Bạn đã bao giờ rùng mình khi cảm thấy ai đó đang theo dõi bạn chưa? Tuy nhiên, khi quay đầu nhìn lại, bạn không thấy bất cứ điều gì khác thường. Có hàng tỷ thứ đang cảm nhận bạn mỗi ngày. Chúng ở khắp mọi nơi, khuất tầm nhìn - bên trong TV, tủ lạnh, ô tô và văn phòng của bạn. Những thứ này biết về bạn nhiều hơn bạn nghĩ và nhiều cái trong số chúng truyền thông tin đó qua Internet.
Trở lại năm 2007, thật khó để tưởng tượng cuộc cách mạng của các ứng dụng và tiện ích mà điện thoại thông minh đã mở ra. Nhưng chúng đã khiến con người phải trả giá đắt về tính xâm nhập và mất quyền riêng tư.
Là các nhà khoa học máy tính nghiên cứu về quyền riêng tư và quản lý dữ liệu, Roberto Yus, Phó Giáo sư Khoa học Máy tính, Đại học Maryland, và Primal Pappachan, nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ về Khoa học Máy tính, Đại học bang Pennsylvania, nhận thấy rằng với khả năng kết nối Internet được mở rộng cho các thiết bị trong gia đình, văn phòng và thành phố, quyền riêng tư của người dùng đang bị đe dọa hơn bao giờ hết.
Vai trò của thiết bị thông minh và Internet vạn vật
Các thiết bị, xe hơi và ngôi nhà của bạn được thiết kế để giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn và tự động hóa các công việc bạn thực hiện hàng ngày: bật và tắt đèn khi bạn vào và ra khỏi phòng, nhắc nhở bạn rằng cà chua của bạn sắp hỏng, cá nhân hóa nhiệt độ của ngôi nhà tùy theo thời tiết và sở thích của từng người trong gia đình.
Để làm được điều kỳ diệu đó, chúng cần Internet để tim kiếm sự trợ giúp và dữ liệu tương quan. Nếu không có kết nối Internet, bộ điều nhiệt thông minh của bạn có thể thu thập dữ liệu về bạn, nhưng nó không biết dự báo thời tiết là gì và nó không đủ mạnh để xử lý tất cả thông tin để đưa ra quyết định phải làm gì.
-
- Bộ điều nhiệt thông minh Nest theo dõi sự hiện diện của bạn và được kết nối với Internet. (Ảnh: Smart Home Perfected/Flickr, CC BY)
Nhưng không chỉ những thứ trong nhà bạn giao tiếp qua Internet. Nơi làm việc, trung tâm thương mại và thành phố cũng ngày càng trở nên thông minh hơn và các thiết bị thông minh ở những nơi đó cũng có những yêu cầu tương tự. Trên thực tế, Internet vạn vật (IoT) đã được sử dụng rộng rãi trong vận tải và hậu cần, nông nghiệp và trồng trọt, và tự động hóa ngành công nghiệp. Đã có khoảng 22 tỷ thiết bị kết nối Internet được sử dụng trên khắp thế giới vào năm 2018 và con số này dự kiến sẽ tăng lên hơn 50 tỷ vào năm 2030.
Những thiết bị thông minh biết gì về bạn?
Thiết bị thông minh thu thập nhiều loại dữ liệu về người dùng của chúng. Camera an ninh thông minh và trợ lý thông minh thu thập thông tin video và âm thanh về sự hiện diện và hoạt động của bạn ở trong nhà. Tuy ít rõ ràng hơn, những thứ như TV thông minh sử dụng máy ảnh và micrô để theo dõi người dùng, bóng đèn thông minh theo dõi giấc ngủ và nhịp tim của bạn và máy hút bụi thông minh nhận ra các đồ vật trong nhà bạn và lập bản đồ từng inch của ngôi nhà.
Đôi khi, sự giám sát này được tiếp thị như một tính năng. Ví dụ, một số bộ định tuyến Wi-Fi có thể thu thập thông tin về nơi ở của người dùng trong nhà và thậm chí phối hợp với các thiết bị thông minh khác để cảm nhận chuyển động.
Các nhà sản xuất thường hứa hẹn rằng chỉ các hệ thống ra quyết định tự động chứ không phải con người nhìn thấy dữ liệu của bạn. Nhưng không phải lúc nào điều đó cũng đúng. Ví dụ: nhân viên của Amazon lắng nghe một số cuộc trò chuyện với Alexa, phiên âm và chú thích chúng, trước khi đưa chúng vào hệ thống ra quyết định tự động.
Nhưng ngay cả việc hạn chế quyền truy cập dữ liệu cá nhân vào các hệ thống ra quyết định tự động cũng có thể gây ra những hậu quả không mong muốn. Bất kỳ dữ liệu cá nhân nào được chia sẻ qua Internet đều có thể dễ bị tấn công bởi tin tặc ở mọi nơi trên thế giới và rất ít thiết bị kết nối Internet của người tiêu dùng có mức độ an toàn cao.
Các lỗ hổng dữ liệu
Với một số thiết bị, chẳng hạn như loa thông minh hoặc máy ảnh, người dùng đôi khi có thể tắt chúng để bảo mật. Tuy nhiên, ngay cả khi đây là một tùy chọn, việc ngắt kết nối các thiết bị khỏi Internet có thể hạn chế nghiêm trọng sự hữu ích của chúng. Ngoài ra, tùy chọn kiểu như vậy cũng không có ở trong không gian làm việc, trung tâm thương mại hoặc thành phố thông minh, vì vậy bạn có thể dễ dàng bị tấn công ngay cả khi bạn không sở hữu thiết bị thông minh.
Do đó, với tư cách là người dùng, điều quan trọng là phải đưa ra quyết định sáng suốt bằng cách hiểu về sự đánh đổi giữa quyền riêng tư và sự thoải mái khi mua, cài đặt và sử dụng thiết bị có kết nối Internet. Điều này không phải lúc nào cũng dễ dàng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chủ sở hữu của thiết bị trợ giúp cá nhân trong nhà thông minh không hiểu đầy đủ về dữ liệu mà thiết bị thu thập, dữ liệu được lưu trữ ở đâu và ai có thể truy cập dữ liệu đó.
Các chính phủ trên toàn thế giới đã ban hành luật để bảo vệ quyền riêng tư và cung cấp cho người dùng nhiều quyền kiểm soát hơn đối với dữ liệu của họ. Chẳng hạn như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu của Châu Âu (GDPR) và Đạo luật về quyền riêng tư của người tiêu dùng California (CCPA). Nhờ đó, bạn có thể gửi Yêu cầu truy cập chủ thể dữ liệu (DSAR) tới tổ chức thu thập dữ liệu của bạn từ một thiết bị được kết nối Internet. Trong vòng một tháng, các tổ chức phải trả lời các yêu cầu đó, giải thích dữ liệu nào được thu thập, cách dữ liệu được sử dụng trong tổ chức và liệu dữ liệu đó có được chia sẻ với bất kỳ bên thứ ba nào hay không.
Cách hạn chế thiệt hại về quyền riêng tư
Các quy định nói trên là một bước quan trọng; tuy nhiên, việc thực thi các quy định này có thể sẽ mất một thời gian để bắt kịp với số lượng ngày càng tăng của các thiết bị kết nối Internet. Trong thời gian chờ đợi, có những điều bạn có thể làm để tận dụng một số lợi ích của việc kết nối Internet mà không phải cho đi một lượng dữ liệu cá nhân đáng kể.
Nếu sở hữu một thiết bị thông minh, bạn có thể thực hiện các bước để bảo mật thiết bị đó và giảm thiểu rủi ro đối với quyền riêng tư của mình. Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ đã đưa ra các đề xuất về cách bảo mật các thiết bị được kết nối Internet của bạn. Hai bước quan trọng là cập nhật chương trình cơ sở của thiết bị thường xuyên và tắt mọi thu thập dữ liệu không liên quan đến những gì bạn muốn thiết bị thực hiện. Liên minh Niềm tin Trực tuyến cung cấp các mẹo bổ sung và danh sách kiểm tra cho người tiêu dùng để đảm bảo việc sử dụng an toàn và riêng tư các thiết bị được kết nối Internet của họ.
Nếu bạn đang băn khoăn về việc mua một thiết bị được kết nối Internet, hãy tìm hiểu dữ liệu mà nó thu thập và chính sách quản lý dữ liệu của nhà sản xuất từ các nguồn độc lập. Bằng cách sử dụng thông tin này, bạn có thể chọn phiên bản thiết bị thông minh mà bạn muốn từ một nhà sản xuất coi trọng quyền riêng tư của người dùng.
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, bạn có thể tạm dừng và xem xét liệu bạn có thực sự cần tất cả các thiết bị của mình trở nên thông minh hay không. Ví dụ, bạn có sẵn sàng cung cấp thông tin về bản thân để có thể ra lệnh cho máy pha cà phê của bạn pha cà phê cho bạn bằng lời nói không?
Thiết bị điện thông minh là gì?Thiết bị điện thông minh là các thiết bị điện tử được sản xuất dựa trên trí tuệ nhân tạo kết nối với các thiết bị không dây khác như: 4G, WiFi,...Tạo nên một mạng lưới giúp bạn dễ dàng điều khiển. Những thiết bị này sẽ giúp đời sống của bạn được nâng cao, tiện ích, tiết kiệm thời gian hơn,... Thiết bị thông minh không những có thể điều khiển qua công tắc mà còn qua giọng nói, iPad,... Các thiết bị thông minh sẽ tự động kết nối với nhau tạo thành một mạng lưới trong nhà của bạn. Từ đó, bạn có thể điều khiển hoặc quản lý các thiết bị đó thông qua ứng dụng không kể xa hay gần. Các thiết bị thông minh như: Camera, cảm biến chuông báo động,... sẽ giúp bạn giám sát và đảm bảo kẻ gian sẽ không đột nhập vào nhà bạn vào buổi đêm hay khi bạn vắng nhà. |
Văn Thiện
