Vào hôm thứ Năm theo giờ địa phương (ngày 29/4), Trung Quốc đã phóng mô-đun đầu tiên cho trạm vũ trụ của họ lên quỹ đạo, nhưng tên lửa sử dụng cho sứ mệnh cũng đã lên đến quỹ đạo và đang quay trở lại Trái đất một cách không kiểm soát.
Theo Spacenews, Long March 5B, một biến thể của tên lửa lớn nhất Trung Quốc, đã phóng thành công mô-đun Tienhe nặng 22,5 tấn lên quỹ đạo Trái đất từ Văn Xương. Tianhe tách khỏi tầng lõi của tên lửa sau 492 giây bay, đi thẳng vào quỹ đạo dự kiến ban đầu của nó.
Được thiết kế đặc biệt để phóng các mô-đun trạm vũ trụ vào quỹ đạo thấp của Trái đất, Long March 5B gồm một tầng lõi và bốn tên lửa đẩy bên cạnh để đưa trọng tải trực tiếp vào quỹ đạo thấp của Trái đất.
Tuy nhiên, tầng lõi này hiện cũng đang ở trong quỹ đạo và có khả năng thực hiện một cuộc hành trình trở lại mặt đất một cách không kiểm soát trong những ngày tới. Nếu đúng như vậy, đây sẽ là một trong những tên lửa lớn nhất rơi trở lại không kiểm soát và có khả năng hạ cánh xuống một khu vực có người ở.
Hầu hết các tầng đầu của tên lửa có thể không đạt vận tốc quỹ đạo và quay trở lại bầu khí quyển và hạ cánh trong một khu vực được xác định trước. Một số tầng thứ hai lớn hơn khác sẽ thực hiện việc đốt cháy hạ cánh để giảm thời gian trên quỹ đạo và giảm nguy cơ va chạm với các tàu vũ trụ khác hoặc ngay lập tức quay trở lại bầu khí quyển.
Đã có suy đoán rằng tầng lõi Long March 5B sẽ được điều khiển một cách chủ động để hạ cánh, nhưng điều đó dường như đã không xảy ra. Tại cuộc họp báo tại Văn Xương hôm thứ Năm, Wang Jue, Tổng tư lệnh của sứ mệnh phóng Long March 5B, đã nói (tiếng Trung Quốc) rằng chiếc Long March 5B thứ hai này đã có những cải tiến so với lần phóng đầu tiên, nhưng phương án hạ cánh khả thi không được nêu.
Các radar trên mặt đất được quân đội Mỹ sử dụng để theo dõi tàu vũ trụ và các vật thể khác trong không gian đã phát hiện một vật thể và phân loại là thân tên lửa Long March 5B với tên gọi 2021-035B. Tầng lõi của Long March 5 dài khoảng 30 mét, rộng 5 mét, di chuyển với tốc độ hơn 7 km/giây.
Một quan sát mặt đất về tầng lõi tên lửa cho thấy cho thấy rằng nó đang lộn nhào và do đó không nằm trong tầm kiểm soát.
Still no TLEs for the Vega launch. One more TLE for object B from the Tianhe launch, whose slow decay rate confirms it is the CZ-5B core stage pic.twitter.com/0dVkUkcpjA
— Jonathan McDowell (@planet4589) April 30, 2021
Lần phóng đầu tiên của Long March 5B cũng chứng kiến chặng đầu tiên đạt quỹ đạo và thực hiện chuyến bay trở lại không kiểm soát sáu ngày sau đó. Lần trở lại của tên lửa khi đó đã xảy ra trên Đại Tây Dương theo Phi đội Kiểm soát Không gian số 18 của Lực lượng Không gian Hoa Kỳ.
Nếu sự kiện diễn ra trước đó 15-30 phút, các mảnh vỡ chưa bị cháy hết của tên lửa có thể đã hạ cánh trên đất Mỹ. Vụ việc đã thu hút sự chỉ trích từ người quản lý NASA lúc đó là Jim Bridenstine.
Tiếp tục là lần trở lại không dự đoán được
Không thể đoán trước được tầng lõi Long March 5B lần này sẽ hạ cánh ở đâu và khi nào. Nó sẽ ngày càng rời xa quỹ đạo do sự tác động của lực cản không khí. Tốc độ của quá trình rơi này phụ thuộc vào kích thước và mật độ của vật thể, sự biến đổi và dao động của khí quyển. Ngoài ra, thân tên lửa cũng chịu ảnh hưởng của hoạt động Mặt trời và các yếu tố khác.
Thân tên lửa quay quanh Trái đất với tấc độ rất cao, khoảng 90 phút một vòng. Do đó, sự thay đổi chỉ vài phút trong thời gian trở lại dẫn đến điểm rơi cách xa nhau hàng nghìn km.
Độ nghiêng quỹ đạo của tầng lõi Long March 5B cho thấy thân tên lửa có thể rơi xa hơn một chút về phía bắc so với New York, Madrid và Bắc Kinh hoặc xa về phía nam như miền nam Chile và Wellington, New Zealand.
Trường hợp có khả năng xảy ra nhất là các mảnh vỡ còn sót lại sau khi bị nung nóng dữ dội trong bầu khí quyển rơi xuống đại dương hoặc các khu vực không có người ở, nhưng nguy cơ thiệt hại về người hoặc tài sản vẫn còn.
Nhà quan sát Spaceflight Jonathan McDowell nói với SpaceNews rằng vụ phóng Long March 5B trước đó đã chứng kiến lần tên lửa rơi trở lại không kiểm soát lớn nhất trong nhiều thập kỷ và lớn thứ tư từ trước đến nay.
McDowell cho biết ông hy vọng Trung Quốc sẽ nâng cấp tầng lõi để thực hiện việc trở lại có kiểm soát sau khi tách khỏi Tianhe. McDowell nói: “Tôi nghĩ rằng theo các tiêu chuẩn hiện tại, không thể chấp nhận được việc để nó rơi trở lại một cách không kiểm soát”.
Văn Thiện
Theo Spacenews
