Sáng 30/6 vừa qua, Facebook công bố kiện nhóm 4 người Việt Nam vì hành vi gian lận với hình thức "chiếm quyền tài khoản". Theo mạng xã hội này, các cá nhân đã gây thiệt hại hơn 36 triệu USD.
Trước đó, trong một thông báo đăng ngày 29/6, Facebook cho biết họ đã nộp 2 đơn kiện chống lại các đối tượng vi phạm Chính sách và Điều khoản Quảng cáo tới Tòa án quận Nam California. Vụ kiện đầu tiên, bị đơn là một công ty tiếp thị California và các đại lý. Trong vụ kiện thứ hai, bị đơn là một nhóm người sống tại Việt Nam, chuyên tấn công chiếm đoạt tài khoản để chạy quảng cáo trái phép hàng triệu USD.
Giám đốc Thực thi và Kiện tụng Facebook Jessica Romero cho biết, 4 cá nhân cư trú tại Việt Nam sử dụng kỹ thuật “đánh cắp cookie” hay “đánh cắp session” để xâm phạm tài khoản các nhân viên của nhiều đại lý quảng cáo, tiếp thị; sau đó sử dụng tài khoản của họ để chạy quảng cáo trái phép. Các nạn nhân bị lừa đảo, dẫn tới mất tài khoản sau khi cài đặt ứng dụng từ Google Play Store có tên “Ad Manager for Facebook”. Hiện ứng dụng này đã bị Google gỡ bỏ.
Trong một số trường hợp, những quảng cáo này cũng khuyến khích lừa đảo trực tuyến. Nhóm người này chạy hơn 36 triệu USD trong các quảng cáo trái phép. Facebook cho hay đã hoàn tiền cho các nạn nhân và giúp họ bảo mật tài khoản của mình.
Tuy nhiên, chính Facebook đã gián tiếp giúp cho ứng dụng này tiếp cận với những nhà quảng cáo để lừa đảo. Cụ thể, từ ngày 28/12/2020, nhóm phát triển đã chạy quảng cáo ứng dụng Ads Manager for Facebook giả nhắm tới người dùng tại Mỹ, châu Âu, Brazil và Ấn Độ. Trong 4 ngày, có khoảng 1.700 người dùng bấm vào quảng cáo này.
Facebook cho biết đang tìm cách vạch trần toàn bộ hành vi của Thêm Hữu Nguyễn, Lê Khang, Nguyễn Quốc Bảo and Phạm Hữu Dung; và buộc họ phải chịu trách nhiệm về việc tạo ra ứng dụng, lừa mọi người cài đặt nó, xâm nhập tài khoản Facebook của mọi người và sau đó sử dụng các tài khoản đó để lừa đảo, chạy quảng cáo.
Nhóm bị đơn "sống ảo" trên mạng xã hội
Theo Facebook, với số tiền kiếm được từ thủ đoạn lừa đảo, nhóm bị đơn đã tiêu vào nhiều thú chơi xa hoa và đăng ảnh khoe khoang lên mạng xã hội.
-
- Đơn kiện của Facebook dẫn nhiều bức ảnh các cá nhân này đăng lên, từ hình ảnh mua hàng loạt sản phẩm Apple, đi du thuyền, mua xe Mercedes-Benz, ngồi vé máy bay hạng thương gia, sử dụng đồng hồ đắt tiền...(Ảnh: NTDVN tổng hợp)
Đơn kiện của Facebook dẫn nhiều bức ảnh các cá nhân này đăng lên, từ hình ảnh mua hàng loạt sản phẩm Apple, đi du thuyền, mua xe Mercedes-Benz, ngồi vé máy bay hạng thương gia, sử dụng đồng hồ đắt tiền...
"Trong năm 2020 và 2021, nhóm bị đơn đã sử dụng số tiền gian lận để tổ chức tiệc tùng, mua những phương tiện đắt tiền, đi du lịch bằng hạng thương gia, ăn tối, xăm mình và nhiều thú tiêu tiền khác. Sau đó họ khoe khoang về cuộc sống của mình", Facebook viết trong đơn kiện.
Mạng xã hội này cáo buộc nhóm bị đơn đã can thiệp vào mạng lưới và dịch vụ của Facebook, làm ảnh hưởng tiêu cực tới trải nghiệm của người dùng và nhà quảng cáo trên nền tảng. Facebook đề nghị tòa án phán xét để cấm nhóm bị đơn truy cập nền tảng Facebook, và đòi bồi thường số tiền ít nhất 36 triệu USD.
Đây là vụ kiện thứ hai của Facebook chống lại một cuộc tấn công chiếm đoạt tài khoản. Vụ kiện đầu tiên xảy ra vào tháng 12/2019, trong đó bị đơn lừa mọi người cài đặt mã độc trên Internet; sau đó xâm phạm tài khoản nạn nhân, chạy quảng cáo trái phép nhằm quảng cáo các mặt hàng như hàng giả, hàng nhái, thuốc giảm cân.
Cư dân mạng 'hả hê'
Theo Trí thức trẻ, dù không đồng tình với những kẻ lừa đảo, nhưng cư dân mạng Việt Nam lại phấn khích trước việc mạng xã hội Facebook bị mất tiền.
Ngay sau thông báo của Facebook, cộng đồng người dùng mạng xã hội Facebook ở Việt Nam ngay lập tức "dậy sóng". Tuy nhiên, trái ngược với thái độ "ghét ác như thù" vốn thường xuất hiện trong các tin tức về lừa đảo, chiếm đoạt tài sản... thì lần này, một phần không nhỏ cư dân mạng lại chĩa mũi dùi về phía nền tảng mạng xã hội Facebook.
"Muốn bắt người hả, đặt máy chủ ở Việt Nam đi rồi cho bắt", thành viên có nickname Trang Trần lên tiếng.
"Ủa chứ Facebook có đóng cho Việt Nam đồng thuế nào đâu mà truy nã?"
"Ủa không đóng thuế thì kiện ai bây giờ ta? Thu ở Việt Nam vài tỷ USD mà không đóng được đồng thuế nào, đến khi mất mấy chục triệu USD lại đòi kiện đòi tiền, kiện ai đây ta?", một người dùng khác cũng lên tiếng ủng hộ.
"Lúc lấy tiền quảng cáo thì nhanh, lúc cần hỗ trợ thì đợi dài cổ. Bởi vậy ai đọc mà không hả hê cho được", thành viên Facebook có tên Trần Hùng bình luận.
"Người tổn thương lại muốn tổn thương người khác à? Đáng lắm anh Mark, ăn của mình không biết bao nhiêu con tài khoản thanh toán", một thành viên khác viết.
Theo quan điểm của phần đông cộng đồng, việc đại diện mạng xã hội Mỹ lên tiếng tố cáo và buộc các đối tượng này phải "chịu trách nhiệm" trong bối cảnh công ty không đặt máy chủ, trụ sở hay mở văn phòng đại diện ở Việt Nam, cũng như đóng thuế là điều "hết sức vô lý". Việc truy tố, bắt người hay những hành động tương tự có thể đưa ra càng khó có thể khả thi.
-
- Bảng quảng cáo kỹ thuật số khổng lồ tại khuôn viên trụ sở công ty của Facebook ở Menlo Park, California, vào ngày 23/10/2019. (Josh Edelson / AFP qua Getty Images)
Anh Quang Hải, một người thường xuyên phải vung tiền cho các kế hoạch chạy quảng cáo trên mạng xã hội Facebook cho biết tâm lý bài xích của cộng đồng là hoàn toàn... dễ hiểu. Bởi lâu nay, trong mối quan hệ đối tác khách hàng với Facebook, người dùng Việt thường ở vị trí "được vạ má đã sưng" trong khi nền tảng này luôn "nắm đằng chuôi".
"Chưa tính tới việc thay đổi quy định liên xoành xoạch, thậm chí nếu làm đúng theo yêu cầu và đòi hỏi của Facebook, người chạy quảng cáo đôi khi vẫn mất tiền oan mà không thu lại được gì", anh Hải cho biết.
'Gậy ông đập lưng ông'?
Theo quy định của Facebook, khi muốn chạy quảng cáo trên nền tảng, người dùng Việt sẽ phải kết nối thẻ thanh toán quốc tế để nạp tiền trước vào ngân sách sử dụng cho việc chi trả. Tuy nhiên, nhiều trường hợp khi có sự cố xảy ra, người dùng thường bị mất tiền, thậm chí "cháy ngân sách" mà không đạt được các chỉ số thu về như cam kết. Việc yêu cầu hỗ trợ, hoàn tiền từ Facebook sau đó cũng vô cùng khó khăn và kéo dài, bởi mạng xã hội này không hề có văn phòng đại diện tại Việt Nam, mọi thông tin liên lạc đều phải kết nối qua email hoặc chính nền tảng Facebook.
Trên thực tế, chính kẽ hở này trong mối quan hệ giữa đôi bên, Facebook và đối tác quảng cáo ở Việt Nam, là cơ hội cho các nhóm tội phạm như ở trên lợi dụng để tấn công và lừa đảo tài khoản của người dùng, nhằm bán lại cho các đối tượng trục lợi khác. Khi những người có nhu cầu chạy quảng cáo không muốn bị mất tiền oan hay "lằng nhằng" trong việc đáp ứng các tiêu chí khắt khe của mạng xã hội này, họ sẽ lựa chọn mua tài khoản bị xâm phạm từ những kẻ lừa đảo.
Tất nhiên, quan điểm chung của cộng đồng người dùng trên mạng xã hội đều không ủng hộ cách làm của những kẻ lừa đảo. Bởi những tai tiếng xấu liên quan tới "người Việt" có thể khiến mạng xã hội này thắt chặt các quy định và yêu cầu, khiến việc kinh doanh của cộng đồng thông qua Facebook càng thêm khó khăn và tăng độ rủi ro.
Nhưng, nhìn ở một góc độ khác, câu chuyện sẽ trở nên cởi mở và dễ dàng hơn khi Facebook chấp thuận các yêu cầu đặt văn phòng hay thậm chí cả hệ thống máy chủ trên lãnh thổ Việt Nam. Điều đó sẽ cho phép thông qua việc đóng thuế, mạng xã hội này sẽ nhận được sự bảo hộ bởi các quy định và pháp luật, hạn chế các trường hợp vi phạm, lừa đảo bởi các nhóm tội phạm như trên. Đồng thời, việc này cũng mang lại lợi ích không nhỏ cho các đối tác Việt Nam trong việc giảm bớt các vướng mắc, khó khăn trong quá trình sử dụng dịch vụ của nền tảng này.
Mộc Trà
