Tổng nợ chính thức không bao gồm tài chính ngầm của lĩnh vực bất động sản (BĐS) Trung Quốc lên tới 1,8 ngàn tỷ USD, trong đó tập đoàn phát triển BĐS lớn nhất là Evergrande vừa đệ đơn xin trợ giúp của Chính phủ vì có nguy cơ mất khả năng thanh toán. Khủng hoảng hệ thống ngân hàng và BĐS có thể nổ ra từ những vụ việc như thế này.
Các nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu và trái phiếu của China Evergrande Group 3333.HK vào thứ Sáu (ngày 25/9) sau khi một tài liệu bị rò rỉ cho thấy nhà phát triển BĐS lớn thứ hai quốc gia này đã tìm kiếm sự trợ giúp của chính phủ để ngăn chặn tình trạng thiếu hụt tiền mặt.
Tài liệu cho thấy Evergrande đã yêu cầu chính quyền địa phương hỗ trợ kế hoạch niêm yết cửa hậu (việc một công ty không niêm yết trở thành công ty niêm yết do hệ quả của việc thâu tóm quyền kiểm soát công ty niêm yết) ở Thâm Quyến trước ngày 31/1, nếu không họ sẽ cần hoàn trả hơn 130 tỷ nhân dân tệ (19,05 tỷ USD) đã huy động được để niêm yết, điều này sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền của họ.
Evergrande trở thành tập đoàn mắc nợ nhiều nhất thế giới
Tập đoàn Evergrande của Trung Quốc đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng niềm tin giữa các chủ nợ vì đã cho nhà BĐS “mắc nợ nhiều nhất thế giới” này vay hơn 120 tỷ USD.
Những nghi ngờ âm ỉ từ lâu về "sức khỏe tài chính" của gã khổng lồ bất động sản này đã bùng nổ vào thứ Năm (ngày 24/9), sau khi có báo cáo rằng họ đã gửi một bức thư cho các quan chức Trung Quốc cảnh báo về một cuộc khủng hoảng tiền mặt tiềm ẩn có thể gây ra rủi ro hệ thống.
Tin tức này đã làm dấy lên một “cuộc di cư” của trái chủ tiếp tục vào thứ Sáu (ngày 25/9), khiến giá của trái phiếu nhân dân tệ của Evergrande kỳ hạn 2023 giảm 28% xuống mức thấp kỷ lục. Khoản lỗ trong trái phiếu bằng USD của công ty lan sang khoản nợ có lợi suất cao trên khắp châu Á.
Evergrande cho biết trong một tuyên bố rằng những tin đồn và tài liệu lan truyền trực tuyến là "bịa đặt" và "hoàn toàn là phỉ báng", mà không bình luận trực tiếp về việc liệu điều này có cảnh báo các quan chức về khả năng khủng hoảng tiền mặt hay không.
Công ty BĐS này, do tỷ phú Hui Ka Yan kiểm soát, cho biết họ đã tạo ra 400 tỷ nhân dân tệ từ việc bán dự án trong 8 tháng đầu năm nay và duy trì hoạt động lành mạnh. Một nguồn tin cho biết Evergrande đã giành được sự chấp thuận của sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong để tách đơn vị quản lý tài sản của mình ra, mở đường cho việc huy động vốn cần thiết.
Tuy nhiên, điều đó không làm bình ổn tâm lý nhà đầu tư khi cổ phiếu của Evergrande giảm 9,5% xuống mức thấp nhất kể từ tháng 5/2020 khi đóng cửa giao dịch tại Hong Kong.
Nỗi lo lớn nhất trong ngắn hạn của thị trường liên quan đến một thỏa thuận mà Evergrande đã ký với một số nhà đầu tư lớn nhất của mình. Evergrande cho họ quyền đòi lại tiền nếu công ty không giành được sự chấp thuận niêm yết cửa hậu trên sàn chứng khoán Thâm Quyến vào ngày 31/1.
Khoản hoàn trả có thể lên tới 130 tỷ nhân dân tệ (19 tỷ USD), tương đương khoảng 92% tiền và các khoản tương đương tiền của Evergrande. Ít nhất một trong những nhà đầu tư đã báo hiệu rằng họ sẽ không muốn gia hạn thời hạn.
Các ngân hàng có nguy cơ gặp khủng hoảng từ vụ việc của Evergrande
Trong một dấu hiệu gia tăng mối quan tâm giữa các chủ nợ, ít nhất năm ngân hàng Trung Quốc và hai công ty tín thác đã tổ chức các cuộc họp khẩn cấp vào tối thứ Năm (ngày 24/9) để thảo luận các vấn đề của Evergrande và khả năng tiếp cận tài sản thế chấp. Trong số đó có Tập đoàn Ngân hàng Trung Quốc Minsheng, với số tiền tiếp xúc với Evergrande vượt quá 29 tỷ nhân dân tệ. Ngân hàng Minsheng từ chối bình luận.
Ít nhất hai trong số các ngân hàng đã tổ chức các cuộc họp về Evergrande đã quyết định cấm công ty rút các hạn mức tín dụng không sử dụng. Công ty BĐS này có hạn mức tín dụng là 503 tỷ nhân dân tệ tính đến ngày 30/6, trong đó có 302 tỷ nhân dân tệ chưa được sử dụng.
“Bất kể tính xác thực của bức thư, chúng tôi nghĩ rằng tình hình có thể có tác động tiêu cực kéo dài. Nó làm tăng mối quan tâm của các nhà đầu tư và ngân hàng khác nhau và do đó làm tăng khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn và tái cấp vốn", theo các nhà phân tích tín dụng tại Citigroup Inc. là Manjesh Verma và Stella Li viết trong một báo cáo.
Evergrande từ lâu đã được coi là điển hình cho các công ty có đòn bẩy tài chính cao ở Trung Quốc, nơi nợ công ty đã tăng lên mức kỷ lục 205% tổng sản phẩm quốc nội vào năm 2019 và có khả năng còn tăng cao hơn nữa trong năm nay khi các công ty tăng cường vay nợ để vượt qua đại dịch.
Evergrande đã khai thác các ngân hàng, công ty cho vay chợ đen và thị trường trái phiếu trong những năm gần đây để mở rộng ra ngoài ngành bất động sản sang các lĩnh vực kinh doanh từ ô tô điện đến bệnh viện và công viên giải trí – những lĩnh vực phù hợp với ưu tiên chính sách của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Mặc dù không rõ lý do tại sao Evergrande vẫn chưa nhận được sự chấp thuận cho kế hoạch niêm yết của mình, một số nhà phân tích đã suy đoán nó có thể liên quan đến nỗ lực của Trung Quốc trong việc chế ngự giá nhà cao ngất ngưởng và hạn chế việc gây quỹ của các nhà phát triển.
Các cơ quan quản lý đã sử dụng một loạt các đòn bẩy chính sách kể từ năm 2016 để ngăn chặn người mua đầu cơ, kiềm chế giá đất đắt đỏ và hạn chế cho vay đối với các nhà xây dựng khu dân cư.
Evergrande cho biết họ sẽ không huy động vốn mới thông qua việc niêm yết ở Thâm Quyến, nhưng giao dịch này có thể cho phép công ty đạt được mức định giá cao hơn và do đó dễ dàng tiếp cận nguồn vốn trong tương lai hơn. Việc bán cổ phần cho các nhà đầu tư chiến lược vào năm 2017 định giá khoảng 425 tỷ nhân dân tệ cho đơn vị nắm giữ phần lớn tài sản bất động sản của Evergrande.
Con số này cao hơn gần ba lần so với giá trị thị trường được đề xuất bởi cổ phiếu hiện có của nhà phát triển ở Hong Kong. Các nhà phát triển bất động sản Trung Quốc giao dịch ở mức trung bình khoảng 12 lần thu nhập dự kiến ở Thượng Hải và Thâm Quyến, so với khoảng 5 lần ở Hong Kong.
Gánh nặng nợ đến hạn
Các kỳ hạn trái phiếu sắp tới của Evergrande đang thu hút sự chú ý của nhà đầu tư
-
- Nguồn: Bloomberg (màu đen: trái phiếu USD, màu hồng: trái phiếu Hong Kong, màu xanh: trái phiếu NDT)
Một câu hỏi lớn chưa được trả lời xung quanh Evergrande là liệu các nhà chức trách có can thiệp để hỗ trợ nhà phát triển BĐS này nếu họ gặp khó khăn trong việc trả nợ cho các chủ nợ hay không, khi mà chính phủ Trung Quốc có lịch sử lâu dài trong việc cứu trợ các công ty quan trọng về mặt hệ thống để duy trì sự ổn định tài chính.
Là một phần trong nỗ lực kiềm chế rủi ro tài chính, các nhà chức trách đã kiểm soát các tập đoàn mắc nợ bao gồm HNA Group Co., Anbang Insurance Group Co. và Tomorrow Group. Họ cũng đã đưa ra các quy tắc mới cho các công ty nắm giữ tài chính, bao gồm Evergrande, áp đặt các yêu cầu về vốn tối thiểu và các hạn chế khác nhằm giảm mối đe dọa từ các “vụ nổ hệ thống”.
S&P Global Inc. đã giảm triển vọng xếp hạng tín dụng B+ của Evergrande xuống mức tiêu cực (từ mức ổn định) vào thứ Năm (ngày 24/9), nhưng hạ thấp mối đe dọa về sự suy giảm thanh khoản. Công ty xếp hạng lưu ý rằng Evergrande đang cố gắng thuyết phục các nhà đầu tư chiến lược ở lại và họ là một công ty “giàu tài sản” với nhiều kênh gây quỹ.
Evergrande đã tuyên bố sẽ tăng doanh số bán hàng như một phần trong nỗ lực đáp ứng mục tiêu xóa nợ tích cực - cắt giảm khoản vay khoảng 150 tỷ nhân dân tệ mỗi năm từ năm 2020 đến năm 2022, hoặc khoảng một nửa số nợ hiện tại.
Dù vậy, cho đến nay công ty vẫn không đạt được cam kết. Tổng nợ của Evergrande tăng 4% trong nửa đầu năm lên 835 tỷ nhân dân tệ, trong khi nợ ngắn hạn gần như gấp ba lần các khoản tương đương và các khoản đầu tư ngắn hạn cộng lại.
Lê Minh
