Nhiều doanh nhân người Mỹ có quan hệ chặt chẽ với chính quyền Trung Quốc. Nhưng Elon Musk là người duy nhất đã lớn tiếng ca ngợi Bắc Kinh trong khi đang điều hành một công ty hàng không vũ trụ sở hữu nhiều loại công nghệ nhạy cảm đối với an ninh quốc gia Mỹ. Liệu ông Musk sẽ cân bằng các mối quan hệ như thế nào?
Elon Musk - một doanh nhân rất được hâm mộ
Elon Musk có những người hâm mộ tới từ tất cả các hệ tư tưởng. Những người ở phe cánh tả yêu thích ông ấy vì đã phổ biến ô tô điện qua công ty Tesla của mình, hoặc có thể vì ông ấy đã công khai hút cần sa trong chương trình podcast của Joe Rogan. Những người bảo thủ yêu mến ông ấy vì dấu ấn kinh doanh khởi nghiệp của ông và thiên hướng chống lại các chính trị gia và sự kiểm duyệt của Big Tech đối với Internet. Và mọi người yêu mến ông Musk vì đã phản ứng lại việc Nga xâm lược Ukraine. Đồng thời ông Musk còn giúp Ukraine tránh khỏi bị cắt đứt thông tin liên lạc bằng cách cung cấp dịch vụ Internet băng thông rộng qua vệ tinh Starlink và tặng các thiết bị đầu cuối Starlink cho Ukraine. Kết nối Starlink, theo một báo cáo, thậm chí có thể đang giúp các máy bay vũ trang không người lái của Ukraine nhắm mục tiêu vào các phương tiện quân sự của Nga.
Nguy cơ của việc Trung Quốc lấy thông tin từ SpaceX
Người ta ít biết hơn về các giao dịch kinh doanh của ông Musk ở Trung Quốc cộng sản, nhưng điều đó có thể sắp thay đổi. Các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã tỏ ý muốn xem xét kỹ lưỡng các hoạt động kinh doanh của ông Musk ở Trung Quốc, đặc biệt là mối liên hệ của nhà sản xuất ô tô điện Tesla và SpaceX, công ty có các công nghệ nhạy cảm có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia Mỹ. Tờ Wall Street Journal đã viết:
“Mối quan tâm tập trung vào khả năng Trung Quốc đạt được quyền truy cập vào các thông tin mật của Tập đoàn Công nghệ Khám phá Không gian (SpaceX) - công ty được sở hữu chính bởi một số ít cổ đông - của ông Musk, bao gồm việc thông qua các nhà cung cấp nước ngoài của SpaceX có thể có quan hệ với Bắc Kinh”.
Tờ Wall Street Journal đưa tin: Hạ nghị sĩ Chris Stewart của bang Utah đang thúc đẩy các cuộc họp bí mật trên Đồi Capitol với các quan chức từ các cơ quan bao gồm Văn phòng Trinh sát Quốc gia, nơi điều phối việc phóng vệ tinh tình báo, để xác định xem liệu chính quyền Trung Quốc có bất kỳ liên kết trực tiếp hay gián tiếp nào với SpaceX.
Được chào đón tại Trung Quốc, Elon Musk tâng bốc lãnh đạo Bắc Kinh
Ông Musk đã xây dựng các nhà máy và phòng trưng bày cho Tesla ở Trung Quốc, sử dụng các khoản vay được chính quyền Trung Quốc trợ cấp và vốn từ các nhà đầu tư có liên hệ với chính quyền Trung Quốc như Tencent. Ông ấy đã rất hứng thú với sự hỗ trợ và động lực nhận được từ giới lãnh đạo của Trung Quốc, đối lập với “sự tự mãn và các đặc quyền” ở New York và Los Angeles. Ông không sai về điều đó — New York và California là những bang tệ nhất trên toàn nước Mỹ để tiến hành kinh doanh. Giới lãnh đạo doanh nghiệp đang đổ xô đến các bang thân thiện với doanh nghiệp hơn như Texas, nơi ông Musk cũng đã mở nhà máy.
Nhưng ông Musk không tâng bốc các thống đốc tiểu bang Mỹ theo cách mà ông làm với nhà độc tài cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình:
“Điều này có vẻ mỉa mai, nhưng mặc dù có một hệ thống độc đảng, họ dường như rất quan tâm đến hạnh phúc của người dân. Trên thực tế, họ có thể còn nhạy cảm với dư luận của quần chúng hơn những gì tôi thấy ở Mỹ".
Cuộc phiêu lưu ở Trung Quốc của ông Musk thậm chí còn đi ngược lại một số quy tắc của chính ông. Tại Mỹ, ông Musk khuyến khích bất kỳ nhân viên nào của Tesla liên hệ trực tiếp với ông về các vấn đề. Tuy nhiên, ở Trung Quốc, chính sách đó nhanh chóng bị loại bỏ bởi các Giám đốc điều hành Trung Quốc vốn có liên hệ với chính quyền, những người mà ông Musk đã đặt vào những vị trí chủ chốt. Điều này đã được lưu ý trong cuốn sách của tôi: “Bắt tận tay: Cách giới tinh hoa Mỹ đang giúp Trung Quốc giành chiến thắng”. Grace Tao, một cựu nhân viên truyền hình nổi tiếng của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc, được đưa về phụ trách truyền thông và các vấn đề của chính quyền. Bà đã nói với các nhân viên Tesla rằng bà có mối quan hệ với các cấp cao nhất của chính quyền và có thể liên lạc trực tiếp với Chủ tịch Tập thông qua một trung gian duy nhất nếu bà thấy cần thiết.
Nguy cơ Trung Quốc lấy cắp công nghệ nhạy cảm
Stewart, một thành viên cấp cao của Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói:
“Tôi là một fan hâm mộ của Elon Musk và SpaceX, nhưng bất kỳ ai cũng sẽ lo lắng trước những vướng mắc tài chính với Trung Quốc…. Quốc hội đã không chú ý tới điều này".
Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo đồng ý với nhận định trên. Bộ phận của bà kiểm soát việc phân phối công nghệ nhạy cảm của Mỹ và bà ấy hiểu những thách thức khi đối phó với Trung Quốc. Bà nói: “Chắc chắn là các hoạt động cưỡng chế, phản cạnh tranh, các hoạt động cố gắng ăn cắp tài sản trí tuệ của chúng ta [nước Mỹ] hoặc đánh cắp công nghệ và bí quyết của chúng ta [nước Mỹ] đã được ghi nhận rất nhiều”.
Ba năm trước, Thượng nghị sĩ Cory Gardner bang Colorado đã đề xuất đạo luật yêu cầu chính quyền Mỹ xác định xem các thực thể Trung Quốc có đang “lợi dụng các công ty Mỹ mà có chia sẻ quyền sở hữu với các nhà thầu của NASA hay không”. SpaceX đã vận động hành lang chống lại các điều khoản lập pháp tương tự tại Hạ viện.
SpaceX là một doanh nghiệp sở hữu công nghệ có thể ứng dụng trong quân sự. Quan điểm của ông Gardner là để là một nhà cung cấp cho Ngũ Giác Đài và NASA, SpaceX phải tuân thủ Quy định về lưu thông vũ khí quốc tế (ITAR), vốn yêu cầu các nhà sản xuất vũ khí ngăn chặn công nghệ của họ bị các quốc gia như Trung Quốc tiếp cận. Bất kỳ rò rỉ nào, hoặc việc chuyển giao công nghệ bắt buộc cho Trung Quốc, đều có thể phá hoại cho việc tuân thủ ITAR của SpaceX — và cùng với đó là mối quan hệ của công ty với các tổ chức của chính quyền Mỹ.
Tình thế khó xử của Elon Musk cũng giống như của Google và Microsoft
Ông Musk sẽ cần đưa ra một số lựa chọn.
Isaac Stone Fish, tác giả cuốn sách “Nước Mỹ chỉ đứng thứ 2: Cách giới tinh hoa của nước Mỹ đang làm cho Trung Quốc trở nên mạnh mẽ hơn”, đã lưu ý vào năm 2020:
“Các CEO người Mỹ khác cũng có quan hệ mật thiết với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nhưng ông Musk là người duy nhất lớn tiếng ca ngợi Bắc Kinh khi đang điều hành một công ty hàng không vũ trụ với các ứng dụng quốc phòng cực kỳ nhạy cảm và đầy sức mạnh. Ông Musk có thể tiếp tục cân bằng được các vấn đề hay không? Sự tách biệt rõ ràng hơn giữa SpaceX và Tesla sẽ giúp ông ấy kiểm soát được những mặt trái tiềm ẩn của mối quan hệ Mỹ - Trung đang xấu đi nhanh chóng".
Tình thế tiến thoái lưỡng nan của ông Musk không phải là duy nhất. Mối quan hệ chia sẻ công nghệ chặt chẽ giữa Tesla và SpaceX gây ra rủi ro về an ninh quốc gia cho đất nước mà ông đã lựa chọn để sống, nhưng vấn đề tương tự cũng xuất hiện khi Google và Microsoft làm việc với Trung Quốc về trí tuệ nhân tạo. Chính sách của chính quyền Mỹ không tránh khỏi chậm chễ trong việc bắt kịp tốc độ của các doanh nghiệp đầy tham vọng và kinh doanh trên toàn cầu như của ông Musk, và người Trung Quốc hẳn quá vui mừng khi có thể gia tăng khoảng cách đó.
Tuy nhiên, tới lúc nào đó, các công ty như SpaceX, Google và Microsoft và cá nhân những người Mỹ sở hữu, điều hành hoặc đầu tư vào chúng, sẽ phải đối mặt với sự lựa chọn tương tự nhau giữa nghĩa vụ của họ với nước Mỹ và việc theo đuổi nhiều lợi nhuận hơn ở nước ngoài.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Peter Schweizer, Chủ tịch của Viện trách nhiệm giải trình của chính phủ, là thành viên cấp cao đặc biệt của Viện Gatestone và là tác giả của những cuốn sách bán chạy nhất như “Hồ sơ tham nhũng” (Profiles in Corruption), “Đế chế bí mật” (Secret Empires) và “Tiền của Clinton” (Clinton Cash). Cuốn sách mới của ông là “Bắt tận tay: Cách giới tinh hoa Mỹ đang giúp Trung Quốc giành chiến thắng” (Red handed: How American Elites are Helping China Win).
Bảo Nguyên
Theo The Epoch Times
