Thiền định giúp thay đổi cấu trúc não bộ đáng kinh ngạc

Giúp NTDVN sửa lỗi

Mặc dù thiền đã có từ nhiều thế kỷ trước, nhưng các nhà khoa học gần đây mới phát hiện ra tác dụng của nó đối với não bộ. Thiền đã được chứng minh là giúp giảm căng thẳng và lo lắng.

Nhiều lúc chúng ta đang làm việc cố gắng hoàn thành nhiệm vụ, nhưng lại cảm thấy khó tập trung. Tâm trí quay cuồng với tất cả những việc cần phải làm sau giờ làm việc: Đón bọn trẻ, chuẩn bị bữa tối, giặt giũ..vv

Điều đó lại càng khiến chúng ta cảm thấy căng thẳng hơn.

Việc suy ngẫm về tất cả những việc chúng ta cần làm hoặc lẽ ra phải làm có thể sẽ cản trở hiệu quả công việc ở cơ quan, trường học và ở nhà.

Nhiều người đã lựa chọn ngồi thiền trong vài phút có thể giúp kiềm chế những suy nghĩ vẩn vơ đó và tăng khả năng tập trung suốt cả ngày. Nhưng thiền định có thể có tác động lớn hơn. Đặc biệt thiền có tác động lớn làm thay đổi não bộ theo hướng tích cực.

Một số nghiên cứu cho thấy nó ảnh hưởng đến não theo nhiều cách khác nhau, từ thay đổi âm lượng của não đến giảm hoạt động ở các bộ phận của não chịu trách nhiệm về căng thẳng.

Thiền là gì?

Thiền là một phương pháp tu luyện truyền thống đã có từ nhiều thế kỷ trước. Đó là một phương pháp rèn luyện để huấn luyện tâm trí, khiến chúng ta có khả năng tập trung cao và thay đổi suy nghĩ.

Tuy nhiên nhiều người lựa chọn thực hành thiền với những mục tiêu khác nhau. Một số người thiền định để giảm căng thẳng, trong khi những người khác sử dụng nó để cải thiện sự tập trung và trí nhớ của họ.

Thiền là một phương pháp tu luyện truyền thống đã có từ nhiều thế kỷ trước.
Thiền là một phương pháp tu luyện truyền thống đã có từ nhiều thế kỷ trước. (Ảnh minh hoạ: Visiontimes)

Tác dụng của thiền đối với não bộ

Một số nghiên cứu cho thấy thiền định có thể thay đổi cấu trúc của não bộ. Những người khác cũng phát hiện thấy nó có thể thay đổi các chức năng của não. Thiền có những tác động có thể đo lường được trên ba vùng não:

  • Chất xám - tham gia vào việc kiểm soát cơ bắp và nhận thức giác quan, bao gồm cảm xúc, trí nhớ, lời nói, nhìn, nghe và ra quyết định
  • Vỏ não trước trán - chịu trách nhiệm ra quyết định
  • Hạch hạnh nhân - kiểm soát phản ứng cảm xúc
  • Hippocampus - chịu trách nhiệm về trí nhớ và học tập.

Dưới đây là một số cách thiền định thay đổi những phần này của não và hơn thế nữa.

Thay đổi cấu trúc não

Thiền thay đổi cách bộ não của chúng ta phản ứng với những điều gây mất tập trung. Khi một người có thể tập trung hoàn toàn vào hiện tại và rèn luyện bản thân để làm như vậy một cách nhất quán, cấu trúc bộ não thực sự sẽ thay đổi.

Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Psychiatry Research, một số nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng 8 tuần của chương trình đào tạo Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR) đã làm tăng độ dày vỏ não (tập trung chất xám) của vùng hải mã (phần não chịu trách nhiệm ghi nhớ và điều hòa những cảm xúc).

Nghiên cứu cũng cho thấy giảm khối lượng của hạch hạnh nhân - phần não chịu trách nhiệm về các cảm xúc như căng thẳng, sợ hãi và lo lắng.

Những người tham gia nghiên cứu cho thấy sự thay đổi của não cho biết họ cũng cảm thấy ít căng thẳng hơn.

Vì vậy, thiền không chỉ thay đổi cấu trúc trong não của những người tham gia mà nó còn thay đổi các cảm xúc của họ.

Thiền không chỉ giúp con người khỏe mạnh cả tâm lẫn thân mà còn làm chậm lão hóa, duy trì tuổi thanh xuân đáng kể so với bình thường. (Ảnh: Providence Community Library)
Thiền không chỉ giúp con người khỏe mạnh cả tâm lẫn thân mà còn làm chậm lão hóa, duy trì tuổi thanh xuân đáng kể so với bình thường. (Ảnh: Providence Community Library)

Giảm căng thẳng

Khi căng thẳng, chúng ta thường không thể tập trung. Chúng ta có thể cảm thấy lo lắng và bối rối hơn.

Một nghiên cứu nhỏ được công bố trên tạp chí Biological Psychiatry đã xem xét các bản quét não của 35 người trưởng thành thất nghiệp đang tìm việc làm. Những người tham gia cho biết họ cảm thấy vô cùng căng thẳng.

Những người tham gia đã được tham gia chương trình huấn luyện thư giãn bằng thiền định . Sau 3 ngày, các nhà nghiên cứu đã xem xét các bản quét não của những người tham gia. Họ phát hiện ra nhiều hoạt động hơn trong các khu vực của não liên quan đến trạng thái nghỉ ngơi. Sau 4 tháng theo dõi, các thành viên tham dự đã được cải thiện tình trạng máu gây ra chứng viêm, có liên quan đến căng thẳng.

Cải thiện khả năng tập trung và trí nhớ

Khi tâm trí của chúng ta suy nghĩ vẩn vơ, chúng ta sẽ gặp khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ chính như giải quyết công việc, làm bài tập ở trường hay một loạt công việc lặt vặt cần thực hiện.

Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy rằng việc thực hành thiền định đã giúp cải thiện sự chú ý, tập trung và loại bỏ bớt các suy nghĩ vẩn vơ.

Thiền đã giúp cải thiện điểm số của người tham gia trong phần đọc hiểu của Bài kiểm tra hồ sơ tốt nghiệp (GRE), giảm suy nghĩ phân tâm trong bài kiểm tra và cải thiện trí nhớ. Các sinh viên cho biết họ nhớ lại thông tin nhanh hơn trong kỳ thi và cảm thấy ít bị phân tâm hơn.

Một nghiên cứu khác đã so sánh kết quả quét não của một nhóm người thiền định với những người không thiền định. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người ngồi thiền cho thấy sự ổn định hơn trong vỏ não sau phẫu thuật bụng (vùng não liên quan đến những suy nghĩ tự phát và tâm trí suy nghĩ vẩn vơ).

Điều này cho thấy rằng những người thiền định có thể kiềm chế những suy nghĩ vẩn vơ của họ tốt hơn những người không thiền định. Nghiên cứu tương tự cho thấy rằng nhóm thiền cũng có thể tập trung tốt hơn vào một nhiệm vụ.

Làm chậm quá trình lão hóa

Khi chúng ta già đi, não cũng sẽ thay đổi theo thời gian. Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy thiền có thể bảo vệ não khỏi những thay đổi này.

Một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên tạp chí Frontiers in Psychology cho thấy thiền định có thể bảo tồn chất xám của não, điều này giúp kiểm soát tốc độ xử lý thông tin của não bộ. Bên cạnh đó sẽ làm đình trệ hoặc thậm chí đảo ngược sự suy giảm nhận thức thông thường đi kèm với quá trình lão hóa.

Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã so sánh bản quét não của 50 người thường xuyên thiền định trong hơn 20 năm với bản quét não của những người không thiền định. Cả hai nhóm đều cho thấy sự mất chất xám khi họ già đi, nhưng ít có sự suy giảm hơn đối với những người thiền định.

Các nhà nghiên cứu cho biết cần phải nghiên cứu thêm để xác nhận tác dụng của thiền đối với sự lão hóa của não.

Các học viên Pháp Luân Công ngồi thiền ở trung tâm công viên New York vào ngày 10/5/2014. (Ảnh: The Epoch Times)
Các học viên Pháp Luân Công ngồi thiền ở trung tâm công viên New York vào ngày 10/5/2014. (Ảnh: The Epoch Times)

Giảm lo lắng và trầm cảm

Thiền đã được chứng minh là giúp cải thiện các triệu chứng trầm cảmlo lắng .

Một nghiên cứu đánh giá năm 2019 cho thấy thiền định có thể giúp giảm bớt các triệu chứng trầm cảm cô đơn hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị truyền thống hơn như thuốc và liệu pháp. Những tác động tích cực này có thể kéo dài trong 6 tháng hoặc lâu hơn.

Nghiên cứu này cũng gợi ý rằng thiền có thể giúp giảm bớt các cảm giác lo lắng, mặc dù chỉ kết hợp với các phương pháp điều trị khác.

Thiền hoạt động như thế nào?

Mọi người thực hành thiền định vì nhiều lý do. Nó có thể được sử dụng để giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về môi trường xung quanh và hiểu rõ hơn về bản thân hoặc để thư giãn vào một ngày bận rộn.

Thiền có thể mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:

  • Hạ huyết áp
  • Giảm căng thẳng
  • Kiểm soát lo lắng
  • Kiểm soát cơn đau
  • Cải thiện tập trung
  • Tăng cường trí nhớ
  • Cải thiện vẻ bề ngoài
  • Hiểu rõ hơn về bản thân
  • Cải thiện giấc ngủ

Việc thực hành thiền thường bao gồm các yếu tố sau:

  • Một vị trí yên tĩnh với ít phiền nhiễu
  • Một tư thế thoải mái
  • Một thái độ cởi mở, để cho sự phân tâm đến và đi một cách tự nhiên

Thiền có thể được thực hiện một mình, trong một nhóm hoặc được hướng dẫn bởi một huấn luyện viên trực tiếp. Nếu là người mới bắt đầu, chúng ta có thể bắt đầu thực hành trong thời gian ngắn rồi tăng dần lên theo thời gian.

Kết Luận

Bất kỳ ai cũng có thể thực hành thiền ở bất cứ nơi nào, cho dù ở nơi làm việc, ở nhà, trường học, hoặc thậm chí trên xe hơi.

Chúng ta cũng không cần bất kỳ thiết bị đặc biệt hoặc đến phòng tập thể dục.

Chúng ta có thể thử các phong cách thiền khác nhau để tìm ra phương pháp thiền định phù hợp nhất với bản thân.

Cuộc sống hiện đại của chúng ta thường có nhịp độ nhanh đến mức dường như không thể tìm thấy thời gian và không gian để thiền, thậm chí không thể tin rằng chúng ta có thể giải tỏa tâm trí hoàn toàn.

Nhưng nếu có thể tập trung thiền tĩnh tọa trong vài phút, có thể sẽ đem lại hiệu quả rất lớn và sự thay đổi tích cực cho não bộ trong suốt cuộc đời.

Ngọc Mai



BÀI CHỌN LỌC

Thiền định giúp thay đổi cấu trúc não bộ đáng kinh ngạc