Bên cạnh chế độ ăn uống và tập thể dục, giấc ngủ là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của sức khỏe. Giấc ngủ sâu giúp các chức năng của cơ thể và não bộ đi vào "chế độ bảo trì" một cách hoàn hảo để chuẩn bị cho ngày tiếp theo.
Hầu hết các bác sĩ khuyên mọi người nên ngủ ít nhất bảy tiếng mỗi đêm, nhưng chất lượng giấc ngủ cũng quan trọng như số lượng. Ô nhiễm tiếng ồn từ các nguồn như giao thông có thể khiến bạn mất ngủ và cảm thấy kém tỉnh táo vào ngày hôm sau.
Những người khó khăn trong việc chống lại việc ô nhiễm tiếng ồn khi đi ngủ có thể sử dụng quạt đứng hoặc máy tạo tiếng ồn trắng. Nhưng trắng không phải là “màu” duy nhất của tiếng ồn. Tiếng ồn hồng hoặc nâu thậm chí có thể hữu ích hơn trong việc ngăn chặn những âm thanh không mong muốn và giúp bạn ngủ ngon hơn.
Phân biệt các ‘màu’ tiếng ồn
Tiếng ồn là các âm thanh không nhất quán, bao gồm các âm thanh từ to đến nhỏ hoặc ngược lại, chứ không phải là một mức âm thanh có xu hướng đánh thức bạn. Tiếng ồn trắng tạo ra một lớp âm thanh che đậy sự không nhất quán này. Nó được tạo thành từ các âm thanh từ khắp nơi, từ các nốt trầm tần số thấp đến tiếng chuông tần số cao. Tất cả những âm thanh này được hòa trộn với nhau để tạo ra một luồng âm thanh nhỏ liên tục.
Những tiếng ồn trắng có thể bắt gặp trong tự nhiên bao gồm mưa rơi, nước chảy nhẹ và gió thổi qua cây cối, tất cả những âm thanh mà con người có xu hướng cảm thấy thư giãn vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.
Tiếng ồn hồng tương tự như tiếng ồn trắng, nhưng nó tập trung nhiều hơn vào âm trầm và âm trung, vì vậy nó giống như tiếng mưa vừa phải hoặc sóng biển. Những người không thích âm thanh có âm vực cao hơn có thể thấy tiếng ồn hồng dễ nghe hơn.
Tiếng ồn nâu nhấn mạnh vào các nốt trầm hơn nữa, gần như loại bỏ hoàn toàn các tần số cao. Những tiếng ồn nâu tự nhiên có thể là những thứ như tiếng ghềnh thác nước ầm ầm, lượng mưa lớn và tiếng sấm ầm ầm ở xa.
Tiếng ồn nâu không chỉ được đặt tên theo một màu sắc, mà còn được đặt tên theo nhà khoa học người Scotland Robert Brown. Vào những năm 1800, Brown đã quan sát các hạt phấn hoa chuyển động ngẫu nhiên trong nước và đưa ra một công thức toán học để dự đoán những chuyển động này. Khi công thức ngẫu nhiên này được sử dụng để tạo ra âm thanh điện tử, nó cho ra kết quả là tiếng ồn có âm trầm. Tiếng ồn nâu đôi khi được gọi là tiếng ồn đỏ.
Tiếng ồn nào hỗ trợ cho giấc ngủ tốt nhất?
Vẫn còn rất nhiều điều mà khoa học chưa hiểu rõ về mô hình giấc ngủ của con người. Ngoài ra, các nghiên cứu về kích thích thính giác và giấc ngủ còn ít.
Một thử nghiệm năm 2017 tại Đại học Oxford trên tám người đã phát hiện ra rằng các đối tượng ngủ nhanh hơn khoảng 40% khi nghe tiếng ồn trắng. Mặc dù vậy, thời gian ngủ nói chung hầu như không thay đổi. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy 16 người trưởng thành trẻ tuổi đã cải thiện một chút khả năng ghi nhớ các từ vựng nếu họ ngủ với tiếng ồn hồng. Và một nghiên cứu khác năm 2017 tại Đại học Northwestern trên 13 người lớn tuổi cho thấy tiếng ồn hồng liên quan đến giấc ngủ sâu hơn và cải thiện khả năng nhớ từ.
Một nghiên cứu lớn hơn được đăng trên Journal of Caring Sciences đã xem xét 60 bệnh nhân mạch vành cao tuổi. Một nửa trong số họ ngủ với tiếng ồn trắng và một nửa với âm thanh của bệnh viện thông thường. Trong nhóm đối chứng, các nhà khoa học phát hiện ra rằng chất lượng giấc ngủ bị suy giảm khi bệnh nhân ở nhiều đêm trong bệnh viện. Tuy nhiên, đối với những người được nghe tiếng ồn trắng, chất lượng giấc ngủ vẫn gần như giống nhau trong suốt thời gian họ lưu trú.
Chưa có bất kỳ nghiên cứu nào về tác động của tiếng ồn nâu đối với giấc ngủ.
Ảnh hưởng của tiếng ồn trắng, hồng và nâu hầu như sẽ vẫn mang tính chủ quan cho đến khi các thí nghiệm có thể được tiến hành với kích thước mẫu lớn hơn và số lượng người tham gia đa dạng hơn.
Trong một bài báo trên CNN, Tiến sĩ Phyllis Zee, giám đốc Trung tâm Y học Nhịp sinh học và Giấc ngủ tại Trường Y Feinberg thuộc Đại học Northwestern, cho biết: "Những gì tôi nói với bệnh nhân của mình là, ‘Tôi thực sự không biết cái nào sẽ tốt hơn. Tại sao bạn không dùng thử chúng để xem cái nào thực sự giúp bạn thư giãn?’".
Bắt đầu với tiếng ồn hồng hoặc nâu
Có rất nhiều tùy chọn miễn phí và trả phí để nghe thử tất cả các loại tiếng ồn khác nhau khi đi ngủ. Các bản nhạc tự nhiên và đồng bộ có thể được tìm thấy trên các dịch vụ phát trực tuyến như YouTube và Spotify. Ngoài ra còn có các ứng dụng di động chuyên dụng để hỗ trợ giấc ngủ, có thể cung cấp nhiều lựa chọn âm thanh hơn. Bạn cũng có thể mua máy chống ồn chuyên dụng, thường có loa tích hợp và vô số tùy chọn cấu hình tiếng ồn.
Nhiều loại trong số này có chức năng hẹn giờ, để phát tiếng ồn khi bạn ngủ và sau đó tự tắt sau một giờ hoặc lâu hơn. Dù nguồn âm thanh là gì, bạn sẽ muốn đặt âm lượng ở mức thấp để hòa hợp với âm thanh nền thông thường. Tiếng ồn quá lớn có thể khiến chất lượng giấc ngủ kém đi, vì vậy tốt nhất bạn nên tiết chế tiếng ồn màu trắng, hồng hoặc nâu.
Một điều thú vị là, hai màu sắc âm thanh khác ngoài những màu nói trên cũng tồn tại. Tiếng ồn đen ám chỉ tình trạng im lặng hoàn toàn hoặc sự im lặng đôi khi bị gián đoạn bởi âm thanh. Tiếng ồn xanh đối lập với tiếng ồn nâu, nhấn mạnh vào tần số cao hơn là tần số thấp. Nó nghe như một tiếng rít. Hầu hết mọi người thấy tiếng ồn xanh không hỗ trợ việc đi vào giấc ngủ.
Văn Thiện
