Không chỉ gặp vấn đề dân số, Trung Quốc đang bị bủa vây bởi nhiều thách thức. Tham vọng vượt qua Mỹ về kinh tế trở nên xa vời, thậm chí đất nước này được đánh giá đang trên quỹ đạo trở nên nghèo đói.
Trung Quốc, quốc gia đông dân nhất thế giới, đã tiến tới một bước ngoặt lịch sử khi mới đây nước này tuyên bố về việc suy giảm dân số lần đầu tiên sau 60 năm. Các nhà phân tích Trung Quốc dự đoán sẽ xuất hiện những vấn đề nghiêm trọng đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới một phần do dân số ngày càng suy giảm.
Theo những nhà phân tích, Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã dành nhiều thập kỷ để cố gắng thúc đẩy đổi mới khoa học và công nghệ trong nước bằng mọi cách có thể, kể cả hành vi trộm cắp. Tuy nhiên, giới phân tích tin rằng mục tiêu vượt qua nền kinh tế Mỹ vào những năm 2030 hoặc 2050 của Trung Quốc giờ chỉ là một giấc mơ viển vông.
Vấn đề về dân số
Cục Thống kê Quốc gia của nước này đã báo cáo mức suy giảm dân số khoảng 850,000 người, khiến dân số nước này sụt giảm còn 1,41 tỷ người vào năm 2022. Đây là mức suy giảm đầu tiên mà Trung Quốc chính thức báo cáo kể từ năm 1961, năm cuối cùng của Nạn đói lớn ở nước này, sự kiện ước tính ít nhất đã giết chết ít nhất 40 triệu người.
Một số ước tính cho thấy mức giảm dân số hiện tại của Trung Quốc có thể cao hơn so với báo cáo do số người chết vì COVID-19 gia tăng.
Ông Yi Fuxian, một nhà nghiên cứu từ Đại học Wisconsin ở Madison, đã chỉ ra trong nhiều năm rằng không nên tin vào số liệu thống kê dân số chính thức của Trung Quốc. Ông ước tính rằng dân số Trung Quốc đã bắt đầu giảm vào năm 2018.
Theo ông Gordon Chang, một thành viên cao cấp xuất sắc tại Viện Gatestone và là tác giả của cuốn "The Coming Collapse of China" (Sự sụp đổ sắp tới của Trung Quốc), ngay cả trong những kịch bản lạc quan nhất, Trung Quốc sẽ mất một phần đáng kể dân số.
Ông Chang nói với The Epoch Times, khi tỷ lệ sinh và các yếu tố khác được xem xét, “Trung Quốc có thể sẽ mất khoảng 2/3 dân số từ nay đến năm 2100”.
“Đó là khoảng một tỷ người. Do đó, tôi không biết làm thế nào mà bất kỳ xã hội nào có thể chịu đựng được điều đó”.
Khi ĐCSTQ nhận thấy dân số ngày càng giảm, họ đã từ bỏ chính sách một con vào năm 2016, thay thế bằng giới hạn hai con. Bất chấp sự thay đổi, tỷ lệ sinh của Trung Quốc vẫn tiếp tục giảm. Tỷ lệ sinh năm 2022 thấp nhất trong lịch sử, giảm xuống 6,77 trên 1.000 người từ 7,52 vào năm 2021.
Theo ông Christopher Balding, một chuyên gia về kinh tế Trung Quốc và là cựu giáo sư tại Trường Kinh doanh HSBC thuộc Đại học Bắc Kinh, sự suy giảm dân số của Trung Quốc không gây sốc. Ông ấy cũng tin rằng sự suy giảm đã bắt đầu từ gần 5 đến 7 năm trước và ĐCSTQ cuối cùng cũng nhận ra điều đó.
Tuy nhiên, ông Balding nói với The Epoch Times, sự sụt giảm dân số trong độ tuổi lao động là một vấn đề lớn hơn so với sự suy giảm dân số nói chung. Tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động, bao gồm những người từ 15 đến 59 tuổi, đã giảm xuống 62% so với hơn 70% một thập kỷ trước.
-
- Một người phụ nữ lớn tuổi đẩy xe sau khi lục thùng rác để thu gom những món đồ có thể tái chế để bán, dọc theo một con phố gần Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 05/03/2021. (Ảnh: Nicolas Asfouri/AFP qua Getty Images)
Ông lưu ý rằng Trung Quốc sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển kinh tế nhanh chóng mà các quốc gia có dân số trẻ thường được hưởng, đồng thời cho biết thêm rằng Ấn Độ và Việt Nam, cả hai đều có dân số rất trẻ, có thể là những bên hưởng lợi chính từ sự suy giảm dân số của Trung Quốc.
Ông nói: “Trung Quốc sẽ không trở thành con ngỗng đẻ trứng vàng tiêu dùng như chúng ta mong đợi".
Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, Ấn Độ sẽ trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới, vượt qua Trung Quốc vào năm 2023.
Thách thức bủa vây
Bắc Kinh nhận thức được những thách thức này và đã đầu tư mạnh vào công nghệ trong những năm gần đây với nỗ lực ngăn chặn viễn cảnh tồi tệ đối với nền kinh tế.
Đã có những tín hiệu về sự suy yếu lan rộng khắp nền kinh tế: hoạt động thương mại giảm, lạm phát đang chậm lại và hoạt động cho vay mới của ngân hàng đang sụt giảm. Và những điều này diễn ra bất chấp việc chính phủ Trung Quốc đi ngược lại các xu hướng toàn cầu bằng cách thực hiện nới lỏng tiền tệ và tài khóa trong năm nay. Các biện pháp kích thích không có tác động như mong muốn do nhu cầu trong nước vẫn yếu .
Ông Chang lưu ý: “Số liệu nhập khẩu thực sự rất đáng lo ngại”.
Nhập khẩu vào Trung Quốc đã giảm 7,5% so với cùng kỳ xuống còn 228,07 tỷ USD vào tháng 12/2022. Mức giảm là 10,6% trong tháng 11. Sự yếu kém trong nhập khẩu trong năm nay là do nhu cầu trong nước trì trệ. Các nhà kinh tế cho rằng điều này là do sự lây nhiễm COVID-19 và những khó khăn trong chuỗi cung ứng.
Ông Chang nói: “Bạn phải xem xét sự suy giảm nhân khẩu học như dự kiến trong bối cảnh những gì khác đang diễn ra ở Trung Quốc, nơi đang bị bao vây bởi các cuộc khủng hoảng diễn ra đồng thời”.
“Bạn thấy tình trạng vỡ nợ tiếp diễn, giá bất động sản lao dốc, nền kinh tế thu hẹp", ông giải thích. Chúng ta đang chứng kiến tình trạng thiếu lương thực, môi trường xấu đi, COVID-19. Khi bạn kết hợp tất cả những điều đó lại với nhau, bạn sẽ có một đất nước mà tôi không nghĩ sẽ có thể đối phó với những thách thức mà nó phải đối mặt”.
-
- Nhân viên bệnh viện đẩy một xe băng ca tại một bệnh viện ở Bắc Kinh, Trung Quốc, hôm 02/01/2023. (Ảnh: Getty Images)
Trung Quốc trên quỹ đạo trở nên nghèo đói
Năm 2022, nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong nhiều thập kỷ. Nhiều nguồn tin từ giới truyền thông và chuyên gia cho rằng kết quả kinh tế yếu kém này là do các đợt phong tỏa lặp đi lặp lại, thứ đã ảnh hưởng đến các hộ gia đình và doanh nghiệp.
Nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 3% vào năm 2022, theo dữ liệu chính thức, giảm đáng kể so với mức tăng trưởng 8,1% được ghi nhận vào năm 2021. Ngoài năm 2020, khi nền kinh tế chỉ tăng trưởng 2,2%, năm ngoái là năm tăng trưởng GDP yếu nhất của Trung Quốc kể từ năm 1976, khi cái chết của Mao Trạch Đông kết thúc thập kỷ đấu tranh được biết tới như là Cách mạng Văn hóa.
Với sự sụt giảm dân số, “Trung Quốc đang trên quỹ đạo trở nên nghèo đói”, ông Antonio Graceffo, nhà phân tích kinh tế Trung Quốc và cộng tác viên của The Epoch Times, cho biết.
Ông nói với The Epoch Times: “Trung Quốc đang ở trong tình trạng mà chúng ta gọi là ‘nghèo cũ’, có nghĩa là dù chúng ta nói bao nhiêu rằng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc là phi thường, thì Trung Quốc thực sự vẫn là một quốc gia nghèo".
Ông giải thích, thông thường, các quốc gia có thể bù đắp cho tỷ lệ sinh giảm bằng tiền và công nghệ để duy trì chất lượng cuộc sống của họ, như đã thấy ở Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản và phần lớn Tây Âu. Tuy nhiên, Trung Quốc chưa bao giờ bắt kịp thế giới phát triển.
“Trung Quốc bị mắc kẹt trong ngành sản xuất cấp thấp này", ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng quan điểm cho rằng nước này đang chuyển sang sản xuất cao cấp là không đúng sự thật.
Ông nói, “Tôi không tin Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ”.
Ông Balding đồng ý rằng với dân số ngày càng giảm, Trung Quốc sẽ khó bắt kịp nền kinh tế Mỹ. Theo ông, năng suất, tiêu dùng và tiết kiệm đều sẽ chịu áp lực.
Ông nói, nhưng quan trọng hơn, “hệ thống lương hưu của họ bị thiếu hụt trầm trọng, và điều này sẽ gây áp lực rất lớn lên tài chính công”.
“Bạn đã từng thấy các khoản cứu trợ dành cho một số quỹ hưu trí cấp tỉnh địa phương hoặc việc tái cấp vốn cho chúng”.
Theo ông Chang, trong nhiều năm, Trung Quốc là một thị trường khổng lồ, béo bở cho nhiều tập đoàn toàn cầu, nhưng điều này sắp sửa thay đổi.
Ông nói, “Mọi người đều có những ý tưởng rằng Trung Quốc sẽ có nền kinh tế lớn nhất thế giới, sẽ có mức tiêu thụ có thể cứu các công ty phương Tây. Chà, điều đó không đúng”.
“Tôi nghĩ rằng mọi người nên hiểu điều đó sớm hơn. Ngày càng có nhiều người bắt đầu hiểu về những thách thức cơ bản trong xã hội Trung Quốc, và thậm chí có thể quan trọng hơn, chúng ta bắt đầu hiểu rằng chế độ này không có câu trả lời”.
Theo The Epoch Times
Cát Duyên biên dịch
