Bộ phim tài liệu “Hành tinh của loài người” (Planet of the Humans), được phát hành miễn phí cho công chúng trên YouTube nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Trái đất, đã tiết lộ rằng các trang trại gió công nghiệp, trang trại năng lượng mặt trời, sinh khối và nhiên liệu sinh học đang phá hủy môi trường tự nhiên.
Trong 10 năm qua, tất cả mọi người từ những người có ảnh hưởng nổi tiếng đến các thương hiệu công nghệ lớn bao gồm Apple, đã nhiều lần tuyên bố rằng năng lượng tái tạo như tấm pin mặt trời và trang trại gió ít gây ô nhiễm hơn so với nhiên liệu hóa thạch.
Nhưng nhà làm phim từng đoạt giải Oscar Michael Moore - sản xuất bộ phim “Hành tinh của loài người”, nói với Reuters rằng: “Tôi đã từng cho rằng các tấm pin mặt trời sẽ tồn tại mãi mãi. Tôi đã không hiểu những thứ cấu tạo nên chúng".
Nhà làm phim Jeff Gibbs cho biết: “Tôi chợt nhận ra điều chúng tôi đang xem là vùng chết của mặt trời. Tôi học được rằng các tấm pin năng lượng mặt trời không tồn tại lâu”.
Nhà nghiên cứu Malthusian thế kỷ 18 nêu lên ý tưởng rằng thế giới đang cạn kiệt năng lượng; và một nhà khoa học cho biết rằng nếu không có một số ‘sự chết chóc lớn của dân số loài người’, thì sẽ không có đường quay trở lại.
Sự thật là loài người chưa bao giờ có nguy cơ cạn kiệt năng lượng. Luôn luôn có đủ nhiên liệu hóa thạch để cung cấp năng lượng cho nền văn minh nhân loại trong hàng trăm và có lẽ là hàng nghìn năm, và năng lượng hạt nhân thực sự là vô hạn.
Nhưng những lời hùng biện về ngày tận thế đã cho thấy sự đồng lõa của các nhà hoạt động khí hậu trong việc thúc đẩy sinh khối và khí tự nhiên gây ô nhiễm.
Những sai lầm về năng lượng tái tạo
Bộ phim khai thác rất nhiều thông tin mà tôi chưa từng thấy trước đây. Nó cho thấy người đứng đầu về tính bền vững của Apple, cựu lãnh đạo EPA Lisa Jackson, tuyên bố trên sân khấu tại một sự kiện của Apple: "Chúng tôi hiện điều hành Apple bằng 100% năng lượng tái tạo", kèm theo những tiếng vỗ tay lớn.
Nhưng nhà làm phim Gibbs đã phỏng vấn một nhà khoa học nghiên cứu các chương trình năng lượng tái tạo của công ty và được cho biết: “Tôi chưa tìm thấy một thực thể nào trên thế giới chỉ chạy bằng 100% năng lượng mặt trời và gió”. Phim cho thấy một khu rừng bị chặt để xây dựng trang trại năng lượng mặt trời của Apple.
Sau khi người sáng lập Ngày Trái đất Denis Hayes tuyên bố tại buổi hòa nhạc Ngày Trái đất năm 2015 rằng sự kiện này được “cung cấp năng lượng bằng năng lượng mặt trời”, ông Gibbs đã đi vào sau sân khấu để tìm ra sự thật. “Buổi hòa nhạc được điều hành bởi một hệ thống phát điện diesel”, nhà cung cấp năng lượng mặt trời cho biết.
Bộ phim tiết lộ rằng nhà hoạt động khí hậu Bill McKibben của trang 350.org và Câu lạc bộ Sierra, đã ủng hộ một sáng kiến bỏ phiếu ở Michigan - yêu cầu tiểu bang thu 25% điện năng từ năng lượng tái tạo vào năm 2025; và sáng kiến này được hỗ trợ bởi các nhóm lợi ích công nghiệp sinh khối. Nỗ lực xây dựng một nhà máy sinh khối tại Đại học Bang Michigan đã bị các nhà hoạt động khí hậu - bao gồm cả những người từ trang 350.org phản đối gay gắt.
Trên thực tế, trong hơn một thập kỷ, các nhà khoa học đã đưa ra báo động về sinh khối (vật liệu cây trồng dùng để tạo ra điện năng - dùng tuabin hơi hoặc nén khí; hoặc tạo ra nhiệt thông qua việc đốt trực tiếp) và nhiên liệu sinh học gây ra sự tàn phá rừng nhiệt đới trên khắp thế giới, bao gồm ở Brazil và Malaysia; và đã ghi nhận rằng nhiên liệu sinh học tạo ra lượng khí thải carbon cao hơn đáng kể so với dầu và khí đốt.
Vào năm 2016, McKibben đã viết một bài báo cho Grist.org, nhằm phản đối việc đốt sinh khối để sản xuất điện.
-
- Bức ảnh này được chụp vào ngày 14 tháng 11 năm 2018 cho thấy các ngư dân Trung Quốc bên cạnh một trạm năng lượng quang điện được xây dựng trên đỉnh ao cá ở Dương Châu thuộc tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc. (Ảnh: STR / AFP qua Getty Images)
Bộ phim cho thấy nhà đầu tư mạo hiểm Vinod Khosla ở Thung lũng Silicon nói với Leslie Stahl trong “60 Minutes” rằng nhà máy nhiên liệu sinh học của ông ấy đã tạo ra “Xăng xanh sạch”. Sau khi Stahl hỏi nhược điểm là gì, ông Khosla nói rằng "Không có nhược điểm".
Một năm sau, công ty của Khosla nộp đơn phá sản và vỡ nợ với khoản vay 75 triệu USD mà công ty nhận được từ bang Mississippi. Phóng viên Steve Mufson của Washington Post cho biết vào năm 2014, hai liên doanh nhiên liệu sinh học Khosla trước đó đã phá sản sau khi nhận được hàng trăm triệu USD trợ cấp của chính phủ liên bang. Các cổ đông đã kiện công ty của Khosla về tội lừa đảo.
“Hành tinh của loài người” lưu ý rằng Al Gore đã nhận tiền vào năm 2013 khi ông và một người đồng sở hữu bán Current TV cho Al Jazeera - được tài trợ bởi Qatar - quốc gia xuất khẩu khí đốt có lượng khí thải carbon trên đầu người lớn nhất trên thế giới.
Trong khi một năm trước đó, ông Gore đã nói rằng mục tiêu "giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào dầu bẩn đắt tiền" là "để cứu lấy tương lai của nền văn minh”.
Như một phần của thỏa thuận, Gore được cho là đã nhận được 100 triệu USD. Các nhà hoạt động khí hậu không hề bận tâm đến nó. “Tôi không nghĩ rằng cộng đồng quá khó chịu”, một nhà hoạt động môi trường nói với The Washington Post về thỏa thuận của Gore với Qatar. "Cảm giác cá nhân của tôi là ông ấy có một hợp đồng tốt".
Phải dùng đến diện tích đất gấp hàng trăm lần để sản xuất năng lượng thay thế
Nếu Hoa Kỳ thay thế tất cả xăng của mình bằng ethanol từ ngô, họ sẽ cần một diện tích lớn hơn 50% so với tất cả diện tích đất trồng trọt hiện tại của Hoa Kỳ.
-
- Các tuabin gió sau một công viên năng lượng mặt trời, ảnh chụp vào ngày 30 tháng 10 năm 2013 gần Werder, Đức (Ảnh của Sean Gallup / Getty Images)
Ngay cả những nhiên liệu sinh học hiệu quả nhất, như nhiên liệu làm từ đậu nành, cũng cần nhiều đất hơn từ 450 đến 750 lần so với việc sử dụng dầu mỏ. Nhiên liệu sinh học có hiệu suất tốt nhất, ethanol từ mía, được sử dụng rộng rãi ở Brazil, cần diện tích đất gấp 400 lần để sản xuất năng lượng tương đương với dầu mỏ.
Những người ủng hộ năng lượng tái tạo quảng cáo các tấm pin mặt trời như một giải pháp thay thế cho nhiên liệu hóa thạch. McKibben cho biết: “Đã có những ngày nước Đức sản xuất 80% điện năng từ năng lượng mặt trời. Trên thực tế, gió và mặt trời chỉ cung cấp 34% điện năng của Đức vào năm 2019 và Đức phụ thuộc vào việc đốt khí đốt tự nhiên, than và khí sinh học từ ngô.
Việc xây dựng trang trại năng lượng mặt trời Ivanpah đã dẫn đến cái chết của hàng trăm con rùa sa mạc già cỗi. Nhà làm phim nói: “Các sa mạc không chết. Trên thực tế, họ có đầy đủ cuộc sống cổ xưa". Bộ phim chỉ ra những yêu cầu lớn về vật liệu của việc sản xuất năng lượng tái tạo.
Các tấm pin mặt trời đòi hỏi vật liệu ở dạng xi măng, thủy tinh, bê tông và thép nhiều hơn gấp 16 lần so với các nhà máy hạt nhân; và tạo ra chất thải nhiều hơn gấp 300 lần.
Vậy điều gì khiến người ta tin rằng nếu muốn cứu môi trường thì phải phá hủy nó?
Nhà làm phim gợi ý rằng mong muốn về sự “bền vững” thực sự là mong muốn về một dạng bất tử. Một nhà xã hội học cho biết: “Điều làm cho con người khác biệt là chúng ta biết rằng chúng ta sẽ chết vào một ngày nào đó. Chúng ta bao bọc mình trong các hệ thống niềm tin và thế giới quan".
“Những người ở bên tả và bên hữu nghĩ rằng chúng ta sẽ có thể sử dụng tấm pin mặt trời và vì thế chúng ta sẽ tồn tại mãi trong tương lai”, ông nói. “Tôi nghĩ điều đó thật ảo tưởng”.
Tác giả: Michael Shellenberger là tác giả của cuốn sách bán chạy nhất “Không bao giờ là ngày tận thế: Tại sao chủ nghĩa báo động về môi trường lại làm tổn thương tất cả chúng ta; “Người hùng của Môi trường”. Ông cũng là người đoạt giải Sách xanh, là Người sáng lập và Chủ tịch của Tiến bộ Môi trường, một tổ chức nghiên cứu độc lập và phi lợi nhuận có trụ sở tại Berkeley, California.
Trần Đức
