Chúng ta biết rằng sao Hỏa đã từng ẩm ướt hơn nhiều so với hiện tại, nhưng chưa ai biết chính xác thời điểm nước hình thành và biến mất khỏi hành tinh này.
Một nghiên cứu mới hiện cho thấy rằng nước đã có mặt trên Hành tinh Đỏ khoảng 4,4 tỷ năm trước, sớm hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây của các nhà khoa học.
Phát hiện trên được tìm ra thông qua việc phân tích về một thiên thạch có tên NWA 7533 nhặt về từ sa mạc Sahara và được cho là có nguồn gốc trên sao Hỏa hàng tỷ năm trước. Quá trình oxy hóa của một số khoáng chất bên trong thiên thạch cho thấy sự hiện diện của nước.
Như vậy, nước được hình thành trên sao Hỏa sớm hơn khoảng 700 triệu năm so với thời điểm 3,7 tỷ năm trước, vốn đã được các nhà khoa học thống nhất chung cho đến nay. Nghiên cứu cũng có thể cung cấp một số hiểu biết sâu sắc về cách các hành tinh hình thành ngay từ đầu.
Nhà khoa học hành tinh Takashi Mikouchi đến từ Đại học Tokyo, Nhật Bản cho biết: “Tôi nghiên cứu các khoáng chất trong thiên thạch sao Hỏa để hiểu cách hành tinh này hình thành và quá trình tiến hóa của lớp vỏ cũng như lớp phủ của nó”.
"Đây là lần đầu tiên tôi điều tra về thiên thạch đặc biệt với biệt danh là 'Người đẹp đen' vì màu tối của nó. Các mẫu thiên thạch NWA 7533 đã trải qua bốn loại phân tích quang phổ khác nhau tương ứng các cách riêng biệt để phát hiện dấu hiệu hóa học. Kết quả giúp cho nhóm chúng tôi rút ra một số kết luận thú vị”.
Các nhà khoa học hành tinh rất quan tâm đến câu chuyện về nước trên các hành tinh và trên các mặt trăng của chúng. Một trong những ẩn số lớn là liệu nước có trên một hành tinh sau khi nó hình thành, thông qua va chạm với các tiểu hành tinh và sao chổi, hay là xuất hiện tự nhiên trên hành tinh đó.
Thiên thạch cổ đại như NWA 7533 có thể giúp các nhà khoa học trở ngược lại thời gian và tìm ra các sự kiện xảy ra trên hành tinh mà từ đó nó đến. Đồng thời, các nhà khoa học cũng có thể phân tích một số khoáng chất và thành phần hóa học của bề mặt khi thiên thạch được hình thành.
Quá trình oxy hóa là dấu hiệu nhận biết của nước. Với những mảnh vỡ nhất định bên trong NWA 7533 có niên đại 4,4 tỷ năm trước, thì đây là dấu vết lâu đời nhất mà chúng ta có về sao Hỏa.
Mikouchi cho biết: “Các mảnh đá Igneous, hay đá phân mảnh, trong thiên thạch được hình thành từ macma và thường do va chạm và quá trình oxy hóa gây ra. Quá trình oxy hóa này có thể xảy ra nếu có nước hiện diện trên hoặc trong lớp vỏ sao Hỏa cách đây 4,4 tỷ năm trong một vụ va chạm làm tan chảy một phần của lớp vỏ”.
Sự xuất hiện của thiên thạch cho thấy rằng nước thực sự có mặt tự nhiên trên sao Hỏa và đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu sự hình thành hành tinh nói chung. Nước thường gắn với sự sống, đó là một lý do khiến các nhà khoa học rất háo hức tìm kiếm nguyên tố này trên khắp Vũ trụ.
Các nghiên cứu sâu hơn về sao Hỏa vẫn tiếp tục khi các chuyên gia cố gắng tìm ra nước có mặt khi nào và nó ở trạng thái nào. Một nghiên cứu gần đây đã đưa ra ý tưởng rằng nước tồn tại ở cả dạng lỏng và băng trên bề mặt Hành tinh Đỏ.
Phát hiện của nhóm cũng cho thấy rằng thành phần hóa học tạo nên bầu khí quyển sao Hỏa vào thời điểm đó có lượng hydro cao. Điều này có thể khiến hành tinh này đủ ấm để nước tan chảy và sự sống tồn tại, mặc dù Mặt trời trẻ và mờ nhạt hơn trong giai đoạn này.
Mikouchi cho biết: “Phân tích của chúng tôi cũng cho thấy một tác động như vậy sẽ giải phóng rất nhiều hydro, góp phần làm ấm hành tinh tại thời điểm sao Hỏa đã có một bầu khí quyển cách nhiệt dày đặc carbon dioxide”.
Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Science Advances.
Văn Thiện
Theo Sciencealert
