Mắt của mèo và nhiều loài động vật khác, bao gồm hầu hết các loài chó, đều có khả năng phản chiếu ánh sáng. Đây chính là lý do tại sao mắt mèo thường sáng rực trong bóng tối khi bị ánh sáng đèn pin chiếu vào.
Đặc điểm đôi mắt như trên là để mèo có thể nhìn rõ hơn trong điều kiện ánh sáng yếu khi chúng đi kiếm ăn hoặc canh chừng các loài vật săn mồi. Trên thực tế, mèo thuần hóa có thể nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng chỉ bằng 16% so với con người.
Để nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu, đồng tử của mèo rất đặc biệt. Chúng có thể mở lớn hơn 50% so với đồng tử của con người trong điều kiện ánh sáng mờ. Ngoài ra, mèo cũng có số lượng tế bào cảm quang - tế bào que - ở đáy mắt cao hơn chúng ta.
Khác biệt chính - tapetum lucidum
Ngoài việc có đồng tử lớn và rất nhiều tế bào que, mèo còn có một lớp mô mỏng nằm ở phía sau võng mạc mà con người không có: tapetum lucidum, một thuật ngữ y học tiếng Latinh có nghĩa là "tấm thảm sáng", hay còn gọi là “ánh sáng mắt" (eyeshine).
Tapetum lucidum của mèo được tạo thành từ các tế bào với các tinh thể, giống như một chiếc gương, phản chiếu ánh sáng trở lại võng mạc. Điều này tạo cơ hội thứ hai để võng mạc hấp thụ được nhiều ánh sáng hơn.
-
- Con người không có tapetum lucidum nhưng mèo thì có. (Ảnh: The Open University, CC BY-SA)
Ngoài ra, tapetum lucidum của loài mèo cũng rất đặc biệt vì hợp chất phản chiếu của nó là riboflavin, một loại vitamin B. Riboflavin có đặc tính độc đáo là khuếch đại ánh sáng đến một bước sóng cụ thể mà mèo có thể nhìn rõ, làm tăng đáng kể độ nhạy của võng mạc đối với ánh sáng yếu.
Ở mèo, tapetum thường phát sáng màu vàng xanh hoặc vàng cam. Sự khác biệt về màu sắc của tapetum không phải chỉ có ở mèo mà có thể gặp ở rất nhiều loài.
Đôi mắt của các động vật khác cũng phát sáng
Nhiều loài động vật khác cũng có tapetum lucidum để giúp nhìn rõ hơn vào ban đêm, bao gồm cả động vật ăn thịt và con mồi, từ cáo hoang dã đến cừu và dê.
-
- Hầu hết mắt của chó sẽ phát sáng trong bóng tối khi có ánh sáng chiếu vào. (Ảnh: Tommy Greco, CC BY-SA)
Tapetum lucidum cũng hữu ích đối với cá, cá heo và các động vật thủy sinh khác, vì nó giúp chúng nhìn rõ hơn trong vùng nước tối và đục.
Ở động vật trên cạn, tapetum được tìm thấy ở nửa trên của mắt phía sau võng mạc, vì chúng cần nhìn rõ nhất những gì trên mặt đất. Nhưng ở động vật sống dưới nước, tapetum có ở phần lớn mắt, vì chúng cần nhìn xung quanh trong bóng tối.
Mặc dù nhiều loài động vật có tapetum lucidum, nhưng một số loài chó nhỏ được thuần hóa lại thiếu đặc điểm này. Hầu hết các loài động vật có mắt xanh và áo khoác màu trắng hoặc sáng màu cũng đã mất đặc điểm này.
Vì vậy, đừng lo lắng nếu mắt của chó hoặc mèo của bạn không phát sáng. Danh sách các loài khác không có tapetum lucidum bao gồm lợn, chim, bò sát và hầu hết các loài gặm nhấm và linh trưởng - bao gồm cả con người.
Nhược điểm của động vật có tapetum lucidum
Thực ra, để có thể nhìn trong ánh sáng yếum động vật có tapetum lucidum sẽ phải hy sinh một chút thị lực.
Nguyên nhân là bởi vì tất cả những ánh sáng phản xạ từ tapetum có thể làm cho những gì động vật nhìn thấy mờ hơn một chút. Do đó, ở nơi có ánh sáng rực rỡ, mèo cần phải ở gần một vật gấp bảy lần để có thể nhìn thấy nó sắc nét như con người.
Văn Thiện
