Sử dụng vaccine như một công cụ để thao túng chính trị đã là một ‘đặc trưng’ mới của Bắc Kinh. Để được hỗ trợ vaccine, các quốc gia nghèo và có điều kiện y tế hạn chế phải đánh đổi rất nhiều thứ, từ chính trị, ngoại giao, điều kiện thương mại đến đất đai. Không còn đơn thuần là vấn đề về bảo vệ sức khỏe người dân nữa, ngoại giao vaccine đã dần trở thành một cuộc chiến, mà đã là chiến tranh, thì thương đau sẽ luôn luôn rình rập.
Giống như nhiều quốc gia, Paraguay phải đối mặt với rất nhiều khó khăn để mua được vaccine coronavirus cho người dân. Và hiện tại, nhiệm vụ này càng trở nên phức tạp hơn bởi mối quan hệ căng thẳng giữa một bên là Trung Quốc, bên kia là Đài Loan và Mỹ.
Trong một tuyên bố hôm đầu tuần, Bộ Ngoại giao nước này cho biết, chính phủ Paraguay đã được tiếp cận với đề nghị cung cấp vaccine do Trung Quốc sản xuất để đổi lấy việc cắt đứt quan hệ với Đài Loan. Bộ cho biết rằng những lời đề nghị được đưa với các cá nhân "chưa chứng minh được tính hợp pháp và mối quan hệ với chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa".
Bộ trưởng Ngoại giao Euclides Acevedo đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh hôm 22 tháng 3 vừa qua rằng sẽ không cúi đầu trước áp lực, theo trang tin địa phương Hoy . Ông Acevedo nói: “Chúng tôi sẽ không chấp nhận việc họ nói với chúng tôi rằng: ‘Chúng tôi bán vaccine, nhưng anh phải phá vỡ quan hệ với Đài Loan’”.
Bộ Ngoại giao Paraguay đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hua Hoa Xuân Oánh hôm thứ 25 tháng 3 cho biết bà không biết về nguồn gốc của các cáo buộc, nhưng nói rằng đất nước “luôn có danh dự và thành thực” với những lời đề nghị hỗ trợ vaccine. “Về sự việc cụ thể mà bạn đã đề cập, tôi nghĩ đó là một thông tin sai lệch độc hại điển hình”. Đồng thời, bà đã tìm cách đổ lỗi cho Đài Loan trong tranh chấp: “Chúng tôi kêu gọi một số người ở Đài Loan ngừng thực hiện các động thái, tạo ra tin đồn hoặc tham gia vào thao túng chính trị”.
Hoạt cảnh này là ví dụ mới nhất về việc địa chính trị đang tạo ra ảnh hưởng như thế nào trong cuộc chạy đua toàn cầu về vaccine, với các cường quốc thống trị sản xuất và tích trữ nguồn cung cấp. Nó cũng gây ra các cuộc biểu tình trên đường phố phản đối việc chính phủ xử lý cuộc khủng hoảng y tế ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Paraguay.
Cộng hòa Paraguay là một quốc gia với 15 nhóm dân tộc - ngôn ngữ, nước này vẫn công nhận chính phủ Đài Loan, tên chính thức là Trung Hoa Dân Quốc. Mối quan hệ 63 năm có từ khi hai nhà độc tài chống cộng Alfredo Stroessner và Tưởng Giới Thạch cầm quyền ở Asuncion và Đài Bắc. Thư ký riêng của ông Stroessner đồng thời là cha của Tổng thống Paraguay hiện tại, ông Mario Abdo Benitez, đã tháp tùng nhà lãnh đạo này trong chuyến thăm Đài Loan năm 1975.
Đài Loan đã cung cấp cho Paraguay hàng trăm triệu USD cho các khoản vay và viện trợ trong những năm qua, nhưng sự hỗ trợ kiên quyết của Paraguay đối với Đài Bắc đã khiến Bắc Kinh gạt nước này ra khỏi hoạt động tài trợ cho các công trình công cộng theo cái gọi là sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Trong khi các nhà máy Trung Quốc tràn ngập Paraguay với hàng hóa sản xuất, Paraguay không thể bán trực tiếp thịt bò và đậu nành của mình cho Trung Quốc.
Paraguay đã phải vật lộn để đảm bảo vaccine cho dân số hơn 7 triệu người. Quốc gia Nam Mỹ này mới nhận được 63.000 liều kể từ tháng Hai, mặc dù gần đây họ đã thông báo rằng Ấn Độ và Qatar đã hứa cung cấp tổng cộng 600.000 mũi. Chính phủ đã báo cáo hơn 198.000 trường hợp nhiễm Covid-19 và hơn 3.800 trường hợp tử vong.
Đã có hàng chục bên trung gian tìm đến Paraguay để cung cấp dịch vụ môi giới vaccine. Trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh, Bộ trưởng Bộ Y tế Julio Borba cho biết, nhiều người trong số 35 người trung gian đã tiếp cận với Bộ Y tế đã yêu cầu thanh toán hàng triệu USD.
Mỹ cùng tìm cách kéo Đài Loan về phía mình trong cuộc chiến vaccine này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken đã thảo luận về quan hệ với Đài Bắc trong cuộc gọi ngày 14 tháng 3 với Abdo Benitez, nhấn mạnh “tầm quan trọng của việc tiếp tục làm việc với các đối tác dân chủ trong khu vực và toàn cầu, bao gồm cả Đài Loan, để vượt qua đại dịch toàn cầu này, chống tham nhũng và tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình".
"Không nên sử dụng vaccine như một công cụ để thao túng chính trị", ông Alexander Yui, Tổng giám đốc Bộ các vấn đề Mỹ Latinh và Caribe của Đài Loan, nói trong một cuộc họp báo hôm 23 tháng 3 vừa qua. “Chúng tôi phản đối mạnh mẽ nỗ lực của một số bên sử dụng việc cắt đứt quan hệ Đài Loan-Paraguay như một điều kiện tiên quyết để nhận vaccine Covid-19 từ Trung Quốc”.
Ông Ricardo Chiu, một quan chức tại Đại sứ quán Đài Loan ở Asuncion, nói với truyền thông Paraguay hồi đầu tháng rằng Đài Loan sẽ không can thiệp vào bất kỳ cuộc thảo luận nào liên quan đến vaccine sản xuất tại Trung Quốc. Ông Chiu bác bỏ việc chính trị hóa cuộc chiến chống lại đại dịch mà ông gọi là “vấn đề nhân đạo”, đồng thời lưu ý rằng Đài Loan dự kiến sẽ cho ra đời vaccine của riêng mình vào tháng 6 tới.
Thiện Nhân
Theo Bloomberg
