Kế hoạch 5 năm lần thứ 13 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ kết thúc trong năm nay. Lần đầu tiên, truyền thông lượng tử là một phần của kế hoạch và thậm chí nó còn được liệt kê là ngành chiến lược mới nổi lớn thứ hai và là một dự án R&D do chính phủ tài trợ. Nhưng dự án có khả năng một vụ đầu tư thất bại.
Vào ngày 29 tháng 9 năm 2017, cơ quan ngôn luận của chế độ, Tân Hoa xã đã đánh giá cao việc chính thức khai trương “Liên kết Bắc Kinh-Thượng Hải”, một liên kết cáp quang thông tin liên lạc được bảo mật lượng tử giữa Bắc Kinh và Thượng Hải. Pan Jianwei, trưởng dự án và là nhà vật lý lượng tử hàng đầu của Trung Quốc, chỉ ra rằng liên kết lượng tử này sẽ đóng vai trò là xương sống kết nối các mạng lượng tử ở bốn thành phố: Bắc Kinh, Thượng Hải, Tế Nam và Hợp Phì, báo cáo cho biết.
Công nghệ lượng tử là một lĩnh vực vật lý và kỹ thuật mới nổi dựa trên các nguyên tắc của vật lý lượng tử. Ví dụ về các công nghệ lượng tử bao gồm máy tính lượng tử, cảm biến lượng tử, mật mã lượng tử, mô phỏng lượng tử, và hình ảnh lượng tử.
QuantumCTek, tiền thân là An Huy Quantum Communications, được coi là công ty dẫn đầu ngành công nghệ lượng tử của Trung Quốc. Trang web của công ty tuyên bố rằng họ là công ty "tích hợp cả ba yếu tố sản xuất, giáo dục và nghiên cứu”. Ba cổ đông hàng đầu của QuantumCTek là: Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc (USTC), nắm giữ 18% cổ phần; Pan Jianwei, người có liên kết với USTC, sở hữu khoảng 11%; và Viện Khoa học Trung Quốc, là cổ đông gián tiếp thông qua Công ty Cổ phần Tập đoàn Khoa học Trung Quốc USTC chịu sự lãnh đạo trực tiếp của Viện Khoa học Trung Quốc.
Tuy nhiên, Xu Lingyu, nhà báo chuyên mục của Guancha Syndicate và là nhà nghiên cứu đã nghỉ hưu của Khoa Vật lý UCLA, chỉ ra rằng công nghệ mới này không tạo ra nhiều sự quan tâm, khả năng sử dụng hoặc sinh lời ở Trung Quốc và chắc chắn sẽ sớm bị loại bỏ.
Trong bài báo của Lingyu có tiêu đề, “Lý do và sự thật của dự án truyền thông lượng tử sắp thất bại”, Xu giải thích: “Liên kết truyền thông lượng tử Bắc Kinh-Thượng Hải đã bị giới truyền thông phớt lờ. Nhiều liên kết liên lạc lượng tử liên tỉnh theo kế hoạch ban đầu đã bị đình chỉ. Các phương tiện truyền thông chưa bao giờ đưa tin về bất kỳ khách hàng nào sử dụng công nghệ truyền thông an toàn lượng tử trong chuyển khoản và thanh toán trực tuyến. Một sản phẩm nếu không có người dùng nhiệt tình và lợi nhuận ổn định thì cuối cùng sẽ bị thị trường bỏ rơi bất cứ lúc nào".
Tuy nhiên, vào ngày 9 tháng 7 năm nay, QuantumCTek đã trở thành công ty công nghệ lượng tử đầu tiên niêm yết đợt phát hành lần đầu ra công chúng ở Trung Quốc với giá phát hành là 36,18 Nhân dân tệ (5,18 USD). Vào giữa trưa, giá đã đạt 50,49 USD/cổ phiếu, tăng 876% so với giá phát hành trên thị trường STAR của Thượng Hải. Và vào cuối ngày, cổ phiếu đã tăng 924% so với giá phát hành - bước nhảy vọt trong ngày đầu tiên lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Nói cách khác, vào năm kết thúc của Kế hoạch 5 năm lần thứ 13, dự án truyền thông lượng tử mà ĐCSTQ đang thúc đẩy sẽ sớm trở thành một thị trường bị bỏ rơi. Chưa hết, QuantumCTek đã thành công trong danh sách “cổ phiếu công nghệ lượng tử đầu tiên của Trung Quốc”.
QuantumCTek là một công ty nổi tiếng trên thị trường chứng khoán Trung Quốc bởi vì nó được ĐCSTQ ca ngợi thông qua Kế hoạch 5 năm lần thứ 13 và bởi vì người sáng lập của nó, Pan Jianwei, được biết đến ở Trung Quốc là “cha đẻ của công nghệ lượng tử”.
Nhưng có một số chi tiết trong bản cáo minh bạch của công ty dễ bị bỏ qua. Trong đó viết: "Nghiên cứu và phát triển công nghệ cốt lõi của công ty không có mối liên hệ với Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc hoặc Pan Jianwei”.
Thật trùng hợp, trong khi Pan công khai rằng sự tương tác của ông với một số công ty trong ngành quân sự chỉ giới hạn trong các bài giảng khoa học, thì vào đầu năm 2019, thị thực du lịch Mỹ của anh đã bị trì hoãn do hoạt động “săn đầu người” trong chương trình Ngàn tài năng của Trung Quốc. Cũng có thông tin cho rằng nghiên cứu của ông có ứng dụng quân sự quốc phòng.
Thông tin công khai cho thấy năm khách hàng hàng đầu của QuantumCTek thuộc các lĩnh vực chính trị và quân sự bao gồm các tổ chức chính phủ, tài chính, năng lượng và quốc phòng, và trong năm 2017, 2018 và 2019, năm khách hàng hàng đầu này chiếm 82,87%, 73,59% và 80,75 phần trăm doanh thu của công ty, tương ứng. Dữ liệu này cho thấy hai điều: QuantumCTek đối mặt với nguy cơ bị kiểm soát bởi các khách hàng lớn, tập trung và các sản phẩm và thiết bị truyền thông lượng tử của nó chủ yếu được cung cấp cho chính phủ, các doanh nghiệp nhà nước và quân đội.
Khi QuantumCTek được niêm yết công khai, các giám đốc điều hành của công ty nói rằng họ sẽ đẩy nhanh việc mở rộng thị trường và ứng dụng thương mại, đồng thời sẽ phát triển một hệ sinh thái ngành truyền thông lượng tử. Vào cuối quý 3 năm nay, QuantumCTek báo cáo rằng họ có kế hoạch phối hợp xây dựng một đường dây liên lạc lượng tử ở Đồng bằng sông Dương Tử và hoạt động kinh doanh của họ chủ yếu phụ thuộc vào sự thúc đẩy của chính quyền địa phương.
Xu Lingyu, trong bài báo của mình, đã trích dẫn một báo cáo kiểm toán do một công ty kế toán phát hành. Nó cho thấy thu nhập của QuantumCTek đã yếu kém kể từ năm 2016. Nó cho thấy mức tăng trưởng âm vào năm 2018 và sụt giảm 80% vào năm 2019. Theo báo cáo, QuantumCTek là nhà sản xuất thiết bị liên lạc lượng tử hàng đầu ở Trung Quốc, và tình hình tài chính của họ trong những năm gần đây đã phản ánh đầy đủ tình trạng khó khăn của quá trình công nghiệp hóa truyền thông lượng tử.
Truyền thông nhà nước Nhân dân Nhật báo từng đăng một bài báo ca ngợi truyền thông lượng tử, nói rằng nó "giúp bảo mật và bí mật thông tin”. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia trong và ngoài Trung Quốc đã chỉ ra rằng cái gọi là liên lạc lượng tử ở nước này không phải là một công nghệ truyền thông mới, hoặc một công nghệ mật mã mới. Trên thực tế, nó chỉ là công nghệ “phân phối khóa lượng tử” (QKD). Về bản chất, nó là công nghệ mã hóa chứ không phải là công nghệ truyền thông và chỉ là một ứng dụng trong Internet lượng tử.
Mã hóa lượng tử hiện có ý nghĩa thiết thực, đặc biệt là giá trị thương mại không? Nếu không có cơ sở hạ tầng của Internet lượng tử, tất cả các ứng dụng giao tiếp lượng tử, bao gồm cả QKD, đều vô dụng. Trong hoàn cảnh đó, việc thúc đẩy kỹ thuật và công nghiệp hóa “phân phối khóa lượng tử” một cách mù quáng chắc chắn sẽ dẫn đến các vấn đề.
Peng Chengdong, Chủ tịch của QuantumCTek, dường như biết rất rõ điều này. Theo các báo cáo công khai, ông thú nhận: “Nếu một công ty không thể chuyển đổi các công nghệ tiên tiến thành các sản phẩm hoàn thiện có thể đưa ra thị trường, nếu các sản phẩm mới không thể tích hợp hiệu quả với ngành công nghiệp Công nghệ Thông tin-Truyền thông hiện đại và ngành công nghiệp an toàn thông tin truyền thống, nếu về mặt công nghệ thì các sản phẩm mới yếu hơn so với các sản phẩm và mật mã thương mại truyền thống, sự phát triển thị trường của công ty và sự phát triển trong tương lai sẽ bị ảnh hưởng bất lợi”.
QuantumCTek cũng đã nhắc nhở các nhà đầu tư rằng ngành truyền thông lượng tử chịu ảnh hưởng của các cơ quan chức năng và có thể thay đổi bất lợi.
Trong một bài báo khác, Xu Lingyu cho biết Luật Mật mã có hiệu lực vào ngày 1 tháng 1 bao gồm việc quản lý và kiểm soát công nghệ mã hóa trong tương lai. Công nghệ mật mã lượng tử không đủ tiêu chuẩn là mật mã cốt lõi của quốc gia hoặc mật mã thông thường và không có khả năng tham gia vào cuộc cạnh tranh thị trường mật mã thương mại.
Xu nói: “Với Luật Mật mã [được áp dụng], các dự án truyền thông lượng tử không còn có thể là chủ chốt nữa. Những ngày tốt đẹp của thương mại hóa và công nghiệp hóa bằng tiền của chính phủ có thể kết thúc”.
Nói cách khác, Luật Mật mã được đưa ra vào năm cuối cùng của Kế hoạch 5 năm lần thứ 13 có thể đã khiến ngành truyền thông lượng tử trở thành một dự án không hoàn thành.
Trên thực tế, kẻ thắng người thua đã xuất hiện. Các cổ đông lớn của QuantumCTek đã kiếm được hơn 100 triệu nhân dân tệ (14,8 triệu USD) sau khi công ty niêm yết cổ phiếu trên thị trường Shanghai STAR. Ví dụ, nhà phát triển dự án Pan Jianwei đã thu được hơn 2,4 tỷ nhân dân tệ (355,7 triệu USD). Hai tháng sau, các cổ đông của thị trường thứ cấp đã phải chịu khoản lỗ bi thảm hơn 21 tỷ nhân dân tệ (3,1 tỷ USD) do giá cổ phiếu và giá trị thị trường giảm.
Chen Simin là một nhà văn tự do, người thường phân tích các vấn đề thời sự của Trung Quốc. Cô đã đóng góp cho Đại Kỷ Nguyên từ năm 2011.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là ý kiến của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của Tân Đường Nhân Việt Nam.
Văn Thiện
Theo The Epoch Times Singapore
