Trung Quốc sẽ không bao giờ dẫn đầu thế giới và sẽ luôn “kém thịnh vượng hơn nhiều” so với Mỹ, theo phân tích của một tổ chức tư vấn hàng đầu có trụ sở tại Sydney.
Trong bài phân tích mới nhất, Viện Lowy của Úc nhận định tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc sẽ chậm lại trung bình từ 2 đến 3% từ nay đến năm 2050.
Đồng tác giả của báo cáo và nhà kinh tế hàng đầu của Viện Lowy, ông Roland Rajah, cho biết Trung Quốc đang phải đối mặt với một số hạn chế đáng kể, gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế, bao gồm thách thức về nhân khẩu học, giảm đầu tư nhà ở và đầu tư công và giảm năng suất lao động.
Ông Rajah lưu ý rằng trong số 20 nghiên cứu gần đây, hầu hết đều cho rằng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể đạt trung bình khoảng 5% một năm cho đến năm 2030 trước khi giảm xuống khoảng 4% cho đến năm 2050.
Ông nói: “Dựa trên hầu hết các nghiên cứu kinh tế hiện có, những kỳ vọng về sự trỗi dậy của Trung Quốc cần được điều chỉnh theo hướng giảm đáng kể, đặc biệt là kỳ vọng của những người cho rằng Trung Quốc sẽ tạo nên ảnh hưởng rộng lớn hơn đối với chính trị toàn cầu”.
Vì dữ liệu từ Trung Quốc là không thể xác minh được, nên bài phân tích của Viện Lowy đã dựa trên các dự báo trung hạn mới nhất từ IMF và các dự báo dài hạn do OECD công bố vào năm 2018.
Các nhà kinh tế thường nghi ngờ về số liệu được công bố chính thức bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Ví dụ, một số chuyên gia nhận thấy số liệu GDP của Trung Quốc thường ở mức quá cao và không đáng tin cậy (pdf).
Nhân khẩu học
Yếu tố đóng góp rõ ràng nhất vào sự suy giảm tăng trưởng kinh tế dài hạn của Trung Quốc là nhân khẩu học. Sau 37 năm áp dụng chính sách một con hà khắc, dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc đang tiếp tục giảm đáng kể.
Điều tra dân số quốc gia mới nhất của Trung Quốc cho thấy trong thập kỷ vừa qua, tỷ lệ sinh ở nước này giảm xuống 1,3 lần sinh trên một phụ nữ vào năm 2020, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ thay thế (tỷ lệ sinh sản mà một quốc gia yêu cầu để duy trì dân số hiện tại).
Ông Rajah cho biết: “[Dự đoán của Liên Hợp Quốc] cho thấy vào năm 2050, dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc sẽ giảm khoảng 220 triệu người — giảm ⅕ của mức hiện tại”.
Ngoài ra, trong khi các quốc gia phát triển phương Tây thường sử dụng nhập cư để bù đắp cho tỷ lệ sinh thấp, thì Trung Quốc lại không phải là lựa chọn phổ biến của người di cư. Trên thực tế, di cư ròng của Trung Quốc là số âm, khi mà số lượng công dân Trung Quốc chuyển ra nước ngoài sinh sống nhiều hơn số người di dân đến Trung Quốc.
-
- Một người phụ nữ đang bế một em bé tại một công viên ở Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 12/05/2021. (Ảnh: Kevin Frayer / Getty Images)
Thị trường nhà đất
Khi dân số già đi và giảm dần, nhu cầu về nhà ở cũng giảm theo. Kết quả là thị trường nhà đất của Trung Quốc cũng phải đối mặt với suy giảm.
Ông Rajah nói: “Sau nhiều thập kỷ đầu tư mạnh và tăng trưởng nhanh chóng, thị trường nhà ở Trung Quốc đang trải qua một đợt rung chuyển tài chính đầy khó khăn gây ra bởi những thay đổi trong chính sách”.
Trong vài thập kỷ qua, thị trường nhà ở của Trung Quốc đã bùng nổ, với đầu tư vào nhà ở ước tính tăng lên 14% GDP, tương đương một nửa tổng số vốn đầu tư cố định tư nhân. Đầu tư cố định là khái niệm chỉ các khoản đầu tư để hình thành tài sản cố định như nhà xưởng, máy móc, thiết bị hoặc các hàng hóa lâu bền khác (có thời hạn sử dụng trên 1 năm).
Ông Rajah cho biết thêm: “Những lo ngại về tình trạng dư cung, sử dụng đòn bẩy quá mức, đầu cơ và tăng giá nhanh là điều đã có từ lâu. Do đó, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc gần đây đã bắt đầu kiềm chế thị trường nhà ở một cách quyết đoán hơn”.
Sự sụp đổ gần đây của Tập đoàn Evergrande của Trung Quốc, công ty nắm giữ khoản nợ lên tới 3% GDP Trung Quốc, là “nạn nhân lớn” đầu tiên của các chính sách nhà ở thắt chặt của Bắc Kinh. Nhiều công ty phát triển bất động sản khác cũng tỏ ra “dễ bị tổn thương về mặt tài chính” khi mà các điều kiện thị trường ngày càng trở nên khó khăn hơn, ông Rajah đánh giá.
Ông Rajah chỉ ra một vấn đề cơ bản là tốc độ gia tăng dân số đô thị đang trên đà sụt giảm, đồng nghĩa với việc xây dựng nhà ở đô thị cũng “giảm mạnh”. Một yếu tố khác là khoảng 90% hộ gia đình thành thị (những hộ khai báo hồ sơ với chính quyền) đã sở hữu ít nhất một bất động sản. Tăng trưởng kinh tế suy yếu cũng làm giảm cơ hội việc làm, qua đó hạn chế di cư từ nông thôn ra thành thị.
Sự sụt giảm nhu cầu này kết hợp với vấn đề dư cung kéo dài đã khiến triển vọng của thị trường nhà đất càng trở nên tiêu cực hơn.
Năng suất lao động
Dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc đang giảm đáng kể đã hướng sự chú ý sang việc tăng năng suất; tuy nhiên năng suất lao động của Trung Quốc cũng đang trên đà giảm, theo các ước tính.
Trong lịch sử, Trung Quốc chưa bao giờ có năng suất làm việc ấn tượng. Ông Rajah lưu ý rằng khi Trung Quốc nói về “năng suất cao”, nước này đã sử dụng “xuất phát điểm cực kỳ thấp” để so sánh.
Khi so sánh các giai đoạn phát triển của kinh tế Trung Quốc với các giai đoạn phát triển tương tự của Bốn con hổ châu Á (gồm Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore và Hong Kong), tăng trưởng năng suất ở Trung Quốc đại lục cho đến nay vẫn thấp hơn đáng kể.
"Trong khi các nền kinh tế phát triển thần kỳ ở khu vực Đông Á trước đây được hưởng nhiều lợi ích từ việc tiếp cận tương đối thoải mái với thị trường và công nghệ phương Tây, thì vấn đề địa chính trị khiến Trung Quốc không còn có thể làm như vậy; thay vào đó nước này phải đối mặt với viễn cảnh ‘thoát Trung’ của Mỹ và phương Tây", ông Rajah nói.
Cần phá vỡ sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc
Trung Quốc đã vượt qua Nhật để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Úc vào năm 2007. Việc tiếp tục phụ thuộc vào nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu là hướng đi không bền vững đối với sự tăng trưởng trong tương lai của giới doanh nghiệp Úc.
Cuộc chiến thương mại có động cơ chính trị của ĐCSTQ, phát động vào giữa năm 2020, đã khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài đa dạng hóa ở những nơi khác. Bộ trưởng Ngoại giao Litva Gabrielius Landsbergis gần đây đã nói với người Úc rằng mặc dù việc phá vỡ sự phụ thuộc vào Bắc Kinh và Moscow sẽ khiến giá hàng hóa tăng lên, nhưng đó là cái giá mà thế giới cần phải trả để bảo vệ một trật tự được xây dựng trên luật lệ.
Ông Landsbergis nói với the National Press Club vào ngày 10/02 rằng, “trong nhiều thập kỷ qua, có những người tin rằng có thể thông qua tự do hóa thương mại để mang lại các giá trị như pháp quyền và dân chủ cho những người khác. Thật không may, nó đã không xảy ra như vậy, và thực tế còn hoàn toàn ngược lại”.
Chi Anh
Theo The Epoch Times
