Gói an sinh xã hội 26 nghìn tỷ đồng: Doanh nghiệp ‘than trời’ vì khó tiếp cận

Giúp NTDVN sửa lỗi

Ngày 31/7 vừa qua, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị bỏ điều kiện vô lý trong vay vốn ưu đãi theo gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ đồng - đang khiến doanh nghiệp khó tiếp cận.

Cụ thể, đối với thủ tục hỗ trợ người sử dụng lao động vay vốn để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất, theo gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ đồng, Ban IV cho rằng đang còn có những quy định gây khó, khiến hầu hết doanh không thể tiếp cận

Vướng nhiều điều kiện, doanh nghiệp khó tiếp cận gói hỗ trợ

Để tiếp cận gói an sinh xã hội trị giá 26 nghìn tỷ đồng, lao động mất việc làm, doanh nghiệp gặp khó muốn vay trả lương phải thỏa mãn một số điều kiện. Trong khi đó, dịch COVID-19 kéo dài hơn 1 năm qua, nhiều doanh nghiệp đứng bên bờ vực phá sản lại không dễ được nhận hỗ trợ.

Theo Quyết định 23 hướng dẫn thực hiện gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ đồng, một trong những điều kiện để doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi phải hoàn thành quyết toán thuế năm 2020 tại thời điểm đề nghị vay vốn.

Tuy nhiên, Ban IV dẫn giải, theo quy định pháp luật về thuế doanh nghiệp có thể thực hiện quyết toán thuế với chu kỳ 3-5 năm, không bắt buộc quyết toán từng năm.

“Bối cảnh đại dịch xảy ra từ năm 2020 tới nay khiến doanh nghiệp hết sức khó khăn về tài chính nên việc yêu cầu phải quyết toán thuế 2020 chi dù doanh nghiệp chưa tới chu kỳ quyết toán cần thiết là một quy định chưa hợp lý. Đề xuất Chính phủ xem xét loại bỏ quy định này", Ban IV kiến nghị.

Trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Công Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội, cho hay, để người lao động tạm nghỉ việc không lương, mất việc làm nhận được hỗ trợ, hay doanh nghiệp được vay vốn ưu đãi để trả lương cho người lao động đều không dễ do có quá nhiều quy định ràng buộc. Với người lao động tạm nghỉ việc, mất việc làm, hay hỗ trợ đào tạo lại lao động, doanh nghiệp phải lập danh sách và gửi xin xác nhận của bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp phải không nợ bảo hiểm xã hội mới nhận được xác nhận này. Với gói vay ưu đãi để trả lương cho người lao động, theo ông Hùng, doanh nghiệp buộc phải đạt 3 điều kiện là không nợ bảo hiểm xã hội, không nợ thuế, không nợ xấu, nhiều doanh nghiệp không dễ đạt các điều kiện này.

"Dịch bùng phát từ đầu năm 2020, đợt sau nặng hơn đợt trước, nhiều doanh nghiệp có các khoản nợ bảo hiểm, nợ thuế, thậm chí nợ xấu, đặc biệt với các doanh nghiệp vận tải hành khách. Điều kiện đặt ra như vậy cũng rất khó cho doanh nghiệp tiếp cận được, trong khi tiền hỗ trợ người lao động hay gói vay cũng không phải cao", ông Hùng nói. Doanh nghiệp của ông có vài trăm lao động thuộc diện phải tạm hoãn hợp đồng, nghỉ không lương, doanh nghiệp lập danh sách gửi đi nhưng cũng không hy vọng mấy.

Với chính sách cho doanh nghiệp vay với lãi suất 0% để trả lương cho người lao động, theo rà soát của Ngân hàng Chính sách xã hội, đến ngày 26/7, ngân hàng duyệt cho 39 đơn vị vay trên 45 tỷ đồng để trả lương trên 12.000 lao động. Tại Bắc Giang, đến ngày 27/7, Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh này cấp khoản vay cho 4 doanh nghiệp 21 tỷ đồng để trả lương cho hơn 6.000 lao động. Tại Bắc Ninh, ngày 27/7, 2 doanh nghiệp đầu tiên của tỉnh ký hợp đồng vay trên 16 tỷ đồng để trả lương cho trên 4.100 lao động, còn 11 doanh nghiệp đang hoàn tất hồ sơ đề nghị vay trên 47 tỷ đồng. Đây là những con số vô cùng khiêm tốn so với thực tế khó khăn mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt.

Các khu chế xuất, khu công nghiệp không cho người không khai báo y tế đến làm việc. (Ảnh minh hoạ: HOANG DINH NAM/AFP via Getty Images)

Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Huỳnh Văn Thuận cho biết, qua nhận hồ sơ và thông tin từ doanh nghiệp, đã ghi nhận một số phát sinh, vướng mắc cần các bộ, ngành, Chính phủ giải quyết. Một số doanh nghiệp có lao động ngừng việc từ tháng 6 đã trả lương, doanh nghiệp đề nghị được vay để bù đắp cho phần đã chi. Một số chính quyền địa phương không có quyết định/văn bản/thông báo yêu cầu doanh nghiệp tạm dừng hoạt động để chống dịch, chỉ chỉ đạo chung chung là dừng các hoạt động không thiết yếu... Có doanh nghiệp không cung cấp được thông báo quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2020, chỉ cung cấp được thông báo tiếp nhận hồ sơ quyết toán thuế, nên không đủ điều kiện để ngân hàng xét cho vay. Lãnh đạo Ngân hàng Chính sách xã hội cho hay, đã kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH phối hợp các bộ, ngành, địa phương có hướng dẫn cụ thể để xử lý các vướng mắc trên.

Chính sách hỗ trợ chưa gần với cuộc sống

So với gói 62.000 tỷ năm 2020, chính sách mới đã bỏ điều kiện chứng minh doanh thu hoặc tài chính doanh nghiệp. Để được vay, doanh nghiệp không có nợ xấu tại tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại thời điểm đề nghị vay vốn. Mức cho vay tối đa bằng mức lương tối thiểu vùng đối với số người lao động đang làm việc theo hợp đồng trong thời gian trả lương thực tế tối đa 3 tháng…

Tuy nhiên, thực tế triển khai nhiều doanh nghiệp cho rằng, quy định không có nợ xấu tại thời điểm đề nghị vay vốn đang làm khó các doanh nghiệp khi tiếp cận gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ đồng. Việc phải chống chọi với dịch bệnh Covid-19 trong suốt thời gian qua đã khiến phần lớn doanh nghiệp vướng vào những khoản vay khó trả, nợ cũ chồng nợ mới. Trong khi những doanh nghiệp không thể trả nợ chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, nguồn vốn mỏng. Đó cũng chính là đối tượng cần ưu tiên hỗ trợ, nhưng họ lại đang gặp khó khăn về điều kiện để tiếp cận nguồn hỗ trợ này.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam ông Nguyễn Văn Quyền cho rằng, để vực dậy ngành vận tải, Chính phủ cần tiếp tục nới lỏng các điều kiện, đối tượng được tiếp cận gói hỗ trợ lần này. Theo ông Quyền trải qua 4 đợt dịch các DN vận tải gần như đã kiệt quệ, sản lượng và doanh thu vận tải hành khách bằng ô tô sụt giảm 70-80%, vận tải hợp đồng và khách du lịch sụt giảm tới 90% và trên 70% số xe nằm bãi dừng hoạt động; vận tải hàng hóa cũng bị gián đoạn, thời gian giao hàng kéo dài và chi phí tăng cao.

Theo khảo sát của Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA) cho thấy, 42% doanh nghiệp cho là đang thiếu vốn kinh doanh, 54% khó khăn về tiếp cận thị trường, 62% khó khăn do phải thực hiện các biện pháp chống dịch, đến 86% cho biết đang chịu ảnh hưởng rất nặng nề của dịch bệnh Covid-19 do phải cách ly, giãn cách xã hội, 23% khó khăn về thủ tục hành chính, 18% khó khăn về lao động, 13% khó về nguồn nguyên liệu. Về mặt tiếp cận các chính sách hỗ trợ của nhà nước, 45% doanh nghiệp thỏa mãn điều kiện để hưởng chính sách, 19% yêu cầu hỗ trợ thủ tục hành chính, 20% thiếu thông tin, quy trình thủ tục hướng dẫn…

Tỉnh Khánh Hòa hiện có 138 doanh nghiệp lữ hành nhưng đến nay chỉ còn khoảng 1/2 số doanh nghiệp này còn tồn tại, hoạt động cầm chừng. Toàn tỉnh có hơn 1.500 hướng dẫn viên du lịch có Thẻ hướng dẫn viên còn hạn sử dụng. Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Lệ Thanh, Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa thì nhiều hướng dẫn viên sẽ không được thụ hưởng mức hỗ trợ dành cho hướng dẫn viên theo Nghị quyết 68 bởi ngoài vấn đề có thẻ, hướng dẫn viên phải có hợp đồng lao động hoặc hội viên của tổ chức xã hội- nghề nghiệp về hướng dẫn viên du lịch.

Do đó, "Vướng là vướng về hợp đồng lao động vì đa số người lao động là hướng dẫn viên tự do. Doanh nghiệp lữ hành ít có hợp đồng lao động dài hạn với lực lượng hướng dẫn viên. Khi nào có tour, có đoàn thì hợp đồng tour trọn gói, nên người lao động không tham gia Hội hướng dẫn, bây giờ lại thiệt thòi".

Từ đầu năm 2020, người ta đã nghỉ gần hết rồi, họ vẫn làm việc nhưng làm không đủ 12 ngày cũng không đóng được bảo hiểm xã hội.” Bà Thanh cho hay.

Theo số liệu được Hiệp hội doanh nghiệp TP. HCM (HUBA) cho biết, tổng số tiền đã chi theo gói hỗ trợ quy định tại Nghị quyết 09 của HĐND TP đến ngày 18/7 là 387.821.390.000 đồng cho 5 đối tượng. Trong đó, nhóm lao động bị chấm dứt hợp đồng và hoãn hợp đồng nghỉ việc tại doanh nghiệp rất lớn, nhưng số tiếp cận nhận gói hỗ trợ thấp nhất, thế nên cần sớm có giải pháp để phối hợp giữa doanh nghiệp và Sở LĐ-TB-XH để giải quyết cho đối tượng người lao động bị ngừng nghỉ việc. HUBA kiến nghị nên giao cho doanh nghiệp thực hiện và quyết toán lại sau sẽ hiệu quả hơn. Việc chậm nhận trợ cấp thất nghiệp đối với người lao động ngay trong mùa dịch này khiến họ càng khó khăn gấp bội.

Đo thân nhiệt cho nhân viên tại một khu công nghiệp ở Đồng Nai. (Ảnh: dpidongnai.gov.vn)
Đo thân nhiệt cho nhân viên tại một khu công nghiệp ở Đồng Nai. (Ảnh: dpidongnai.gov.vn)

Đánh giá về gói hỗ trợ 26 nghìn tỷ đồng, đại diện nhiều doanh nghiệp cho rằng, dù điều kiện đã được nới lỏng hơn nhưng cần phải cụ thể hóa chính sách thì doanh nghiệp mới có thể tiếp cận được. Bởi mục đích của gói 26 nghìn tỷ lần này là mong muốn hỗ trợ lao động, người sử dụng lao động gặp khó khăn do dịch bệnh. Vì vậy, các điều kiện, tiêu chí nên rõ ràng, giảm bớt thủ tục, thông qua các đơn vị chủ quản để rà soát, bảo đảm chi đúng, đủ, tới tay người lao động.

Doanh nghiệp ‘than trời’

Theo đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, đến nay, chưa có thông tin về việc doanh nghiệp được vay để trả lương cho người lao động bị ngừng nghỉ việc theo Nghị quyết 68 của Chính phủ.

Đề xuất tại Hội nghị gặp gỡ giữa lãnh đạo thành phố và doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM được tổ chức mới đây, bà Đặng Thị Minh Phương, Chủ tịch MP Logistics cho biết, cộng đồng doanh nghiệp đang “rất mệt mỏi và đuối sức” để duy trì kinh doanh. Vì vậy, hỗ trợ nguồn vốn cho doanh nghiệp là việc quan trọng, cần phải làm ngay lúc này. Ngoài ra, chúng tôi mong muốn được vay để trả bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế với lãi suất 0% vì việc giãn, hoãn không còn phù hợp, hiệu quả nữa”, Chủ tịch MP Logistics kiến nghị.

Theo ông Mạc Quốc Anh, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội cũng cho biết “Hy vọng cơ quan chức năng đẩy nhanh thời gian triển khai càng sớm càng tốt bởi các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Hà Nội chịu rất nhiều thiệt hại trong 4 đợt dịch vừa qua. Dịch bùng phát từ cuối tháng 4 nhưng đến nay đã sang tháng 7, gói ưu đãi mới được ký duyệt, như vậy là chậm trễ”. Hiện nay tất cả các doanh nghiệp đang mong chờ thành phố, cơ quan chức năng có hướng dẫn cụ thể để làm thủ tục hưởng chế độ hỗ trợ theo Nghị quyết 68.

Đến nay, vẫn còn không ít tỉnh, thành phố chậm trễ thực hiện. Ở Hà Nội ngày 22/7 mới ký thông qua kế hoạch triển khai; Hà Giang, Hưng Yên, Đắk Lắk ký ngày 21/7; Hòa Bình ký ngày 20/7... Trên thực tế việc ký ban hành kế hoạch triển khai nhưng đa số các kế hoạch trên cơ bản cũng chỉ là những điều chỉ dẫn lại điều kiện, thủ tục, đầu mối xử lý, thời gian giải quyết... Thậm chí, một số tỉnh chỉ giao các sở, ngành tiếp tục nghiên cứu. Trong khi đó, doanh nghiệp, người lao động gặp khó khăn do dịch bệnh covid – 19 “vẫn chờ” giải ngân gói 26.000 tỷ để tiếp sức nguồn vốn ổn định sản xuất, hỗ trợ kịp thời các chính sách, chế độ đối với người lao động.

Về vướng mắc trong triển khai ở địa phương, ông Từ Hoàng An, Phó GĐ Sở LĐ-TB&XH Cà Mau cho biết, địa phương đang vướng trong thống kê hỗ trợ hộ kinh doanh và tiền ăn cho người cách ly y tế. Theo quy định, hộ phải đăng ký kinh doanh, đóng thuế mới được hỗ trợ, nhưng thực tế nhiều hộ đăng ký kinh doanh, nhưng doanh thu hằng năm dưới 100 triệu đồng nên không đóng thuế, chỉ đóng phí theo tháng cho phường, xã, nên chưa đạt điều kiện hỗ trợ. Với các trường hợp điều trị COVID-19, tiền ăn của bệnh nhân do cơ sở y tế và người dân cùng chi trả, địa phương không biết chi hỗ trợ cho cơ sở y tế hay người bệnh.

Mộc Trà



BÀI CHỌN LỌC

Gói an sinh xã hội 26 nghìn tỷ đồng: Doanh nghiệp ‘than trời’ vì khó tiếp cận