Trung Quốc có thể đã bí mật thử nghiệm bom hạt nhân trong khi thế giới đang bị phân tâm bởi virus Corona Vũ Hán (COVID-19), theo một báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ không chứng minh rằng Trung Quốc vi phạm các hiệp ước cấm thử hạt nhân, nhưng nói rằng có bằng chứng đáng lo ngại về hoạt động bí mật tại khu thử nghiệm Lop Nur ở tỉnh Tân Cương. Báo cáo cũng cho rằng Trung Quốc đã tiến hành các vụ nổ thử nghiệm hạt nhân được gọi là "năng suất bằng không" (zero yield) - các vụ nổ hạt nhân dưới ngưỡng để bắt đầu phản ứng dây chuyền.
Báo cáo viết: "Trung Quốc có thể chuẩn bị để vận hành khu thử nghiệm Lop Nur trong suốt cả năm, sử dụng buồng chứa thuốc nổ, hoạt động dọn đường rộng rãi tại nơi này và thiếu minh bạch trong các hoạt động thử nghiệm hạt nhân của mình... làm tăng mối lo ngại về việc tuân thủ tiêu chuẩn năng suất bằng không".
Các quan chức Mỹ tuyên bố Bắc Kinh đã che giấu các hoạt động của mình bằng cách ngừng truyền dữ liệu từ các cảm biến - sẽ tiết lộ bất kỳ chuyển động địa chấn nào từ các thử nghiệm vũ khí hạt nhân dưới lòng đất.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đều đồng ý không tiến hành các thử nghiệm hạt nhân mới theo Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện (CTBT) năm 1996, mặc dù hiệp ước cho phép các hoạt động được thiết kế để đảm bảo an toàn cho các đầu đạn hiện có.
Người phát ngôn của Tổ chức CTBT, nơi theo dõi việc tuân thủ hiệp ước, nói với tờ Wall Street Journal rằng sau khi bắt đầu bị gián đoạn vào năm 2018, việc truyền dữ liệu từ 5 trạm cảm biến của Trung Quốc mới liên tục trở lại kể từ cuối tháng 8/2019. Như vậy không rõ liệu Bắc Kinh có thử nghiệm vũ khí hạt nhân trong khoảng thời gian từ năm 2018 đến cuối tháng 8/2019 hay không?
-
- Đám mây hình nấm từ vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên của Trung Quốc tại Lop Nur năm 1964. (Ảnh: Wikipedia)
Bắc Kinh hôm (16/4) khẳng định họ cam kết thực hiện đúng lệnh cấm hạt nhân và nói rằng Hoa Kỳ đang đưa ra những cáo buộc sai trái. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên (Zhao Lijian) đã phủ nhận cáo buộc.
Ông Triệu nói với một cuộc họp ngắn hàng ngày tại Bắc Kinh: "Trung Quốc luôn áp dụng thái độ có trách nhiệm, hoàn thành nghiêm túc các nghĩa vụ quốc tế và những lời hứa mà mình đã đảm nhận. Những chỉ trích của Mỹ về Trung Quốc là hoàn toàn không có căn cứ, không có cơ sở và không đáng để bác bỏ".
Nhưng một quan chức cấp cao của Washington cho biết những lo ngại về vấn đề vũ khí hạt nhân sẽ khiến Tổng thống Donald Trump thúc giục Trung Quốc tham gia cùng Mỹ và Nga trong các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí để thay thế Hiệp ước Cắt giảm Vũ khí Chiến lược (START) mới 2010 sẽ hết hạn vào tháng 2/2021.
Quan chức cao cấp này nói: "Tốc độ và cách thức mà chính phủ Trung Quốc hiện đại hóa kho dự trữ của họ là đáng lo ngại, gây bất ổn và minh họa tại sao Trung Quốc nên được đưa vào khuôn khổ kiểm soát vũ khí toàn cầu".
Trung Quốc, ước tính có khoảng 300 vũ khí hạt nhân, đã nhiều lần từ chối đề xuất của Tổng thống Trump, cho rằng lực lượng hạt nhân của họ chỉ để phòng thủ và không có mối đe dọa nào.
Lop Nur là một địa điểm hẻo lánh ở sa mạc phía tây bắc của tỉnh Tân Cương. Đây là nơi thử nghiệm vũ khí hạt nhân chính của Trung Quốc cho đến khi nước này ký CTBT năm 1996.
Nga, Pháp và Anh - 3 trong số 5 cường quốc hạt nhân được thế giới công nhận - đã ký và phê chuẩn CTBT, vẫn cần 44 quốc gia khác phê chuẩn để trở thành luật quốc tế.
Trung Quốc và Hoa Kỳ nằm trong số 8 bên ký kết chưa phê chuẩn. Nhưng Trung Quốc đã tuyên bố tuân thủ các điều khoản của mình, trong khi Hoa Kỳ cũng tuân theo một lệnh cấm thử nghiệm đơn phương kể từ năm 1992.
Báo cáo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ được Wall Street Journal đưa tin vào ngày 15/4. Báo cáo có thể càng làm xấu đi mối quan hệ đã căng thẳng sau khi Tổng thống Donald Trump nói rằng Hoa Kỳ đang điều tra khả năng virus Corona thoát khỏi phòng thí nghiệm Vũ Hán đang được Bắc Kinh che đậy.
Tổng thống cũng đã chỉ trích gay gắt việc Bắc Kinh xử lý dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán và cắt nguồn tài trợ từ Tổ chức Y tế Thế giới do tổ chức này đã quảng bá cho những thông tin sai lệch của chính quyền Trung Quốc về dịch bệnh.
Văn Thiện
Theo Thesun, Dailymail
