Hứng chịu hậu quả nặng nề từ khủng hoảng năng lượng châu Âu, các nước nghèo sẽ khó khăn hơn

Giúp NTDVN sửa lỗi

Trong khi những sự chú ý đang tập trung vào việc liệu châu Âu có thể đứng vững khi không còn có thể dựa vào nguồn cung năng lượng từ Nga, hồi chuông cảnh báo lại đang được gióng lên với các nước đang phát triển. Không thể cạnh tranh mua khí đốt với châu Âu, ngành khí đốt tự nhiên của các nước này sẽ đặc biệt bị ảnh hưởng.

Có phải cuộc khủng hoảng năng lượng được dự đoán trước của châu Âu đã được tạm thời hoãn lại? Từ giá khí đốt giảm đến thời tiết ấm áp bất thường, nhu cầu khí đốt tự nhiên của châu Âu đã giảm với tốc độ đáng chú ý khi bước vào mùa đông.

Thực tế thì, cuộc khủng hoảng đó vẫn chưa được ngăn chặn. Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine và sự sụt giảm nghiêm trọng nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu dự kiến ​​sẽ tàn phá các nước châu Âu, nhưng nó sẽ có tác động còn lớn hơn đến các quốc gia đang phát triển trên thế giới.

Khủng hoảng năng lượng vẫn tiếp tục đe dọa châu Âu

Trong nửa đầu năm 2022, giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu tăng đột biến do sự bất ổn, cơn sốt thu mua và nhiệt độ lạnh hơn bình thường. Tuy nhiên, nhiều chỉ số giá khí đốt tiêu chuẩn ở các khu vực ngoài nước Mỹ đã sụt giảm với mức tỷ lệ % hai con số kể từ mùa hè. Trong khi đó, tại Mỹ, giá khí đốt tự nhiên đã tăng khoảng 100% từ đầu năm đến nay trên Sàn giao dịch thương mại New York do nhu cầu gia tăng.

Hiện tượng nhu cầu bị phá hủy - sự sụt giảm liên tục của nhu cầu đối với hàng hóa và dịch vụ do giá cả tăng cao - và điều kiện thời tiết nóng bất thường là những nguyên nhân chính cho đến nay.

Theo tổ chức theo dõi dữ liệu Bruegel, mức tiêu thụ khí đốt tự nhiên ở Liên minh châu Âu đã giảm 10% trong 10 tháng đầu năm 2022. Một số thị trường lớn nhất đã ghi nhận mức sử dụng khí đốt tự nhiên giảm đáng kể, bao gồm Đan Mạch (-18%), Pháp (- 6%), Đức (-13%), Hà Lan (-24%) và Thụy Điển (-17%).

“Trong khi vào những tháng mùa hè, phần lớn mức giảm là do ngành công nghiệp - vào tháng 10, nhu cầu của các hộ gia đình đã giảm đáng kể. Điều này được thúc đẩy mạnh mẽ bởi thời tiết ấm hơn so với mức trung bình”, theo Bruegel.

Hứng chịu hậu quả nặng nề từ khủng hoảng năng lượng châu Âu, các nước nghèo sẽ khó khăn hơn
Một trạm nén của đường ống khí đốt tự nhiên Jagal nằm gần Mallnow, Đức, vào ngày 21/03/2022. (Ảnh: Sean Gallup/Getty Images)

Dữ liệu từ nền tảng phân tích thị trường EnergyScan của Engie SA chỉ ra rằng tổng nhu cầu khí đốt của Tây Âu đã giảm 22% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 10, với nhiều hộ gia đình tắt lò sưởi hơn. Tuy nhiên, sự sụt giảm này đã được bù đắp bởi mức tiêu thụ tăng 14% của ngành điện.

Liệu điều này có đồng nghĩa với việc châu Âu đã thoát khỏi mối lo về khủng hoảng năng lượng? Vẫn chưa, ông Keisuke Sadamori, Giám đốc thị trường năng lượng và an ninh tại Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cảnh báo.

“Việc Nga xâm chiếm Ukraine và cắt giảm mạnh nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên cho châu Âu đang gây ra tác hại đáng kể cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế – không chỉ ở châu Âu mà còn ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển”, ông Sadamori cho biết trong một báo cáo. “Triển vọng của thị trường khí đốt vẫn còn mờ mịt, đặc biệt là do hành vi liều lĩnh và khó đoán của Nga, thứ đã phá vỡ danh tiếng của nước này như một nhà cung cấp đáng tin cậy. Nhưng tất cả các dấu hiệu đều cho thấy thị trường vẫn rất thắt chặt vào năm 2023”. [Thị trường thắt chặt: nguồn cung hạn chế trong khi nhu cầu tăng cao, dẫn đến giá cao].

Một loạt các vấn đề đối với các nước nghèo

Nhìn về tương lai, IEA đưa ra dự báo trong Báo cáo thị trường khí đốt quý IV rằng mức tiêu thụ khí đốt tự nhiên toàn cầu sẽ tăng với tốc độ trung bình hàng năm là 0,8% từ năm 2022 đến năm 2025, đạt 4.240 tỷ mét khối.

Nhưng trong khi tất cả sự chú ý đang dồn về việc làm thế nào để châu Âu có thể đứng vững được khi không còn dựa vào năng lượng từ Nga, thì IEA cũng gióng lên hồi chuông cảnh báo về các thị trường đang phát triển khác ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Trung Đông và châu Phi. Trong những năm gần đây, tăng trưởng nhu cầu được duy trì ở mức cao ở những khu vực này, khi các chính phủ thay thế nhiên liệu hóa thạch có lượng phát thải cao hơn bằng khí đốt tự nhiên. Các chuyên gia thị trường lo ngại quá trình chuyển đổi của họ có thể bị đe dọa, đặc biệt nếu một số nhà sản xuất năng lượng lớn nhất thế giới tập trung xuất khẩu nhiều hơn vào thị trường châu Âu.

“Trên thực tế, tác động của tình trạng thiếu khí đốt có thể là không đồng đều, với việc các quốc gia giàu có hơn có thể sắp xếp lại thứ tự ưu tiên và đưa ra các lựa chọn thắt lưng buộc bụng với các khoản đầu tư lớn hơn vào chi phí năng lượng, vận chuyển và thúc đẩy tăng số lượng trạm tiếp nhận khí đốt”, bà Irina Tsukerman, Phó chủ tịch Ủy ban Dầu và khí của Hiệp hội Luật sư Mỹ, nói với The Epoch Times.

Do giá cao hơn, một số quốc gia, chẳng hạn như Bangladesh và Pakistan, đã ngừng mua khí đốt, bà Tsukeman nói thêm.

“Tuy nhiên, các quốc gia nghèo hơn vốn bị giới hạn bởi giá cả cao và địa lý, đồng thời có nhiều khả năng phải đối mặt với các vấn đề cả trước mắt và lâu dài như đứt gãy chuỗi cung ứng, thiếu lương thực, thiếu điện và suy thoái”, bà nói thêm. “Chừng nào các quốc gia giàu có hơn có thể có được nguồn cung cấp ngắn hạn từ nhiều nguồn khác nhau, họ có thể đảm bảo quá trình tái cấu trúc được tiếp tục duy trì”.

Tương tự như những gì đã xảy ra ở Sri Lanka, khi nguồn cung cấp nhiên liệu cạn kiệt, biến động chính trị ngay lập tức nổ ra.

Ông Kunal Sawhney, Giám đốc điều hành của công ty nghiên cứu đầu tư Kalkine Group, cho rằng nguồn cung trên toàn thế giới có thể phải phụ thuộc vào Nga và cuộc chiến ở Ukraine. Trong khi đó, tại thời điểm hiện tại, các nước châu Âu có thể thành công trong việc “trả giá cao hơn các quốc gia đang phát triển để mua khí đốt tự nhiên đắt tiền”, ông lưu ý.

“Điều này tạo ra sự mất cân bằng khi giá nhập khẩu cao hơn và đồng tiền yếu hơn buộc các nền kinh tế đang phát triển phải dựa vào các dạng nhiên liệu bẩn hơn”, ông Sawhney nói với The Epoch Times. “Có thể có những tác động lâu dài nếu Nga tiếp tục hạn chế dòng khí đốt tự nhiên vào châu Âu. Đặc biệt đối với các nước đang phát triển, tình hình hiện tại tạo ra sự không chắc chắn về triển vọng của ngành khí đốt tự nhiên trong dài hạn”.

Các chuyên gia cảnh báo, nếu các quốc gia nghèo hơn không thể tiếp cận hoặc mua khí đốt tự nhiên, họ cũng có thể sẽ quay lại sử dụng các loại nhiên liệu khác để duy trì hoạt động.

Hứng chịu hậu quả nặng nề từ khủng hoảng năng lượng châu Âu, các nước nghèo sẽ khó khăn hơn
Một tàu chở khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) di chuyển đến một trạm lưu trữ khí tại thành phố Sodegaura ở tỉnh Chiba, phía đông Tokyo, Nhật Bản, vào ngày 06/04/2009 để vận chuyển lô LNG đầu tiên từ dự án phát triển khí đốt tự nhiên Sakhalin-2 ở Sakhalin, Nga. (Ảnh: STR / AFP qua Getty Images)

Mỹ có thể trợ giúp như thế nào?

Trong khi đó, Mỹ đang cố gắng đáp ứng nhu cầu khí đốt trong và ngoài nước. Xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) dự kiến ​​đạt trung bình 11,01 tỷ foot khối mỗi ngày trong năm nay và 12,34 tỷ foot khối mỗi ngày vào năm 2023. Báo cáo Triển vọng Năng lượng Ngắn hạn (STEO) của Cơ quan Thông tin Năng lượng (EIA) cho thấy sản lượng khí tự nhiên khô đạt trung bình gần 100 tỷ foot khối mỗi ngày.

Mỹ vẫn đang đẩy mạnh xuất khẩu LNG sang thị trường chính của mình là châu Âu. Mỹ đã xuất khẩu nhiều LNG ra nước ngoài trong 6 tháng đầu năm 2022 so với năm ngoái. 60% hàng LNG của Mỹ được giao trong tháng 8 đã cập bến châu Âu.

Mỹ hiện đang xây dựng ba dự án xuất khẩu để mở rộng công suất xuất khẩu LNG thêm tổng cộng 5,7 tỷ foot khối mỗi ngày vào năm 2025.

Cũng cần lưu ý rằng cơ sở xuất khẩu LNG là Freeport LNG vốn đã đóng cửa vào tháng 6 do một vụ nổ đã sẵn sàng để khởi động lại sản xuất vào cuối tháng tới.

“Hơn nữa, sản lượng 2 tỷ foot khối mỗi ngày [công suất của Freeport] được dự đoán sẽ có vào tháng 1 với sản lượng đầy đủ là 2,1 bcf/ngày [tỷ foot khối mỗi ngày] khi sử dụng cả hai bến cảng bắt đầu vào tháng 3”, ông Brian Kessens, Giám đốc danh mục đầu tư cấp cao của Tortoise, cho biết trong podcast năng lượng hàng tuần của công ty. “Xin nhắc lại rằng, công suất của Freeport đạt dưới 20% tổng công suất LNG của Mỹ. Hệ quả của việc ngừng hoạt động [của Freeport] là giá khí đốt tự nhiên của Mỹ thấp hơn, với điều kiện mọi yếu tố đều tương đương vì nhiều khí đốt tự nhiên sẽ được giữ ở trong nước hơn".

Như một phần trong nỗ lực tận dụng giá cao hơn và nhu cầu toàn cầu ngày càng tăng, ngành khí đốt tự nhiên của Mỹ đã hoạt động một cách tích cực. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo trong ngành lưu ý rằng mức trần tăng trưởng đã được thiết lập do áp lực chi phí ngày càng tăng và sự chậm trễ của chuỗi cung ứng, theo khảo sát năng lượng quý III từ Ngân hàng Dự trữ Liên bang Dallas.

“Việc chính quyền thiếu hiểu biết về chu kỳ đầu tư dầu và khí tiếp tục dẫn đến các chính sách năng lượng không nhất quán, góp phần làm tăng chi phí năng lượng. Sự không nhất quán đang tiếp diễn này làm tăng sự không chắc chắn và giảm đầu tư vào cơ sở hạ tầng năng lượng”, một Giám đốc điều hành tại một công ty dịch vụ mỏ dầu lưu ý trong cuộc khảo sát. “Chúng ta đang ở trong một vòng xoáy ốc chết chóc về năng lượng... Sự biến động sẽ tăng lên và công chúng đang ở trong tình huống rất khó khăn”.

Năm nay, nhập khẩu LNG của châu Âu được dự kiến sẽ tăng khoảng 60 tỷ mét khối, cao hơn gấp đôi so với lượng bổ sung công suất xuất khẩu LNG toàn cầu. Các xu hướng hiện tại có thể gây thêm áp lực to lớn đối với hoạt động thương mại LNG quốc tế vào năm 2023 và các năm sau.

Bảo Nguyên

Theo Andrew Moran - The Epoch Times



BÀI CHỌN LỌC

Hứng chịu hậu quả nặng nề từ khủng hoảng năng lượng châu Âu, các nước nghèo sẽ khó khăn hơn