Kể từ khi chính quyền liên bang cấp tập mở rộng chi tiêu do thúc đẩy tăng trưởng và do đại dịch Covid-19, Quốc hội Mỹ nhiều lần đối mặt với bài toán trần nợ công để tránh rơi vào tình trạng vỡ nợ. Gần đây, Bộ Tài chính Hoa Kỳ thúc giục Quốc hội ngừng chia rẽ về vấn đề này, cảnh báo ngày 1/6 sẽ là ngày chính quyền liên bang cạn tiền do 'chạm vào trần nợ công'.
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ, bà Janet L. Yellen hôm thứ Hai (1/5) cho biết Hoa Kỳ có thể hết tiền để thanh toán các hóa đơn trước ngày 1/6/2023 nếu Quốc hội không tăng hoặc đình chỉ giới hạn nợ, gây áp lực lên Tổng thống Biden và các nhà lập pháp để nhanh chóng đạt được thỏa thuận tránh vỡ nợ quốc gia.
Mốc thời gian mới mà bà Yellen đưa ra được kỳ vọng thúc đẩy nhanh hơn nữa cuộc đàm phán giữa Hạ viện, Thượng viện và chính quyền ông Biden về vấn đề chi tiêu chính phủ. Hiện đang có bất đồng nghiêm trọng giữa tổng thống và các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, những người đã từ chối nâng giới hạn trần nợ công mà không kèm theo cắt giảm chi tiêu sâu.
Theo New York Times, đáp lại mốc thời gian mới của bà Yellen, ông Biden hôm thứ Hai (1/5) đã gọi điện cho bốn nhà lãnh đạo hàng đầu trong Quốc hội để yêu cầu tổ chức một cuộc họp vào ngày 9/5/2023 để thảo luận về các vấn đề tài khóa. Tổng thống đã liên hệ với ông Kevin McCarthy và Hạ nghị sĩ lãnh đạo thiểu số Hakeem Jeffries của New York, cùng với Thượng nghị sĩ lãnh đạo đa số Chuck Schumer của New York, và Thượng nghị sĩ lãnh đạo thiểu số Mitch McConnell của Kentucky.
Các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng việc không tăng giới hạn nợ, giới hạn tổng số tiền mà Hoa Kỳ có thể vay, có nguy cơ làm rung chuyển thị trường tài chính và đẩy nền kinh tế toàn cầu vào một cuộc khủng hoảng tài chính.
Bởi vì Hoa Kỳ bị thâm hụt ngân sách - có nghĩa là họ chi nhiều hơn số tiền thu vào - nên họ phải vay một khoản tiền khổng lồ để thanh toán các hóa đơn của mình. Ngoài việc trả các khoản trợ cấp An sinh xã hội, cùng với tiền lương cho nhân viên quân đội và chính phủ, Hoa Kỳ cũng phải trả lãi và các khoản thanh toán khác cho các trái chủ sở hữu khoản nợ của mình.
Bộ Tài chính trước đó đã dự đoán rằng họ có thể cạn kiệt tiền mặt vào khoảng đầu tháng 6, nhưng ước tính mới làm tăng viễn cảnh đáng báo động rằng Hoa Kỳ có thể không thể thực hiện một số khoản thanh toán, kể cả cho các trái chủ, trong vài tuần nữa.
Nói theo cách khác, tình trạng vỡ nợ có thể xảy ra.
“Với những dự đoán hiện tại, Quốc hội bắt buộc phải hành động càng sớm càng tốt để tăng hoặc đình chỉ hạn mức nợ theo cách mang lại sự chắc chắn lâu dài hơn mà chính phủ sẽ tiếp tục để thực hiện các khoản thanh toán của mình”, bà Yellen viết trong một lá thư trước Quốc hội.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội cũng cảnh báo vào thứ Hai (1/5) rằng thời gian đang cạn kiệt nhanh hơn so với suy nghĩ trước đây. Văn phòng ngân sách phi đảng phái cho biết biên lai thuế từ các khoản thanh toán thu nhập được xử lý vào tháng 4 nhỏ hơn so với dự đoán và các khoản thanh toán thuế trong tương lai dường như không có nhiều tác động.
“Điều đó, kết hợp với các khoản thu ít hơn dự kiến cho đến hết tháng 4, có nghĩa là các biện pháp đặc biệt của Bộ Tài chính sẽ cạn kiệt sớm hơn chúng tôi dự kiến trước đó”, ông Phillip Swagel, giám đốc CBO, viết trong một bài phân tích đăng trên trang web của cơ quan này.
Tình trạng chính phủ liên bang vỡ nợ có thể thúc đẩy hoảng loạn không đáng có trên thị trường tài chính Hoa Kỳ, vốn đã chứng kiến 04 ngân hàng thương mại cỡ vừa và nhỏ phá sản từ tháng 3/2023 đến nay.
Về mặt kỹ thuật, Hoa Kỳ đã đạt giới hạn nợ 31,4 nghìn tỷ USD vào tháng 1/2019, buộc Bộ Tài chính phải sử dụng các biện pháp kế toán được gọi là các biện pháp bất thường để cho phép chính phủ tiếp tục thanh toán các hóa đơn của mình, bao gồm cả các khoản thanh toán cho trái chủ sở hữu nợ chính phủ. Vào thời điểm đó, bà Yellen nói rằng quyền hạn của bà trong việc trì hoãn một vụ vỡ nợ — trong đó Hoa Kỳ không thanh toán đúng hạn — có thể hết vào đầu tháng Sáu. Tuy nhiên, bà cảnh báo rằng ước tính này có sự không chắc chắn đáng kể.
Một quan chức của Bộ Tài chính cho biết, tính đến ngày 30 tháng 4, chính phủ có số dư tiền mặt khoảng 300 tỷ USD. Khả năng trì hoãn việc vỡ nợ của bà Yellen sẽ phụ thuộc một phần vào số tiền thuế thu được từ chính phủ liên bang vào mùa xuân này.
Trong một báo cáo riêng do Bộ Tài chính đưa ra hôm thứ Hai (1/5) về những rủi ro mà nền kinh tế phải đối mặt, ông Eric Van Nostrand, quyền trợ lý bộ trưởng về chính sách kinh tế, đã nêu ra những hậu quả nghiêm trọng của việc không tăng giới hạn nợ.
Ông Nostrand nói: “Việc chính phủ Hoa Kỳ vỡ nợ — bao gồm cả việc không thanh toán bất kỳ nghĩa vụ nào của Hoa Kỳ — sẽ là một thảm họa kinh tế, gây ra một cuộc suy thoái toàn cầu với mức độ nghiêm trọng chưa rõ nhưng đáng kể”, theo New York Times.
Thuỷ Tiên
