Năm hóa thạch voi ma mút từ thời kỳ băng hà được phát hiện ở vùng Cotswolds, Anh trước sự kinh ngạc của các nhà khảo cổ học và cổ sinh vật học.
Trong số năm hóa thạch voi ma mút, gồm có hai con trưởng thành, hai con chưa trưởng thành và một con còn non, cùng với các công cụ của người Neanderthal, những người có khả năng đã săn bắt những con thú nặng khoảng 10 tấn này. Các nhà khảo cổ dự kiến sẽ còn tìm thấy nhiều sản vật hơn nữa vì họ chỉ mới khai quật một phần diện tích của khu vực sa khoáng bãi bồi cuội sỏi rộng lớn.
Khám phá quan trọng nhất trong ngành cổ sinh vật học của Anh
Địa điểm khai quật hóa thạch nằm trong một mỏ vàng rộng lớn. Đây có thể là nơi từng sinh sống của những sinh vật khổng lồ thời kỳ băng hà khác, như nai sừng tấm với bộ gạc dài hơn 10 mét, có kích thước gấp đôi hậu duệ của chúng ngày nay, đến những sinh vật nhỏ bé, đặc biệt là bọ phân và ốc nước ngọt, cùng tiến hóa với nhóm động vật khổng lồ. Bọ phân sử dụng phân của động vật khổng lồ để làm thức ăn và làm nơi trú ngụ. Cả những hạt giống, phấn hoa và hóa thạch thực vật, bao gồm cả các giống đã tuyệt chủng, đều được phát hiện tại khu vực khai quật này.
Ben Garrod, giáo sư sinh học tiến hóa tại Đại học East Anglia, thuộc thành viên nhóm khai quật cho biết: “Đây là một trong những khám phá quan trọng nhất trong ngành cổ sinh vật học của Anh. Việc tìm thấy những bộ xương ma mút hoàn chỉnh như vậy là ‘cực kỳ hiếm’. Những con voi ma mút này chính xác đã nằm trong lòng đất cách đây 1/4 triệu năm, bên cạnh những thứ đáng kinh ngạc khác như công cụ bằng đá và những con ốc mà chúng giẫm đạp dưới chân.
Chúng tôi có bằng chứng về cảnh quan và chúng tôi biết cây cối ở đó phát triển thế nào. Những chi tiết cho thấy bối cảnh của những sinh vật khổng lồ mang tính biểu tượng và cung cấp cho chúng ta tầm nhìn ngược thời gian. Điều này vô cùng quan trọng trong việc tìm hiểu về biến đổi khí hậu đã tác động đến môi trường, hệ sinh thái và các loài sinh vật thời đó như thế nào”.
Dấu vết của người Neanderthal thời kỳ băng hà
-
- Các nhà khảo cổ đang khai quật xương voi ma mút. Ảnh: DigVentures
Tất cả những sản vật phát hiện được đều trở thành manh mối để tìm hiểu về tổ tiên người Neanderthal sống như thế nào trong điều kiện khắc nghiệt của nước Anh thời kỳ băng hà, một thời kỳ tiền sử mà rất ít người biết đến.
Kết quả khai quật cũng tiết lộ thêm bằng chứng về hoạt động của người Neanderthal ở khu vực này, hiện vật còn sót lại gồm các công cụ bằng đá lửa được sử dụng để làm sạch da động vật. Một số mảnh xương còn để lại những vết cắt.
Các điểm khảo cổ khai quật được từ thời kỳ băng hà rất hiếm và là manh mối quan trọng để tìm hiểu hành vi của người Neanderthal trên khắp nước Anh và châu Âu.
Những loài voi ma mút xuất hiện sớm nhất và nặng nhất
Loài voi ma mút sớm nhất xuất hiện ở châu Phi từ khoảng 5 triệu năm trước. Tiếp đến là loài voi ma mút thảo nguyên, loài có vòi lớn nhất đã từng tồn tại từ khoảng 1,8 triệu năm trước đến khoảng 200.000 năm trước.
Giáo sư Garrod cho biết loài loài voi ma mút thảo nguyên nặng tới 15 tấn, gấp đôi hoặc gấp ba lần trọng lượng của một con voi châu Phi: “Đây là loài voi ma mút lớn nhất từ trước đến nay. Vào thời điểm chúng sắp tuyệt chủng, chúng đã giảm xuống còn 10 tấn. Vào thời điểm đó, thời tiết trở nên lạnh hơn, tài nguyên ngày càng thưa thớt, do vậy các loài buộc phải thích ứng bằng cách giảm trọng lượng. Và chắc chắn cũng có áp lực từ việc săn bắt, cạnh tranh giữa các loài”.
Lý do tại sao nhiều voi ma mút chết cùng lúc, tại cùng địa điểm
Lisa Westcott Wilkins, đồng sáng lập DigVentures, một doanh nghiệp xã hội tổ chức các trải nghiệm khai quật khảo cổ học cho biết: "Một số con voi ma mút khác được tìm thấy ở Anh nhưng không trong tình trạng bảo tồn tốt và còn nguyên vẹn như thế này. Tại sao rất nhiều voi ma mút lại chết ở đây? Phải chăng người Neanderthal đã giết chúng? Họ có thể cho chúng ta biết điều gì về cuộc sống ở Anh thời kỳ băng hà?".
-
- Nghiên cứu chi tiết các khúc xương của voi ma mút được khai quật, một số có thể có dấu vết của công cụ săn bắn của con người. Ảnh: DigVentures
Các nhà nghiên cứu tin rằng hóa thạch của voi ma mút và các đồ tạo tác có niên đại khoảng 220.000 năm trước, khi nước Anh vẫn còn bị người Neanderthal chiếm đóng trong thời kỳ ấm áp hơn giữa các băng hà được gọi là MIS7. Nhiệt độ giảm đã buộc người Neanderthal di chuyển về phía nam, và địa điểm này đã trở thành một đồng bằng màu mỡ, tươi tốt cho cả con người và động vật.
Lý do tại sao quá nhiều động vật chết cùng lúc, tại cùng địa điểm? Giáo sư Garrod suy đoán: "Có thể một trận băng lũ lớn đã cuốn trôi những con vật tội nghiệp này? Nhìn vào lớp bùn thì không hẳn là vậy, lớp bùn khá đồng đều. Vậy liệu chúng bị con người săn bắt? Có phải người Neanderthal đã đuổi chúng xuống nước? Có thể. Chắc chắn có sự liên quan giữa một chiếc rìu cầm tay với các công cụ bằng đá khác và những mảnh xương. Hay người Neanderthal chỉ tình cờ gặp được bầy voi ma mút đã chết? Hay bầy voi ma mút bị sa lầy? Thường nếu một con non bị sa lầy thì những con trưởng thành sẽ không rời đi mà cố gắng cứu giúp con bị sa lầy. Nơi đây từng là lớp bùn rất dày. Tôi lớn lên ở gần bờ biển, gần các cửa sông nên hiểu nếu trọng lượng càng nặng thì bị chìm càng nhanh”.
Quá trình phát hiện và khai quật ma mút hóa thạch
Ban đầu, những người chuyên săn tìm hóa thạch tìm thấy một chiếc rìu bằng tay của người Neanderthal cùng những phát hiện ban đầu về hóa thạch voi ma mút. Sau đó, họ báo cho DigVentures. DigVentures đã huy động vốn từ Historic England, khai quật khu vực này và đang phối hợp phân tích, nghiên cứu. DigVentures hy vọng sẽ tiếp tục công trình khai quật khi huy động được thêm quỹ. Hiện địa điểm đang bảo vệ.
Westcott Wilkins đánh giá cao và cảm ơn Tập đoàn Hills, chủ sở hữu mỏ đá, đã cho phép các nhà khảo cổ thực hiện khai quật: “Chúng tôi cũng đã có những cuộc thảo luận về việc xây dựng một trung tâm tiếp cận cộng đồng để trưng bày một số hiện vật khảo cổ. Những phát hiện khác dự kiến sẽ được chuyển đến Bảo tàng Bristol”.
Bà lưu ý thêm rằng những con voi ma mút nằm ở độ cao gần 5m so với mặt đất và gần một con đường đông đúc xe cộ qua lại: "Mọi người đang đi lại trên đường nhưng không nhận ra bên dưới bánh xe của họ là khung cảnh này. Tất cả chúng tôi vẫn đang cố gắng tìm hiểu những gì chúng tôi khai quật được".
Theo The Guardian
