khi chết để tìm phương pháp và cách chữa trị tiềm năng cho các rối loạn như tự kỷ, tâm thần phân liệt và bệnh Alzheimer, không tính đến biểu hiện gen sau khi chết hoặc hoạt động của tế bào.
Loeb cho biết: “Hầu hết các nghiên cứu đều cho rằng mọi thứ trong não sẽ ngừng lại khi tim ngừng đập, nhưng không phải vậy. Những phát hiện của chúng tôi sẽ cần thiết để giải thích nghiên cứu về các mô não người. Cho đến bây giờ, chúng ta chỉ chưa định lượng được những thay đổi này”.
Loeb và nhóm của ông nhận thấy rằng mẫu hình chung của biểu hiện gen trong mô não tươi không khớp với bất kỳ báo cáo nào đã công bố về biểu hiện gen của não sau khi chết ở những người không bị rối loạn thần kinh hoặc từ những người mắc nhiều chứng rối loạn thần kinh khác nhau, từ chứng tự kỷ. đến bệnh Alzheimer.
Loeb nói: "Chúng tôi quyết định thực hiện một thí nghiệm mô phỏng cái chết bằng cách xem xét sự biểu hiện của tất cả các gen của não người tại các thời điểm từ 0 đến 24 giờ, từ một khối lớn các mô não được thu thập gần đây, được cho phép để ở nhiệt độ phòng để tái tạo tử thi”.
Loeb và các đồng nghiệp có lợi thế đặc biệt khi nghiên cứu mô não. Loeb là giám đốc của UI NeuroRepository, một ngân hàng mô não người từ những bệnh nhân bị rối loạn thần kinh đã đồng ý cho phép thu thập và lưu trữ mô não của họ để nghiên cứu sau khi họ chết hoặc trong quá trình phẫu thuật để điều trị các chứng rối loạn như động kinh. Chẳng hạn, trong một số cuộc phẫu thuật nhất định để điều trị chứng động kinh, mô não bị động kinh sẽ được loại bỏ để giúp loại bỏ cơn động kinh. Không phải tất cả các mô đều cần thiết để chẩn đoán bệnh lý, vì vậy một số mô có thể được sử dụng để nghiên cứu. Đây là những mô não mà Loeb và các đồng nghiệp đã phân tích trong nghiên cứu của họ.
Họ phát hiện ra rằng khoảng 80% số gen được phân tích vẫn tương đối ổn định trong 24 giờ - biểu hiện của chúng không thay đổi nhiều. Những gen này thường được gọi là gen quản lý cung cấp các chức năng cơ bản của tế bào và thường được sử dụng trong các nghiên cứu để chỉ ra chất lượng của mô. Một nhóm gen khác, được biết là có trong tế bào thần kinh và được chứng minh là có liên quan phức tạp đến hoạt động não bộ của con người như trí nhớ, suy nghĩ và hoạt động co giật, bị suy thoái nhanh chóng trong nhiều giờ sau khi chết. Loeb cho biết, những gen này rất quan trọng đối với các nhà nghiên cứu về các chứng rối loạn như tâm thần phân liệt và bệnh Alzheimer.
Nhóm gen thứ ba - gen "thây ma” - tăng hoạt động của chúng cùng lúc với các gen tế bào thần kinh đang giảm dần. Hoạt động của những gen này đạt đỉnh điểm vào khoảng 12 giờ sau khi người chết.
Loeb nói: "Phát hiện của chúng tôi không có nghĩa là chúng tôi nên vứt bỏ các chương trình nghiên cứu mô người, nó chỉ có nghĩa là các nhà nghiên cứu cần tính đến những thay đổi di truyền và tế bào này, đồng thời rút ngắn khoảng thời gian khám nghiệm càng nhiều càng tốt để giảm mức độ ảnh hưởng của những thay đổi này. Tin tốt từ những phát hiện của chúng tôi là giờ đây chúng tôi biết gen và loại tế bào nào ổn định, gen nào suy giảm và tăng hoạt động lên theo thời gian để có thể hiểu rõ hơn về kết quả nghiên cứu não sau khi chết”.
Văn Thiện
Theo Đại học Illinois Chicago
