Vỏ Trái Đất được cấu tạo bởi nhiều mảnh, liên tục chuyển động, nứt, trượt lên nhau. Có giả thuyết cho rằng nguyên nhân là do tác động từ các dòng nóng chảy trong lõi Trái đất. Tuy nhiên, các nhà khoa học Mỹ đã tìm ra nguyên nhân mới từ ngoài không gian.
Theo nghiên cứu vừa được công bố trên GSA Special Paper, tương tác từ lực hấp dẫn của Mặt trời, Trái đất và Mặt trăng duy nhất của Trái đất là nguyên nhân chính gây ra sự chuyển động của các mảng kiến tạo - các mảnh của vỏ Trái đất.
Như nhiều nghiên cứu trước đây đã chỉ ra, vỏ Trái đất không liền mạch mà bao gồm khoảng 15-20 mảnh lớn nhỏ, liên tục chuyển động, nứt nẻ và di chuyển ra xa nhau, hoặc va chạm vào nhau. Sự chuyển động của các mảng này dẫn đến sự di chuyển của các lục địa và đại dương, khiến cho đất liền của Trái đất nhiều lần hợp lại thành các siêu lục địa và sau đó bị tách ra thành nhiều lục địa mới.
Nguyên nhân của quá trình kiến tạo mảng vẫn chỉ là một giả thiết dựa trên các bằng chứng tìm thấy, trong đó giả thuyết được chấp nhận chung là sự đối lưu của các dòng chảy trong lõi Trái đất. Các nhà nghiên cứu do nhà địa vật lý Anne Hofmeister dẫn đầu cho rằng điều đó là chưa đủ.
-
- Bề mặt Trái đất được tạo thành từ nhiều mảnh vỏ khác nhau, là các mảng kiến tạo. (Ảnh minh họa: Pixabay)
Science Alert trích dẫn phân tích của họ về "hiệu ứng không gian": Trung tâm thực sự của Trái đất trong tháng dịch chuyển tới 600 km vì quỹ đạo của Mặt trăng quanh Trái đất là hình elip, không phải hình tròn. Điều này có nghĩa là Trái đất liên tục bị nén và sau đó bị kéo căng ra do tương tác hấp dẫn với Mặt trăng.
Chưa kể, áp suất tăng lên khi Trái đất quay theo trục của nó và hơi dẹt ra, không phải là một khối cầu hoàn hảo. Nó cũng quay quanh Mặt trời theo một "quỹ đạo nhấp nhô" song song với chuyển động quay của nó. Vì vậy, hành tinh này vô tình bị một loạt các biến dạng phức tạp.
Các nhà nghiên cứu giải thích: "Các lớp bên trong ấm, dày và đàn hồi của hành tinh có thể chịu được áp suất này, nhưng thạch quyển mỏng, lạnh và giòn sẽ phản ứng bằng cách đứt gãy".
Chưa kể các tương tác hấp dẫn cộng thêm sức mạnh của các dòng điện sâu trong lõi bên ngoài, vì vậy các mảng lục địa rời rạc không ngừng dịch chuyển.
Nghe có vẻ ghê rợn nhưng chính tác động của kiến tạo đã giúp chúng ta sống sót: Kiến tạo mảng đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng chu trình carbon và nhiều quá trình tuần hoàn khác trên hành tinh giữ cho khí hậu ổn định và đóng góp vào các phản ứng cần thiết cho sự ra đời của sự sống.
Ngọc Mai
Theo Scienceinfor
