Ngày 21/5 vừa qua, Triển lãm Vành đai và Con đường (BRI) đã được tổ chức ở Tây Nam Trung Quốc. Đây được chính quyền Bắc Kinh coi là cơ hội để "chung tay với phương Tây vì một tương lai tươi sáng". Danh sách khách mời là các công ty bluechip phương Tây đang được kêu gọi đầu tư vào dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ vốn là trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Vấn đề duy nhất là ... không ai trong số họ xuất hiện. Bù lại, các nhà tổ chức Trung Quốc đang sử dụng hội chợ làm địa điểm để nhấn mạnh mối quan hệ đối tác với các thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Các công ty Mỹ và châu Âu tránh xa hội nghị thường niên lần thứ ba vì những lo ngại về nhân quyền và căng thẳng thương mại với Washington vốn đang che phủ Trung Quốc.
Microsoft, ExxonMobil, Walmart và Daimler và nhiều công ty khác đều được tiếp cận để tham dự Hội chợ đầu tư và thương mại quốc tế miền Tây Trung Quốc tại thành phố Trùng Khánh, nhưng tất cả đều từ chối cử giám đốc điều hành đến triển lãm hoặc các sự kiện liên quan.
"Chúng tôi sẽ tăng cường trao đổi kinh tế với ASEAN và chia sẻ các cơ hội kinh doanh trong khu vực nội địa của Trung Quốc", Thị trưởng Trùng Khánh Tang Liangzhi cho biết. Ông Tang là giám sát chính sách kinh tế dưới thời Bí thư Đảng Cộng sản Trùng Khánh Chen Min'er - một đồng minh thân cận của ông Tập.
Tham dự hội chợ có các quan chức chính phủ cấp cao từ Singapore, Việt Nam, Lào và các quốc gia khác liên quan đến dự án Vành đai và Con đường. Marubeni, tập đoàn thương mại Nhật Bản, cho biết họ đã đồng ý hợp tác chiến lược với Trùng Khánh trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng và hậu cần.
Đây là lần thứ ba Hội chợ Quốc tế miền Tây Trung Quốc được tổ chức sau khi bị hủy bỏ vào năm ngoái do Covid-19. Sự kiện này đã mang lại 228,5 tỷ NDT (35,4 tỷ USD) hợp đồng cho các dự án lớn, theo số liệu từ chính quyền Trùng Khánh, giảm 30% so với tổng số của năm 2019.
Bộ Thương mại Trung Quốc, chính quyền thành phố Trùng Khánh và các cơ quan khác đã khởi động hội chợ này vào năm 2018, một năm sau khi ông Chen trở thành người đứng đầu Trùng Khánh. Sự kiện được tổ chức hoành tráng hơn những sự kiện tương tự trước đó nhằm mục đích đẩy nhanh tiến độ dự án Vành đai và Con đường - tham vọng của ông Tập trong việc tìm cách kết nối châu Á với châu Âu và châu Phi.
Trùng Khánh được định vị là đầu mối liên kết mạng lưới đường sắt kéo dài đến châu Âu với các tuyến vận tải biển đến Đông Nam Á. Tuy nhiên, quan hệ với Mỹ và châu Âu đã trở nên xấu đi do báo cáo của Trung Quốc lạm dụng người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương, cùng với sự đàn áp của Bắc Kinh đối với Hồng Kông và căng thẳng xuyên eo biển với Đài Loan.
Trước đó, EU đã phát hành một báo cáo, trong đó chỉ trích BRI là các dự án không có tính bền vững đối với nền kinh tế, môi trường, tài chính và phúc lợi xã hội của các thành viên tham dự vào. Báo cáo cũng chỉ trích Trung Quốc phân biệt đối xử với các doanh nghiệp EU và quy trình đấu thầu thiếu minh bạch.
Ngoài ra, EU đã phát hành một chiến lược kết nối EU-châu Á để chống lại BRI. Liên lạc chung này thúc đẩy các nguyên tắc của trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và kết nối bền vững, và đặc biệt đề cập đến một sân chơi bình đẳng liên quan đến đầu tư nước ngoài giữa châu Á và châu Âu.
Để thúc đẩy các nguyên tắc này, EU kết hợp các nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân và Kế hoạch Đầu tư Bên ngoài của EU. Đối với Biển Đông, EU đã tương đối thụ động trong cách tiếp cận rộng hơn, khi muốn triển khai phương thức ngoại giao hòa bình để giải quyết tranh chấp.
Mặc dù đây có thể là lựa chọn ít đối đầu nhất, nhưng nó không ngăn chặn được các mối đe dọa từ Bắc Kinh - vốn có thể phát sinh từ cách tiếp cận thụ động.
Lê Minh
Theo Nikkei Asia
