Khi mà mô hình kinh doanh của cả đất nước đã đổ vỡ, Đức đang nỗ lực tìm hướng đi mới và chấm dứt sự phụ thuộc một chiều vào Trung Quốc và Nga. Đây là sự phụ thuộc đã có từ lâu của nước Đức, thể hiện sự dựa dẫm một cách nguy hiểm của các chính quyền tiền nhiệm vào các quốc gia đối địch.
Tháng trước, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã thừa nhận một điều mà mọi người Đức đều biết nhưng ngại không dám nói ra: mô hình kinh doanh của đất nước này đã đổ vỡ.
Mô hình kinh doanh quốc gia chiến lược của Đức, dựa trên toàn cầu hóa và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nước, đang tạo ra phản tác dụng. Mô hình đó giống với việc bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Trong trường hợp này là hai giỏ: Nga và Trung Quốc. Đức phụ thuộc vào Nga để đáp ứng hầu hết nhu cầu năng lượng và phụ thuộc vào Trung Quốc như là đối tác đối với hầu hết nền kinh tế định hướng xuất khẩu của mình.
Ông Scholz cho biết “sự phụ thuộc một chiều” của Đức vào Trung Quốc và Nga phải chấm dứt.
Thủ tướng đang thay đổi một chính sách lâu đời của Đức. Quốc gia này đang cam kết dành 2% GDP cho quốc phòng và củng cố hệ thống phòng thủ phía đông của NATO, đẩy nhanh việc tách rời năng lượng của Nga, xây dựng thêm các điểm tiếp nhận khí tự nhiên lỏng (LNG) và cam kết trở thành một quốc gia hạt nhân.
Tuy nhiên, ông Scholz không thể tránh được trách nhiệm đối với hoàn cảnh khó khăn hiện tại của Đức. Trong nhiều năm, ông giữ chức Bộ trưởng tài chính và Phó thủ tướng trong chính phủ của cựu thủ tướng Angela Merkel.
Vào đầu tháng 12, các phương tiện truyền thông địa phương của Đức đã công bố các đoạn trích của một tài liệu chiến lược bị rò rỉ của Bộ Kinh tế Đức dự đoán căng thẳng gia tăng giữa Đức và Trung Quốc, và rằng Trung Quốc sẽ tiến tới sáp nhập Đài Loan muộn nhất là vào năm 2027. Nếu điều này trở thành hiện thực, nó sẽ gần như mở đường cho những tổn thất kinh tế nhiều hơn nữa cho Đức.
Tài liệu nói thêm rằng trong khi Trung Quốc đã nỗ lực trong nhiều năm để giảm bớt sự phụ thuộc vào nước ngoài, thì Đức và Châu Âu đã tiếp tay ủng hộ cho đối thủ Trung Quốc và đã tăng mạnh sự phụ thuộc của họ vào Trung Quốc.
Nhưng đối với việc thay đổi hướng đi thì nói là dễ hơn làm.
Dựa dẫm vào Nga và Trung Quốc
Đức là một quốc gia công nghiệp tiên tiến. Nguồn năng lượng của nó không được đa dạng lắm. Nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ và khí đốt chiếm 60% nguồn năng lượng của Đức và Nga là nhà cung cấp lớn nhất của cả hai mặt hàng này.
“Đức đã nhập khẩu khí đốt, dầu và than trị giá khoảng 1,8 tỷ EUR (khoảng 2 tỷ USD) mỗi tháng của Nga, qua đó giúp tài trợ cho cuộc chiến của ông Vladimir Putin ở Ukraine”, The Economist khẳng định vào tháng 04/2022.
-
- Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói chuyện trước khi các nhà lãnh đạo G7 chụp ảnh chung tại hội nghị thượng đỉnh NATO về cuộc xâm lược Ukraine của Nga, ở trụ sở của liên minh ở Brussels, Bỉ, vào ngày 24/03/2022. (Ảnh: Henry Nicholls - Pool/Getty Images)
Giờ đây, quốc gia này đang ráo riết xây dựng các điểm tiếp nhận LNG mới để bổ sung cho nhu cầu năng lượng của mình. LNG được vận chuyển bằng tàu và Mỹ là nước xuất khẩu lớn. Vào cuối tháng 9, chính phủ của ông Scholz đã công bố chương trình “lá chắn phòng thủ” trị giá 200 tỷ EUR (209 tỷ USD) để hạn chế giá khí đốt cho người tiêu dùng và doanh nghiệp cũng như trợ cấp cho các công ty nhập khẩu năng lượng.
Về mặt thương mại, các chính trị gia Đức vào tháng trước đã thực hiện các chuyến công du khắp châu Á, đánh giá lại các mối quan hệ hiện có và củng cố các mối quan hệ mới.
Một số lãnh đạo trong ngành công nghiệp của Đức đã tham gia, bao gồm cả lãnh đạo của những gã khổng lồ công nghiệp BASF và Siemens, cũng như gã khổng lồ tài chính Deutsche Bank.
Các chính phủ trước đây của Đức đã dựa dẫm vào Trung Quốc, một quốc gia đang ngày càng trở nên thù địch với phương Tây và các đồng minh. Chính sách đó được xây dựng nên gần như hoàn toàn vì lợi ích của các doanh nghiệp Đức, vốn phụ thuộc vào nhu cầu của Trung Quốc và đã đầu tư rất nhiều vào sản xuất của Trung Quốc.
Đức phải chuẩn bị cho một thế giới mà Trung Quốc ngày càng trở nên bị cô lập và bị cắt đứt với phần còn lại của thế giới.
Không quốc gia nào có thể thay thế Trung Quốc đối với nhu cầu về hàng xuất khẩu của Đức bao gồm máy móc công nghiệp, thiết bị kỹ thuật và ô tô. Nhưng nước Đức phải bắt đầu từ đâu đó.
Nỗ lực tách rời Trung Quốc
Ông Volker Treier, người đứng đầu bộ phận ngoại thương của DIHK ở Berlin, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg vào tháng 11: “Chắc chắn từ bỏ Trung Quốc hoàn toàn không phải là một lựa chọn".
“Các doanh nghiệp Đức đang cố gắng đa dạng hóa và đề phòng khả năng xuất hiện suy giảm mạnh hơn nữa trong quan hệ thương mại với Trung Quốc”.
Các doanh nghiệp Đức phải được khuyến khích đa dạng hóa khỏi Trung Quốc. Điều này sẽ tốn tiền và sẽ làm tổn hại đến lợi nhuận của các công ty, ít nhất là tạm thời. Và nó cần có sự cam kết từ cộng đồng doanh nghiệp, các chính trị gia Đức và các đồng minh từ Liên minh châu Âu.
Cho đến nay, sức hút của xu hướng này còn hạn chế. Trong khi Đức vào tháng trước đã ngăn chặn việc Trung Quốc mua lại một nhà máy sản xuất chip trong nước, thì vào đầu tháng 12, nước này đã từ chối tuân theo chỉ đạo của Mỹ trong việc ban hành lệnh cấm nhập khẩu hoàn toàn thiết bị viễn thông do gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei sản xuất. Vào tháng 10, Berlin đã cho phép tập đoàn vận tải khổng lồ COSCO thuộc sở hữu của chính phủ Trung Quốc mua một nhà ga ở cảng Hamburg, mặc dù khoản đầu tư được ký kết là nhỏ hơn so với kế hoạch ban đầu của công ty Trung Quốc.
Tất cả những điều này đặt ra các câu hỏi: liệu mọi việc có là quá muộn và động thái của Đức có là quá ít ỏi?
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Bảo Nguyên
Theo Fan Yu - The Epoch Times
Tác giả Fan Yu là chuyên gia trong lĩnh vực tài chính và kinh tế, đã có nhiều bài phân tích về nền kinh tế Trung Quốc từ năm 2015.
