Phát hiện máy tính cổ nhất trên thế giới 2000 năm trước

Giúp NTDVN sửa lỗi

Tàn tích của một nền văn minh cổ đại đã được các thợ lặn tình cờ phát hiện ra vào năm 1900, trong đó phải kể đến một báu vật vô giá: “Cỗ máy Antikythera” (Antikythera Mechanism), được người Hy Lạp sử dụng để tính toán thiên văn học cách đây hơn 2.000 năm, được cho là máy tính cổ nhất từng được phát hiện trên thế giới.

Một số thợ lặn tình cờ bắt gặp một đống tượng đồng và đá cẩm thạch trên một con tàu đắm sau một cơn bão mạnh. Họ đã mang về những báu vật vô giá: Các bức tượng lớn bằng đá cẩm thạch và đồng, đồ trang sức, đồ thủy tinh sáng chói, vò hai quai, đồ gốm và đồ nội thất cổ… trong đó còn có một vương miện được trang trí công phu. Ngay khi biết tin, chính phủ Hy Lạp đã thuê người trục vớt con tàu bị đắm.

Tuy nhiên, trong quá trình trục vớt đã có một người chết và hai người bị liệt, tổng cộng mất 10 tháng mới hoàn thành công việc khó khăn và nguy hiểm này.

Những bảo vậy này sau đó đã được đặt trong Bảo tàng Khảo cổ học của Athens. Vài tháng sau, một viên đá bị ăn mòn đã dần dần vỡ ra, để lộ một vật dụng có bánh răng, khắc thang chia độ hình tròn và văn tự Hy Lạp cổ đại. Đây chính là thứ về sau được gọi là “Cỗ máy Antikythera” (Antikythera Mechanism), được cho là máy tính cổ nhất từng được phát hiện trên thế giới.

Máy tính thiên văn công nghệ cao

Cỗ máy Antikythera là một máy tính thiên văn. Mức độ tinh xảo trong thiết kế kết hợp với sự am hiểu về thiên văn cho thấy người chế tạo ra nó có yêu cầu rất cao về mặt chuẩn xác. Nhà ngữ văn học người Đức Albert Rehm là người đầu tiên nhận ra cỗ máy vào năm 1905.
Ông Derek J. de Solla Price, một nhà sử học về khoa học và công nghệ tại Viện Nghiên cứu Cao cấp Princeton, Hoa Kỳ, thông qua chụp ảnh X-quang đã phát hiện ra rằng tỷ lệ của một bộ bánh răng trong cỗ máy Antikythera trùng với chu kỳ lịch âm của thời Babylon cổ đại.

Ảnh chụp cỗ máy Antikythera được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Hy Lạp vào năm 2014.
Ảnh chụp cỗ máy Antikythera được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Hy Lạp vào năm 2014. (Ảnh: Louisa Gouliamaki / AFP / Getty Images)

Về sau, Ông Michael T. Wright, giám đốc Bảo tàng Khoa học ở London, Vương quốc Anh cùng nhiều học giả khác đã nghiên cứu chiếc máy này.

Ông đã hiệu chỉnh mô hình của ông Price bằng kỹ thuật chụp X-quang 3D. Ông Wright đồng ý rằng thang đo chia độ ở mặt sau của thiết bị là dựa trên “Chu kỳ Meton” (chu kỳ lịch âm của người Babylon), được đặt theo tên của nhà thiên văn Meton sống vào thế kỷ thứ V trước Công nguyên.

Công cụ Giáo dục và Bói toán

Theo nghiên cứu hiện tại, văn tự trên cỗ máy Antikythera giống như một hướng dẫn sử dụng cho phép người dùng hiểu những gì họ quan sát được trong khi vận hành, vì vậy nó được cho là một công cụ giáo dục vào thời điểm đó.

Phong cách của những mô tả này được cho là rất gần với các tài liệu thiên văn nổi tiếng do nhà thiên văn học Hy Lạp cổ đại Geminus viết vào thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên.

Trong văn tự khắc trên đó có một đoạn mô tả những ngôi sao có thể hoặc không thể nhìn thấy vào những thời điểm khác nhau do ánh sáng chói lọi của mặt trời.

Một đoạn chữ khác trên cỗ máy thì dường như đang thảo luận về màu sắc có thể có của nhật thực và nguyệt thực. Các nhà nghiên cứu cho rằng đây là chiêm tinh học, dùng để dự đoán hung hay cát từ các hiện tượng thiên văn.

Một mô hình phục chế của “Cỗ máy Antikythera”.
Một mô hình phục chế của “Cỗ máy Antikythera”. (Ảnh: Louisa Gouliamaki / AFP / Getty Images)

Vào thời kỳ đó, nhà triết học kiêm chính trị gia La Mã Cicero đã viết rằng, bạn của ông kiêm cố vấn viên Poseidonius “gần đây đã tạo ra một quả địa cầu, khi nó quay, nó có thể cho thấy tình huống mặt trời, các ngôi sao và hành tinh di chuyển trên bầu trời vào ban ngày và ban đêm, giống như chúng thực sự ở trên bầu trời vậy”.

Ông còn đề cập rằng, nhà toán học trứ danh Archimedes cũng đã thiết kế một mô hình có thể “mô phỏng quỹ đạo của các thiên thể”. Tuy nhiên, đáng tiếc là luận văn công trình “Về việc chế tạo quả cầu” (On sphere-making) của Archimedes chưa từng được truyền ra bên ngoài.

Một mô hình phục chế của “Cỗ máy Antikythera” (một mặt khác).
Một mô hình phục chế của “Cỗ máy Antikythera” (một mặt khác). (Ảnh: Louisa Gouliamaki / AFP / Getty Images)

Trong khi giải mã văn tự trên thiết bị, họ suy đoán rằng cỗ máy Antikythera được xây dựng theo lý thuyết của Archimedes.

Nhà khảo cổ học người Mỹ Alexander Jones và nhà sử học John Steele ở Đại học Durham, Vương quốc Anh đã phát hiện rằng, từ “Pachon” đại diện cho tháng đã từng xuất hiện trên lịch địa phương ở miền tây Hy Lạp, và lịch này có nguồn gốc từ thành phố Syracuse, nơi Archimedes sinh sống.

Tại sao công nghệ cao không được sử dụng trong sản xuất?

Người Hy lạp tin rằng công nghệ là một cách để hiểu các ý chỉ và an bài của Thượng Đế

Người Hy Lạp cổ đại có kỹ năng thiết kế cơ khí xuất sắc nhưng chưa được biết đến. Cỗ máy Antikythera đã cho thấy sự am hiểu thiên văn của người Hy Lạp cổ đại, và cỗ máy đồng thời là bằng chứng vượt thời gian gửi tới con người tương lai.

Một số nhà sử học đã chế nhạo người Hy Lạp thời điểm đó, vì họ đã không sử dụng công nghệ của họ cho những việc hữu ích. Nếu họ có động cơ hơi nước, tại sao không sử dụng nó vào các ngành nghề? Tại sao đồng hồ không được phát minh khi đã có thiết bị dây cót?

Ảnh chụp cỗ máy Antikythera được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Hy Lạp vào năm 2014.
Ảnh chụp cỗ máy Antikythera được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Hy Lạp vào năm 2014. (Ảnh: Louisa Gouliamaki / AFP / Getty Images)

Họ tin rằng sự vận động của vạn vật là sự sắp đặt của Thượng Đế; việc tạo ra các mô hình người, động vật và các thiên thể là một cách để lý giải và chứng minh các đặc tính của vũ trụ.

Điều này có thể liên quan đến thái độ của người Hy Lạp cổ đại đối với công nghệ: Sự phát triển của công nghệ là không gì ngoài mục đích tạo thuận lợi cho cuộc sống của con người và mang lại cho con người sự hưởng thụ nhiều hơn.

Ngọc Mai

Theo The Epochtimes



BÀI CHỌN LỌC

Phát hiện máy tính cổ nhất trên thế giới 2000 năm trước