Trong nhiều năm qua, Apple luôn cố gắng làm hài lòng Trung Quốc, từ việc chuyển sản xuất từ doanh nghiệp Đài Loan sang doanh nghiệp Trung Quốc, đến việc xoá ứng dụng biểu tình thời gian thực để hỗ trợ Bắc Kinh đàn áp người dân Hong Kong… Dù vậy, Apple đang đang dịch chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi lãnh thổ Trung Quốc sang Hoa Kỳ, Ấn Độ và Việt Nam. Nhưng quá trình này phải mất cả thập kỷ.
Apple đặt cược vào Ấn độ
Trong một bài phân tích dài của CNBC về việc Apple chuyển dịch sản xuất sang Ấn Độ, bài báo dự báo rằng 5% thị phần của Apple tại Ấn Độ có thể sớm tăng lên khi Apple khai trương hai cửa hàng bán lẻ trong tuần này. CNBC tin rằng với Apple, Ấn Độ sẽ đóng vai trò quan trọng thứ hai, chỉ sau Việt Nam trong việc sản xuất các sản phẩm phức tạp hơn như MacBook.
Đây là kết quả của niềm tin lạc quan của CEO Apple về Ấn Độ, trong nhiều năm.
Ông Martin Yang, nhà phân tích cấp cao về các công nghệ mới nổi tại Oppenheimer & Co, cho biết Ấn Độ có tiềm năng trở thành “Trung Quốc tiếp theo” để sản xuất Apple nhưng có thể mất tới một thập kỷ trước khi điều đó xảy ra.
Apple chuẩn bị khai trương cửa hàng bán lẻ thứ hai ở Ấn Độ tại Delhi vào thứ Năm (20/4), hai ngày sau khi mở cửa hàng đầu tiên tại Mumbai.
Gã khổng lồ công nghệ có trụ sở tại Cupertino vẫn có sự hiện diện mạnh mẽ ở Trung Quốc nhờ các đối tác trong chuỗi cung ứng và khả năng cơ sở hạ tầng của Trung Quốc vẫn tốt hơn nhiều so với những gì Ấn Độ có thể cung cấp, ông Nitin Soni, giám đốc cấp cao của Fitch Ratings nói với CNBC.
“Apple sẽ mất nhiều năm để đa dạng hóa ngoài Trung Quốc”, ông Soni nói. “Đất nước này vẫn là một cái túi rất lớn đối với Apple – không chỉ trong dây chuyền lắp ráp, mà cả hệ sinh thái bán dẫn và thử nghiệm”, theo CNBC.
Những nỗ lực của Apple trong việc chuyển hoạt động lắp ráp sản phẩm khỏi Trung Quốc trở nên cấp bách hơn trong 5 năm qua khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng và sự gián đoạn chuỗi cung ứng do chính sách Zero Covid của Bắc Kinh gây ra. Nhà sản xuất iPhone đã phải giảm quy mô sản xuất tại Trung Quốc do những ngăn cản đó, một động thái làm tổn hại đến lợi nhuận của họ.
Cơ hội mà Apple nhìn thấy ở Ấn Độ
Theo dữ liệu từ IDC, Ấn Độ là thị trường điện thoại thông minh lớn thứ hai trên toàn thế giới về doanh số bán hàng hàng năm, chiếm gần 12% thị trường toàn cầu.
Theo công ty tình báo thị trường, Apple đã vận chuyển 6,7 triệu chiếc iPhone vào năm 2022 từ Ấn Độ, tăng đột biến so với 4,8 triệu chiếc vào năm 2022. Ấn Độ đứng ở vị trí thứ sáu sau Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh và Đức về các lô hàng iPhone toàn cầu vào năm 2022.
“Sự gia tăng dân số và cơ hội thuần túy trên khắp Ấn Độ là con ngỗng vàng cho Apple. Đó là một thị trường khó phát triển đối với Apple trên mặt trận iPhone trong những năm qua nhưng giờ đây rõ ràng họ đang bắt đầu tìm thấy bước tiến của mình”, ông Dan Ives, nhà phân tích tại Wedbush Securities cho biết.
Gã khổng lồ công nghệ hiện sản xuất 5% đến 7% số iPhone của mình ở Ấn Độ, một bước nhảy vọt so với mức chỉ 1% vào năm 2021 — và không dừng lại ở đó, họ đang có các kế hoạch tiếp theo nhằm nâng cao vị thế của công ty tại quốc gia này.
Ngoài ra, tầng lớp trung lưu của Ấn Độ đang lên, những người sẵn sàng trả giá đắt để mua iphone. Đây cũng là điều mà Apple nhắm tới.
Mất cả thập kỷ để Apple tách khỏi Trung Quốc
Phần lớn các nhà cung cấp của Apple có trụ sở tại Trung Quốc. Bloomberg Intelligence ước tính khoảng 98% số điện thoại iPhone được sản xuất tại Trung Quốc, và sẽ mất khoảng 8 năm để Apple chuyển 10% công suất sản xuất ra khỏi Trung Quốc.
Bất chấp những nỗ lực của Apple nhằm giảm bớt sự phụ thuộc vào các nhà sản xuất Trung Quốc, hãng này đã chứng kiến "sự tăng trưởng rõ rệt" trong thị phần điện thoại thông minh ở Trung Quốc đại lục vào quý III/2022, theo hãng nghiên cứu thị trường Canalys cho biết. Apple đã bán được 11,3 triệu chiếc iPhone trong quý, nắm giữ 16% thị phần điện thoại thông minh của Trung Quốc trong quý, tăng từ 11% vào cùng kỳ năm trước.
Giám đốc điều hành Apple Tim Cook cũng đã được bổ nhiệm làm chủ tịch hội đồng cố vấn tại Trường Kinh tế và Quản lý của Đại học Thanh Hoa danh tiếng ở Bắc Kinh vào năm 2019 với nhiệm kỳ 3 năm.
Ông Navkendar Singh, phó chủ tịch của International Data Corporation (IDC) Ấn Độ, cho biết rất khó có khả năng Apple sẽ có thể loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào Trung Quốc, theo CNBC.
Ông Singh nhấn mạnh: “Với quy mô chi phí, hậu cần và quán tính tuyệt đối của một số nhà cung cấp trong hệ sinh thái ở Trung Quốc, rất khó có khả năng Apple có thể tự rút lui hoàn toàn khỏi Trung Quốc”.
Trung Quốc và Mỹ cùng với châu Âu vẫn là trái tim và lá phổi của câu chuyện Apple, cùng với Ấn Độ, đây sẽ trở thành 5 thị trường trọng tâm hàng đầu của Apple. Hiện tại, chỉ khoảng 5% sản phẩm của Apple được sản xuất tại Ấn Độ. Các quan chức của chính phủ này hy vọng rằng tỷ lệ này sẽ mở rộng lên 10 - 15% trong dài hạn.
Liên tục làm hài lòng Bắc Kinh
Apple hiện đang dịch chuyển hoạt động sản xuất từ Tập đoàn công nghệ Foxconn của Đài Loan sang các công ty Trung Quốc như Luxshare Precision, Goertech và Wingtech. Điều đó khiến cho Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cảm thấy vô cùng hạnh phúc, hoặc chí ít thì cũng "vơi bớt nỗi buồn".
Chính trị đang thúc đẩy sự phân chia sản xuất. Apple muốn tiếp tục sản xuất ở cả Trung Quốc và Hoa Kỳ trong thời kỳ phân tách toàn cầu giữa các khối thương mại do Washington và Bắc Kinh dẫn đầu.
Sản xuất bên trong Trung Quốc sẽ tiếp tục cung cấp hàng hóa cho Trung Quốc, Nga và Iran; trong khi sản xuất bên ngoài Trung Quốc có khả năng cung cấp cho phần còn lại của thế giới trên cơ sở nhất quán.
Đài Loan rõ ràng là bên thua cuộc trong cuộc phân chia này, do công ty Foxconn (hay còng gọi là Tập đoàn khoa học kỹ thuật Hồng Hải) của họ chuyên sản xuất tại Trung Quốc và xuất khẩu sang các thị trường phương Tây. Hiện nhu cầu trong lĩnh vực này không còn cao nữa. Và những người thắng đậm nhất từ quyết định này không ai khác chính là Việt Nam và Ấn Độ.
CEO của Apple liên tục bị tố cáo là cố gắng làm hài lòng Bắc Kinh, bất chấp các vấn đề nhân quyền tại quốc gia này. Tất cả chỉ cần lấy được lòng lãnh đạo Bắc Kinh, kiếm được nhiều tiền hơn ở quốc gia này.
Để so sánh, vào năm 2015, Apple đã từ chối yêu cầu của FBI trong việc mở khóa điện thoại của một kẻ khủng bố đã thực hiện vụ xả súng hàng loạt gây chết người và cố gắng đánh bom ở California. Chính quyền cuối cùng không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thuê các tin tặc để thử bẻ khóa điện thoại. Tuy nhiên, vào năm 2019, Apple đã vội vàng xóa ứng dụng bản đồ thời gian thực khỏi cửa hàng trực tuyến của mình sau khi ĐCSTQ tỏ ra tức giận về việc những người biểu tình ủng hộ dân chủ ở Hong Kong đã sử dụng ứng dụng này.
Trong vòng hai ngày, ứng dụng đã bị loại khỏi kho ứng dụng. Vào thời điểm đó, Apple cho biết hãng đã gỡ bỏ ứng dụng này vì nó gây ra "tác hại nghiêm trọng" đối với việc thực thi pháp luật và người dân địa phương.
Luật pháp Trung Quốc yêu cầu các công ty nước ngoài hoạt động tại Trung Quốc phải duy trì các tổ chức của ĐCSTQ trong công ty của họ để đảm bảo rằng các doanh nghiệp này hoạt động trong sự kiểm soát của chế độ cộng sản. Các chi bộ của ĐCSTQ sẽ tích cực ngăn chặn các công ty làm trái với mong muốn của Đảng.
Tháng 10/2022, AirDrop cũng được sử dụng tại Trung Quốc đại lục để rải các tờ rơi phản đối Chủ tịch Tập Cận Bình. "Một cư dân Thượng Hải đang đi tàu điện ngầm hôm thứ Ba thì một thông báo AirDrop xuất hiện trên iPhone của mình: 'iPhone của Tập Cận Bình' muốn chia sẻ một bức ảnh'. Tò mò, người đàn ông này đã chấp nhận đề nghị chia sẻ và nhận được một tấm ảnh tố cáo sự cai trị độc tài của nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình. 'Phản đối chế độ độc tài, phản đối chủ nghĩa toàn trị, phản đối chế độ chuyên quyền', tờ rơi viết", theo Vice cho biết.
Vài tuần sau khi AirDrop được sử dụng để phân phát tờ rơi phản đối Chủ tịch Tập Cận Bình và chính phủ Trung Quốc, và chỉ vài tuần trước khi các cuộc biểu tình quy mô lớn phản đối các chính sách Zero COVID nghiêm ngặt của nhà nước nổ ra vào cuối tuần vừa qua, Apple đã bắt đầu hạn chế AirDrop.
Đối diện với câu hỏi từ Bloomberg về lý do thay đổi AirDrop, Apple đã không đưa ra bình luận. Tuy nhiên, Apple cũng cho biết họ dự định sẽ mở rộng việc áp dụng chức năng nhận tệp qua AirDrop từ "Tất cả mọi người trong 10 phút" ra toàn thế giới vào năm 2023.
Thuỷ Tiên tổng hợp
