Sau nhiều lần khẳng định lạm phát chỉ là tạm thời, thậm chí gói chi tiêu 1,75 nghìn tỷ USD của tổng thống Joe Biden đang làm giảm lạm phát ở Mỹ, bà Janet Yellen - Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ - đã thừa nhận có sai lầm trong nhận định về lạm phát. Dù vậy, bà Yellen vẫn kiên trì theo đuổi lý thuyết kinh tế chưa từng có: chi tiêu khủng từ chính phủ để bù giá giúp giảm lạm phát! Đổ lỗi lạm phát cho Nga và Trung Quốc trong khi lờ đi các vấn đề nội tại của Mỹ...
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen cho biết hôm thứ Ba (31/5) rằng bà đã sai trong quá khứ về cách thức lạm phát sẽ xảy ra, nhưng cho biết việc kiềm chế tăng giá là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Joe Biden và ông ủng hộ các hành động của Cục Dự trữ Liên bang để đạt được mục tiêu này, theo Reuters.
Thừa nhận đã 'sai' về con đường lạm phát
Khi được hỏi trong một cuộc phỏng vấn với CNN rằng liệu bà có sai khi hạ thấp mối đe dọa lạm phát gây ra trong các tuyên bố công khai trong năm qua hay không, bà Yellen nói: "Tôi nghĩ lúc đó tôi đã sai về con đường mà lạm phát sẽ xảy ra".
"Như tôi đã đề cập, đã có những cú sốc lớn và không lường trước được đối với nền kinh tế. Các cú sốc đó đã thúc đẩy giá năng lượng và thực phẩm cũng như tắc nghẽn nguồn cung ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế của chúng ta mà vào thời điểm đó tôi không hiểu hết được", bà Yellen nói, ám chỉ các cú sốc từ cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đến các vụ phong toả theo chính sách "zero COVID" gần đây ở Trung Quốc.
"Vì vậy, thực sự, những cú sốc đối với nền kinh tế vẫn tiếp diễn, nhưng lạm phát là mối quan tâm số một đối với Tổng thống Biden", bà Yellen cho biết.
Ông Biden "tin tưởng mạnh mẽ và ủng hộ sự độc lập của Fed để thực hiện các bước cần thiết" nhằm giảm lạm phát, bà Yellen nói thêm.
Biden trước đó đã gặp Chủ tịch Fed Jerome Powell và nhấn mạnh rằng ông "tôn trọng sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang", một quan chức Nhà Trắng cho biết, theo Reuters.
Bà Yellen cho biết chính quyền ông Biden đang hành động để cố gắng hỗ trợ cho nỗ lực của Fed bằng cách giảm chi phí thuốc theo toa và chăm sóc sức khỏe, đồng thời thúc đẩy các đề xuất tại Quốc hội nhằm thúc đẩy việc sử dụng năng lượng tái tạo.
Trong khi bà cho biết sự sụt giảm dữ liệu lạm phát cơ bản gần đây là đáng khích lệ, bà lưu ý rằng giá dầu vẫn ở mức cao và châu Âu đang thực hiện kế hoạch cấm nhập khẩu dầu của Nga.
“Chúng tôi không thể loại trừ những cú sốc tiếp theo,” Yellen nói.
Vẫn đang rất sai: Lạm phát có nguyên nhân từ nội tại nước Mỹ, không chỉ từ Nga và Trung Quốc
Thực ra, bà Yellen không chỉ gây thất vọng về nhận định sai lầm với lạm phát bởi không ai có thể dự báo trước các cú sốc từ xung đột địa chính trị.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ thực sự gây sốc với phát ngôn rằng gói chi tiêu và cách thức chi tiêu 1,75 tỷ USD của chính quyền ông Biden giúp giảm lạm phát hồi tháng 10/2021. Và rõ ràng là bà Yellen đang ám chỉ điều đó trong câu trả lời phóng viên CNN ngày hôm qua (31/5) về cách mà chính quyền ông Biden hỗ trợ Fed giảm giá hàng hoá.
Bà Yellen cố gắng thuyết phục rằng lạm phát có thể 'sửa chữa' nhanh chóng bằng chi tiêu khổng lồ hơn từ chính phủ: Chính phủ trả tiền cho dịch vụ chăm sóc y tế, chăm sóc trẻ em. Điều này làm giá giảm và như vậy giúp lạm phát giảm!
-
- Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama bắt tay Janet Yellen trong cuộc họp báo đề cử bà làm người đứng đầu Cục Dự trữ Liên bang tại Phòng ăn Nhà nước tại Nhà Trắng vào ngày 9/10/2013 tại Washington, DC. (Ảnh: Getty Images)
Vào thứ Sáu (29/10/2021), Bà Yellen cho rằng gói chi tiêu 1,75 nghìn tỷ USD do Tổng thống Biden đề xuất sẽ làm giảm lạm phát nếu nó được Quốc hội thông qua.
"Những gì gói này sẽ làm là giảm một số chi phí quan trọng nhất, những gì họ phải trả cho chăm sóc sức khỏe, chăm sóc trẻ em", bà Yellen nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn riêng ngày 29/10/2021.
Lập luận này thoạt nghe có vẻ đúng, đặc biệt với những người chưa từng quan tâm tìm hiểu nguồn gốc của lạm phát, giá trị của tiền tệ đến từ đâu hay quan tâm tới tiền mà chính phủ chi tiêu được lấy từ đâu. Nhưng nó trở nên nực cười trước bất kỳ ai có hiểu biết chút ít hoặc chỉ cần có kinh nghiệm mất mát tài sản bởi lạm phát do chính phủ chi tiêu khủng khiếp, tham nhũng và in tiền bừa bãi phục vụ cho mục tiêu của họ.
Nếu chính phủ chi tiêu và trả tiền cho các dịch vụ công có thể giúp điều tiết lạm phát thì lạm phát sẽ không bao giờ xuất hiện ở các nước nhiệt thành với chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Nhưng chúng ta đều biết là lạm phát đã trở thành thất bại kinh tế kinh hoàng nhất của các nước xã hội chủ nghĩa; ví dụ ngày nay lạm phát tại Venezuela là 2.700%, Cuba là 77,3% hay như Triều Tiên là 55% vào tháng 6/2013 (sau đó, thế giới không còn số liệu của quốc gia này). Việt Nam từng chứng kiến lạm phát lên tới 774,7% vào năm 1986. Sau đó, Việt Nam buộc phải thực hiện 'đổi mới', từ bỏ bớt đi việc chính phủ chi tiêu và áp đặt giá cả thì tình trạng lạm phát mới thuyên giảm, nền kinh tế dần dần đi vào chính thường.
Đó là thực tiễn. Còn lý thuyết thì sao? Chính phủ chi tiêu nhiều, nợ công càng phình to, nghĩa vụ nợ gốc và lãi càng lớn, hiệu quả đầu tư càng thấp, nền kinh tế đó càng trì trệ, càng thiếu hiệu quả và là nguyên nhân đóng góp vào lạm phát (Buiter, 1999; Niepelt, 2004; Sims, 1994; Woodford, 1994 và 2001; Loyo, 1999; Christiano và Fitzgerald, 2000; Canzoneri và cộng sự, 2001; Cochrane, 2001 và 2005; Gordon và Leeper, 2002). Các kết quả nghiên cứu nghiêm túc và cẩn trọng mối liên hệ giữa sự phình to của nợ công, chi tiêu công và lạm phát luôn được làm mới, bổ sung và phát hiện không ngừng theo thời gian, dù dùng mô hình kinh tế lượng nào, dùng lý thuyết kinh tế nào tiếp cận đi chăng nữa.
Dĩ nhiên, lạm phát không phải do một mình chi tiêu, đầu tư thiếu hiệu quả của chính phủ tạo ra. Lạm phát đương nhiên xuất hiện theo chu kỳ còn bởi chính sách tiền tệ, còn bởi chiến tranh giữa các đồng tiền mạnh; khi đồng tiền không còn bản vị vững chãi như vàng, nó tuỳ ý bị định giá bởi các cuộc chiến tiền tệ không có hồi dứt giữa các quốc gia, bị thao túng không chỉ bởi chính quyền còn bởi các tay buôn tiền, đầu cơ khắp toàn cầu.
Ngạc nhiên trước phát ngôn của bà Janet Yellen, trả lời phỏng vấn trang Fox Busines về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Stephen Moore, một thành viên cấp cao tại FreedomWorks, người từng là cố vấn kinh tế cho cựu Tổng thống Trump, cho biết: “Các khoản trợ cấp của chính phủ luôn dẫn đến giá cả cao hơn". Ông Moore cho biết, "không nghi ngờ gì" rằng việc thông qua kế hoạch cơ sở hạ tầng con người của Tổng thống Biden sẽ "làm trầm trọng thêm lạm phát và làm cho chi phí chăm sóc trẻ em và chăm sóc sức khỏe tăng lên".
Không phải một mình ông Moore, hầu khắp các nhà kinh tế học, chuyên gia kinh tế, các chính trị gia tận tâm, đều biết điều đó. Và nước Mỹ, nơi người dân có tri thức cao hẳn có một tỷ lệ lớn ngạc nhiên trước lập luận của chính quyền: Vay nợ khủng để chi tiêu khủng nhằm bù đắp giá cho dịch vụ công như một phương tiện để giảm lạm phát.
Không chỉ vậy, gốc rễ lạm phát từ Mỹ còn có nguyên nhân từ việc chính phủ chạy theo chính sách chống biến đổi khí hậu, triệt tiêu sản xuất năng lượng hoá thạch trong khi chưa có nguồn năng lượng khác thay thế (cả về sản lượng lẫn như mức độ hợp lý của giá cả).
Lạm phát ở Mỹ rõ ràng tạo và góp phần lớn bởi vấn đề nội tại của nước Mỹ, cuộc chiến Nga ở Ukraine, "Zero Covid" của ông Tập Cận Bình ở Châu Á chỉ góp phần tô thêm vài nét vẽ tiêu cực vào bức tranh chung này mà thôi.
Thanh Đoàn
