Nghe có vẻ giống như một câu chuyện cổ tích về cá, nhưng các nhà khoa học tại Đại học Ben-Gurion ở Beersheba cho biết họ đã chứng minh được khả năng điều hướng trên cạn của cá, cho phép nó lái một chiếc “xe do cá điều khiển” (Fish Operated Vehicle) được thiết kế đặc biệt quanh một căn phòng.
Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Behavioral Brain Research, các tác giả đã viết rằng, sáu con cá vàng được huấn luyện sử dụng thiết bị điều khiển để điều hướng xung quanh căn phòng nhỏ và hướng tới phần thưởng.
Các tác giả của nghiên cứu, Shachar Givon và Matan Samina, cho biết: “Cá có thể vận hành phương tiện, khám phá môi trường mới và tiếp cận mục tiêu, bất kể điểm xuất phát, tất cả chúng đều tránh được các ngõ cụt và điều chỉnh các vị trí không chính xác”.
Trong các nghiên cứu trước đây, một số loài động vật cũng được được giao nhiệm vụ vận hành các phương tiện cơ giới, chẳng hạn các thí nghiệm cho thấy chuột và chó có thể điều khiển những chiếc xe được thiết kế đặc biệt.
Nhưng với thí nghiệm trên cá, các nhà nghiên cứu cho biết họ đã chỉ ra rằng kỹ năng điều hướng của động vật có thể được chuyển từ môi trường nước sang môi trường trên cạn, không giống như các nghiên cứu tương tự theo dõi hành vi của động vật trong môi trường không trọng lực hoặc trọng lực yếu.
Các tác giả cho biết: “Cách thức không gian được thể hiện trong não cá và các chiến lược mà nó sử dụng có thể thành công trong môi trường trên cạn cũng như trong môi trường dưới nước. Điều này gợi ý về tính phổ quát trong cách không gian được biểu diễn trên các môi trường”.
I am excited to share a new study led by Shachar Givon & @MatanSamina w/ Ohad Ben Shahar: Goldfish can learn to navigate a small robotic vehicle on land. We trained goldfish to drive a wheeled platform that reacts to the fish’s movement (https://t.co/ZR59Hu9sib). pic.twitter.com/J5BkuGlZ34
— Ronen Segev (@ronen_segev) January 3, 2022
Để thực hiện thí nghiệm, người ta cho cá vào một chiếc bể gắn với một thiết bị có bánh xe. Thiết bị này được gắn với một camera theo dõi chuyển động của cá và một hệ thống máy tính được thiết kế để phản hồi chuyển động của cá về phía thành bể bằng cách di chuyển xe theo hướng đó.
Một số thí nghiệm khác nhau đã được thiết kế, trong đó cá có thể di chuyển đến một khu vực mục tiêu và nhận được phần thưởng là một chút thức ăn khi làm như vậy. Ngay cả khi khởi động chiếc xe ở các điểm khác nhau trong phòng, hoặc di chuyển mục tiêu, cá vẫn có thể tìm thấy đường đi đúng.
Những con cá cũng không bị đánh lừa bởi các mồi nhử được bố trí xung quanh phòng, và theo thời gian, hiệu suất của chúng được cải thiện, từ lúc mất tới 30 phút để tìm mục tiêu đến khi chỉ mất chưa đầy một phút.
Trong khi các nhà khoa học cho biết họ là những người đầu tiên nghiên cứu phương pháp luận về việc chuyển đổi lãnh địa ở cá, nhưng họ không phải là người đầu tiên đưa ra vấn đề khả năng khám phá trên cạn của loài sống dưới nước.
Vào năm 2014, một nhóm các nhà khoa học máy tính đến từ Hà Lan đã thiết kế một thiết bị tương tự cho phép một con cá vàng có thể lái quanh một căn phòng. Tuy nhiên, trong trường hợp đó, dự án được thiết kế để chứng minh khả năng của thị giác máy tính và theo cách nói của các nhà phát minh là “giải phóng cá trên toàn thế giới”.
Văn Thiện
