Ngôi sao 'quái vật' sáng gấp 2,5 triệu lần Mặt trời biến mất không dấu vết

Giúp NTDVN sửa lỗi

Vào năm 2019, các nhà khoa học đã chứng kiến một ngôi sao lớn sáng gấp 2,5 triệu lần Mặt trời biến mất không dấu vết. Sự kiện này khiến họ đau đầu tìm lời giải thích hợp lý...

Trong một bài báo trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, một nhóm các nhà vật lý thiên văn cố gắng giải thích về trường hợp ngôi sao biến mất bằng cách đưa ra một số giả thuyết khả thi. Trong đó, có một kết luận bất ngờ: Có lẽ, ngôi sao khổng lồ đã chết và sụp đổ thành một lỗ đen mà không trải qua một vụ nổ siêu tân tinh - một hành động tự sát thực sự "chưa từng có" của các ngôi sao.

Jose Groh, một nhà thiên văn học tại Trinity College Dublin và là đồng tác giả của một bài báo, cho biết: “Chúng tôi có thể đã phát hiện một trong những ngôi sao lớn nhất của vũ trụ chết một cách nhẹ nhàng”.

Andrew Allan, tác giả chính của nghiên cứu, cũng thuộc Đại học Trinity, cho biết: “Nếu đúng, đây sẽ là phát hiện trực tiếp đầu tiên về việc một ngôi sao quái vật kết thúc cuộc đời của nó theo cách này”.

Ngôi sao được đề cập, nằm cách chúng ta khoảng 75 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Bảo Bình, đã được nghiên cứu kỹ lưỡng từ năm 2001 đến năm 2011.

Ngôi sao là một ví dụ tuyệt vời về một biến thể màu xanh lam (LBV) - một ngôi sao lớn biến đổi khó lường và đôi khi kịch tính cả về quang phổ và độ sáng của chúng. Những ngôi sao như thế này rất hiếm, chỉ một số ít được xác nhận trong vũ trụ cho đến nay.

Vào năm 2019, Allan và các đồng nghiệp hy vọng sử dụng Kính viễn vọng Rất lớn của Đài thiên văn Nam Âu để tìm hiểu thêm về quá trình tiến hóa bí ẩn của một LBV xa xôi, và phát hiện ra rằng ngôi sao dường như đã biến mất hoàn toàn khỏi thiên hà chủ của nó.

Thông thường, khi một ngôi sao lớn hơn nhiều so với Mặt trời chết đi, nó sẽ tạo ra một vụ nổ siêu tân tinh cực lớn. Những vụ nổ này rất dễ phát hiện, vì chúng bao phủ bầu trời xung quanh bằng khí ion và bức xạ mạnh xa tới nhiều năm ánh sáng theo mọi hướng. Sau vụ nổ, lõi dày đặc của vật chất sao còn sót lại có thể sụp đổ thành một lỗ đen hoặc một sao neutron - hai trong số những vật thể bí ẩn và lớn nhất của không gian.

Tuy nhiên, LBV được theo dõi đã biến mất không để lại bức xạ như vậy. Nó chỉ đơn giản là biến mất.

Để giải đáp bí ẩn này, các nhà nghiên cứu đã nhìn lại các quan sát trước đó về ngôi sao được thực hiện vào năm 2002 và 2009. Họ phát hiện ra rằng ngôi sao đã trải qua một giai đoạn bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian này, mất đi một lượng lớn vật chất sao với tốc độ nhanh hơn nhiều so với bình thường. Các nhà nghiên cứu đã viết rằng LBV có thể trải qua nhiều đợt bùng phát như vậy ở tuổi già, khiến chúng phát sáng hơn bình thường rất nhiều. Nhóm nghiên cứu cho biết các đợt bùng phát có thể kết thúc sau năm 2011.

Điều này có thể giải thích tại sao ngôi sao lại xuất hiện rất sáng trong những lần quan sát ban đầu - tuy nhiên, không giải thích được điều gì đã xảy ra sau các vụ bùng phát và sự biến mất của ngôi sao. Một lời giải thích có thể là ngôi sao bị mờ đi đáng kể sau khi các vụ bùng phát, và bị che khuất bởi một lớp bụi vũ trụ dày đặc. Nếu đúng như vậy thì ngôi sao có thể xuất hiện trở lại trong những lần quan sát trong tương lai.

Lời giải thích kỳ lạ và thú vị hơn là ngôi sao không bao giờ hồi phục sau các vụ bùng phát, mà thay vào đó, nó sụp đổ thành một lỗ đen mà không xuất hiện siêu tân tinh. Đây sẽ là một sự kiện hiếm hoi. Với khối lượng ước tính của ngôi sao trước khi biến mất, nó có thể đã tạo ra một lỗ đen có khối lượng gấp 85 đến 120 lần khối lượng của Mặt trời, nhưng làm thế nào mà điều này xảy ra vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ.

Văn Thiện



BÀI CHỌN LỌC

Ngôi sao 'quái vật' sáng gấp 2,5 triệu lần Mặt trời biến mất không dấu vết