Đã bao giờ chúng ta nghe về giả thuyết Gaia chưa? Được nhà môi trường học James Lovelock đề xuất nhiều thập kỷ trước, lý thuyết Gaia cho rằng Trái đất là một sinh vật sống tự điều chỉnh. Trong hàng tỷ năm, Trái đất đã duy trì các điều kiện thuận lợi cho chúng ta và mọi sự sống tồn tại. Với sự khai thác và đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, vấn đề hủy hoại môi trường và nạn phá rừng, con người đã phá vỡ sự cân bằng của Trái đất, và nó có thể tìm cách "tấn công" lại.
James Lovelock, người đã bước sang tuổi 102 vào đầu năm nay, đã đưa ra những dự báo mới về tương lai của chúng ta. Ông cho biết rằng hành tinh của chúng ta có thể chống lại chúng ta và xóa sổ nền văn minh công nghiệp của chúng ta. Ông tin rằng con người đang phá hủy các điều kiện trên hành tinh và Trái đất, với tư cách là một sinh vật sống tự điều chỉnh, sẽ tìm ra cách để tự cân bằng và chúng ta có thể gặp nguy hiểm nghiêm trọng.
Dưới đây là những gì mà chúng ta cần biết về giả thuyết Gaia và các giải pháp do Lovelock đề xuất.
Giả thuyết Gaia là gì?
Gaia là nữ thần Hy Lạp, người đã đưa thế giới thoát khỏi hỗn loạn. Giả thuyết Gaia được đưa ra bởi nhà khoa học người Anh James Lovelock, người làm việc tại NASA vào đầu những năm 1960, vào thời điểm mà công cuộc tìm kiếm sự sống trong hệ mặt trời chỉ mới bắt đầu. Dựa trên thực tế là bầu khí quyển của Trái đất khác biệt đáng kể so với khí quyển của các hành tinh không có sự sống, Lovelock lập luận rằng hành tinh của chúng ta và sinh quyển của nó là một loại sinh vật sống. Ông nói: "Trái đất không chỉ là một ngôi nhà, nó là một cơ thể sống, và chúng ta là một phần của nó".
-
- Trái đất không chỉ là một ngôi nhà, nó là một cơ thể sống, và chúng ta là một phần của nó. (Ảnh minh họa: Jasmin777/Pixabay)
Không có kết luận nào được xác định rõ ràng dựa trên giả thuyết Gaia có thể được xác minh bằng thực nghiệm, và việc xác minh như vậy là yêu cầu bắt buộc đối với bất kỳ lý thuyết khoa học nào. Một số người tin rằng giả thuyết này được xem như một phép ẩn dụ văn học - có lẽ hữu ích khi nói về các hành tinh, nhưng không đủ chính xác. Tuy nhiên giả thuyết Gaia cũng có những tín đồ của nó trong số các nhà khoa học nghiêm túc.
Những người ủng hộ giả thuyết lưu ý rằng, họ nhận thấy có sự hiện diện của cơ chế phản hồi của hành tinh giống như từ các sinh vật sống, nhờ đó hành tinh này vẫn có thể sinh sống được. Một ví dụ được đưa ra: sự gia tăng hàm lượng carbon dioxide trong khí quyển dẫn đến sự tăng trưởng của thực vật, do đó làm giảm mức độ carbon dioxide và nhiều các dẫn chứng về sự tự hồi sinh khác của hành tinh.
Ý nghĩa của giả thuyết nằm ở chỗ nó đã góp phần phát triển một cách tiếp cận có hệ thống để nghiên cứu về Trái đất, trong đó hành tinh được coi là một cơ thể sống, chứ không phải là một tập hợp các phần riêng biệt. Thật vậy, sự phát triển của khoa học trái đất trong những thập kỷ cuối của thế kỷ 20 được kích thích bởi sự hiểu biết rằng các phần khác nhau của hành tinh - ví dụ, đất liền, đại dương và bầu khí quyển - không thể được nghiên cứu tách biệt với nhau. Chúng là một chỉnh thể và ảnh hưởng lẫn nhau để duy trì sự cân bằng.
Các dự báo và giải pháp của Lovelock
Như chúng ta đã biết, Lovelock đã đưa ra câu trả lời rõ ràng - chúng ta cần giảm việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Trong nhiều năm, những người ủng hộ năng lượng tái tạo đã đấu tranh để giảm ô nhiễm môi trường của hành tinh. Nhưng có một vấn đề khác, nếu chúng ta chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo, chúng ta sẽ bị thiếu hụt năng lượng trên toàn cầu. Giải pháp của Lovelock là cần xây dựng thêm nhiều nhà máy điện hạt nhân sẽ giúp chúng ta vượt qua những thay đổi và giữ cân bằng trên quy mô toàn cầu.
Thật không may, chúng ta đều biết rằng năng lượng hạt nhân đã trở thành một chủ đề "cấm kỵ" trong những năm gần đây và nhiều nhà máy năng lượng trên thế giới và đặc biệt là ở châu Âu, đang đóng cửa hàng năm. Con người đã trở nên quá sợ hãi về phóng xạ trong khi Lovelock tuyên bố rằng những mối nguy hiểm là đã bị phóng đại lên quá mức.
Ông cũng đề cập đến vấn đề dân số quá đông và nạn phá rừng. Nếu không có các giải pháp thích hợp, hành tinh của chúng ta có thể biến thành một thế giới không còn thích hợp cho con người sinh sống nữa. Các nhà khoa học nên chú ý hơn đến giả thuyết Gaia và những dự báo của Lovelock và Liên hợp quốc nên tiếp tục những nỗ lực của mình để giải quyết vấn đề môi trường này? Thật không may, nỗ lực của họ đã không cho thấy là có hiệu quả, và theo như chúng ta biết, ngay cả những dự báo lạc quan nhất của các nhà khoa học cũng bao gồm việc nhân loại đang phải đối diện với những rủi ro không thể tránh được.
Theo Curiosmos
