Phát hiện xưởng chế tạo rìu đá 1,2 triệu năm tuổi tại Ethiopia của một chủng người chưa xác định

Giúp NTDVN sửa lỗi

Các nhà khoa học đang khai quật tại địa điểm khảo cổ Melka Kunture ở Ethiopia đã phát hiện ra rằng loài người sơ khai rất tháo vát và thông minh hơn chúng ta từng nghĩ. Theo Ancient Page, khoảng 1,2 triệu năm trước, một chủng người cổ đại ở Ethiopia đã chế tạo ra những chiếc rìu bằng đá vỏ chai trong một xưởng chế tạo công cụ bằng đá.

Khi khai quật tại địa điểm Melka Kunture, các nhà khoa học cho biết, họ đã tìm thấy bằng chứng người cổ đại "đã làm nhiều việc hơn là chỉ phản ứng với những thay đổi của môi trường; họ đã tận dụng các cơ hội mới và phát triển các kỹ thuật mới và kỹ năng mới”.

Nằm cách Addis Ababa 50 km về phía nam, Melka Kunture là một cụm các địa điểm thời tiền sử được các nhà khảo cổ học rất quan tâm do nó cung cấp nhiều thông tin làm sáng tỏ lịch sử về loài người sơ khai. Tại đây, các nhà khoa học đã tìm thấy dấu chân 1,2 triệu năm tuổi do người lớn và trẻ em để lại.

Tuy nhiên, việc loài người sơ khai thực sự có thể tạo ra một chiếc rìu cầm tay làm bằng đá vỏ chai đã khiến các nhà khoa học rất ngạc nhiên. Họ cho biết đây là một thành tích đáng nể!

Đá vỏ chai (obsidian) hay hắc diệu thạch, là một dạng thủy tinh núi lửa tự nhiên được tạo ra ở dạng đá magma phun trào. Do được tạo ra khi dung nham felsic phun trào ra từ núi lửa và nguội lạnh nhanh nên bên trong nó có các tinh thể rất nhỏ. Ở đây, felsic là một thuật ngữ địa chất dùng để chỉ các khoáng vật silicat, magma và đá giàu các nguyên tố nhẹ như silic, oxy, nhôm, natri, và kali.

Từ thời cổ đại, đá vỏ chai đã được sử dụng để tạo ra các công cụ và vũ khí, chẳng hạn như lưỡi kiếm và đầu mũi tên. Ngày nay, đá vỏ chai được sử dụng làm dao mổ vì dao tốt làm bằng đá vỏ chai có lưỡi bén hơn nhiều lần so với dao mổ làm bằng thép, với độ dày lưỡi khoảng 3 nanomét. Ngoài ra, đá vỏ chai cũng được sử dụng để trang trí và làm đá quý.

Theo báo cáo của IFL Science, các tác giả nghiên cứu cho biết xưởng chế tạo này “cho thấy một ví dụ đáng kinh ngạc về việc tạo hình đá vỏ chai vào buổi sơ khai, và là xưởng sản xuất rìu thủ công duy nhất được biết đến có niên đại từ Thế Canh Tân Sớm (Early Pleistocene)”.

Các nhà nghiên cứu viết: “Cho đến nay, các địa điểm [khảo cổ học] được mô tả là 'xưởng chế tác' được ghi nhận chỉ có vào nửa sau của Thế Canh Tân Giữa và chỉ ở châu Âu”. Nằm chủ yếu ở Pháp và Vương quốc Anh, các xưởng sản xuất rìu thời kỳ đồ đá đáng chú ý nhất đều liên quan đến việc tạo ra các lưỡi dao bằng đá vỏ chai.

Các tác giả nghiên cứu viết: “Nói chung, đá vỏ chai chỉ được sử dụng rộng rãi từ thời kỳ đồ đá giữa trở đi”.

Tuy nhiên, trong quá trình khai quật, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một lớp trầm tích cổ xưa chứa 578 công cụ, trong đó ngoại trừ 3 chiếc thì tất cả đều được làm từ đá vỏ chai. Họ viết: “Thông qua phân tích thống kê, chúng tôi chỉ ra rằng đây là một hoạt động tập trung, rằng những chiếc rìu thủ công rất tiêu chuẩn đã được sản xuất và đây là một xưởng sản xuất công cụ bằng đá”.

Mô tả về những chiếc rìu, các nhà nghiên cứu nhận thấy “sự tiêu chuẩn hóa về mặt hình thái thật đáng chú ý” và trong khi họ không biết chủng người cổ đại nào đã chế tạo ra những công cụ này, họ nói rằng bất cứ ai đã tạo ra chúng đã sử dụng rất nhiều “những chỉnh sửa thứ cấp” và rất “tập trung vào sự chuẩn hóa cuối cùng của các hiện vật”.

Khi chế tác các vật liệu sắc nhọn như đá vỏ chai thường cần có găng tay bảo hộ. Nếu không, người ta có nguy cơ bị đứt tay. Tuy nhiên, những người cổ đại đã xoay sở để tạo ra những chiếc rìu đá vỏ chai đặc biệt mà không cần thiết bị bảo hộ nào cả.

Trong bài báo đăng trên tạp chí Nature Ecology & Evolution, nhóm nghiên cứu đã gọi chủng người chưa xác định là những nhà tư tưởng sáng tạo có khả năng giải quyết "các vấn đề công nghệ như tách rời và định hình hiệu quả” các mảnh lớn thủy tinh núi lửa dễ vỡ.

Các nhà nghiên cứu viết: “Các rìu tay bằng đá vỏ chai tiêu chuẩn hóa cung cấp nhiều bằng chứng về việc sử dụng lặp đi lặp lại các kỹ năng thành thạo một cách hoàn hảo”.

Văn Thiện

Xem thêm:

Có thể bạn quan tâm:



BÀI CHỌN LỌC

Phát hiện xưởng chế tạo rìu đá 1,2 triệu năm tuổi tại Ethiopia của một chủng người chưa xác định