Tính tới cả xuất khẩu dịch vụ chứ không chỉ hàng hóa, Mỹ mới là đối tác thương mại lớn nhất của EU, chứ không phải Trung Quốc. Nếu như giao thương giữa Trung Quốc với EU hay với Mỹ chỉ là cao tốc 2 làn đường thì giao thương giữa EU và Mỹ chính là siêu cao tốc 12 làn. Một sự khác biệt vô cùng lớn...
Gần đây, các phương tiện truyền thông đã xôn xao về một báo cáo của Eurostat, cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu, tuyên bố rằng Trung Quốc đã vượt qua Mỹ vào năm 2020 để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của EU. Các nỗ lực này dường như để trải thảm cho công trình "hợp tác đầu tư" đang dang dở giữa EU và Trung Quốc vốn vấp phải phản đối của rất nhiều quốc gia thành viên và ở cả Nghị viện Châu Âu.
Nhưng đáng tiếc đó là một tuyên bố sai vì nó dựa vào thống kê một phương diện là hàng hóa, chứ không phải toàn bộ dịch vụ và hàng hóa đáng ra phải có.
Báo cáo của Eurostat chỉ đề cập đến tổng giá trị thương mại hàng hóa. Nó cho thấy thương mại hàng hóa của 27 quốc gia Châu (Âu EU27) với Trung Quốc vào năm 2020 đạt tổng cộng 586 tỷ EUR, lớn hơn so với 555 tỷ EUR thương mại hàng hóa giữa EU27 với Mỹ. Đó là một sự thay đổi đáng kể so với năm 2019, khi thương mại của EU27 với Mỹ là 617 tỷ EUR, trong khi thương mại hàng hóa của EU27 với Trung Quốc là 561,2 tỷ EUR.
Mỹ là đối tác thương mại dịch vụ hàng đầu của EU
Tuy nhiên, thương mại giữa các quốc gia không chỉ bao gồm thương mại hàng hóa. Nó cũng bao gồm thương mại dịch vụ, mà báo cáo của Eurostat không thống kê số liệu này. Thương mại dịch vụ phát triển nhanh hơn thương mại hàng hóa. Nhiều công việc ở châu Âu và Mỹ phụ thuộc vào dịch vụ hơn là hàng hóa, và Mỹ vẫn là đối tác thương mại dịch vụ hàng đầu của EU.
Mặc dù chưa có số liệu cuối cùng về thương mại dịch vụ cho cả năm 2020, nhưng dữ liệu cho ba quý đầu năm và dữ liệu quá khứ đã chứng minh điều này. Thương mại dịch vụ giữa EU và Mỹ trong thời kỳ chỉ trong 3 quý đầu năm đã đạt tới 296,3 tỷ EUR - gấp 5 lần so với thương mại dịch vụ giữa EU và Trung Quốc, vốn chỉ đạt mức 53,3 tỷ EUR.
Ước tính thương mại hàng hóa và dịch vụ của EU27-Trung Quốc có thể đạt tổng cộng 657 tỷ euro vào năm 2020, trong khi thương mại EU27-Mỹ là 950 tỷ EUR - cao hơn 40%.
Nói tóm lại, nếu chúng ta nhìn vào tổng thể các dòng chảy thương mại chứ không chỉ một loại dòng chảy, rõ ràng đối tác thương mại lớn nhất của EU thực sự là Mỹ, như nó đã tồn tại trong nhiều thập kỷ.
Ví von Đường cao tốc 2 làn so với siêu cao tốc 12 làn
Giống như thương mại không chỉ là các luồng hàng hóa, thương mại quốc tế không chỉ là thương mại. Việc giảm các quan hệ thương mại phức tạp xuống một thước đo - thương mại hàng hóa - bỏ qua tầm quan trọng không chỉ của dịch vụ, mà còn một loạt các quan hệ kinh tế bổ sung ràng buộc EU và Mỹ theo những cách sâu sắc hơn nhiều so với các quan hệ ràng buộc với Trung Quốc.
Mối quan hệ thương mại của Trung Quốc với Châu Âu hay với Mỹ có thể ví von giống như đường cao tốc 2 làn xe, trong khi mối quan hệ thương mại giữa Châu Âu và Mỹ đích thực là siêu cao tốc 12 làn.
Các đường cao tốc ra vào Trung Quốc đầy ắp hàng hóa. Họ bận rộn, và họ đông đúc. Bất kỳ loại tai nạn nào trên đường cao tốc hai làn xe đều có thể thực sự gây tắc nghẽn giao thông - như chúng ta đã thấy khi chuỗi cung ứng bị gián đoạn bởi đại dịch và cuộc chiến thuế quan Mỹ-Trung.
Dọc theo đường cao tốc là những làn đường hẹp dành cho xe đạp. EU và Trung Quốc đã bận rộn cố gắng xây dựng một làn đường mới trên đường cao tốc của họ - một con đường đầu tư mà họ tin rằng có thể ngăn cản một số tình trạng ách tắc và thêm vào các kết nối tổng thể của họ.
Mặc dù Hiệp định Đầu tư Toàn diện EU-Trung Quốc được ký kết vào tháng 12 năm 2020, làn đường đầu tư đó vẫn là công trường xây dựng, do sự phản đối đã nảy sinh ở một số quốc gia thành viên và trong Nghị viện châu Âu. Việc xây dựng đường theo thỏa thuận đó có thể sẽ tiếp tục đến năm 2021.
Ngược lại, đường cao tốc thương mại nối EU với Mỹ trông giống đường Siêu cao tốc 12 làn xe hơn. Không chỉ có ít giới hạn tốc độ hơn và làn đường thậm chí còn rộng hơn cho hàng hóa, còn có thêm làn đường dành cho dịch vụ, dòng đầu tư và doanh số của các công ty ở mỗi bên bờ Đại Tây Dương. Các làn đường kỹ thuật số xuyên Đại Tây Dương chiếm tới 75% nội dung kỹ thuật số toàn cầu. Các làn đường đổi mới lưu trữ các luồng nghiên cứu và phát triển là căng thẳng nhất giữa hai đối tác quốc tế. Các con đường việc làm cung cấp việc làm cho 16 triệu người châu Âu và Mỹ.
Trên mỗi thước đo này, mối quan hệ ràng buộc EU với Mỹ dày hơn và sâu hơn nhiều so với mối quan hệ ràng buộc với Trung Quốc. Chẳng hạn, trong ba quý đầu năm 2020, các công ty Mỹ đã đầu tư 55 tỷ USD vào châu Âu, nhiều gấp bảy lần so với những gì các công ty Trung Quốc đầu tư vào châu Âu. Và bất chấp cuộc suy thoái do đại dịch gây ra, các công ty Mỹ vào năm 2020 đã kiếm được 254 tỷ USD từ các hoạt động của họ ở châu Âu - gấp 23 lần những gì họ kiếm được từ các hoạt động ở Trung Quốc.
Bất chấp những trở ngại to lớn về chính trị và kinh tế đã ảnh hưởng đến mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương trong những năm gần đây, Mỹ và EU vẫn là đối tác thương mại quan trọng nhất và là thị trường thương mại quan trọng nhất của nhau - không có gì khác.
Lê Minh
Theo Politico
