Kinh tế Trung Quốc được dự đoán sớm vượt qua Mỹ về quy mô. Tuy nhiên, việc này phụ thuộc vào việc Trung Quốc duy trì được xu hướng tăng trưởng hiện tại, trong khi đó vấn đề nhân khẩu học sẽ khiến nước này dù chiếm được vị trí dẫn đầu thì vẫn khó giữ được lâu.
Sự phục hồi tương đối nhanh chóng của Trung Quốc sau đại dịch đã khiến người ta đặt câu hỏi về thời điểm nền kinh tế này sẽ sớm vượt qua Mỹ về quy mô. Nhưng lẽ ra câu hỏi nên là: Nếu Trung Quốc chiếm vị trí dẫn đầu, thì liệu quốc gia này có thể giữ được vị trí đó bao lâu?
Các nhà nghiên cứu tại ngân hàng đầu tư Nomura gần đây đã gợi ý rằng nếu đồng NDT mạnh lên hơn nữa và giữ ở mức khoảng 6 NTD đổi lấy 1 USD, thì nền kinh tế Mỹ sẽ bị Trung Quốc “vượt mặt” vào năm 2026.
Dự báo này dựa trên báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, trong đó giả định rằng tăng trưởng GDP danh nghĩa của Trung Quốc đạt 7,9% vào năm 2025 và giả định rằng nền kinh tế Hoa Kỳ duy trì mức độ tăng trưởng như trong thời kỳ dịch bệnh. Giả định nữa là tiền tệ tiếp tục tăng giá - đây là điều không chắc chắn. Nhưng ngay cả khi các giả định này trở thành sự thật thì xu hướng nhân khẩu học và năng suất lao động hiện tại cũng sẽ khiến việc duy trì tốc độ tăng trưởng như trước đại dịch của Trung Quốc ngày càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Dân số già có thể cản trở nền kinh tế Trung Quốc vượt qua Mỹ
Ngay cả khi xu hướng sinh được cải thiện chỉ sau một đêm, thì nhóm dân số 20-65 tuổi của Trung Quốc vẫn sẽ bị thu hẹp về quy mô 1/10 vào cuối những năm 2030. Vào khoảng giữa năm 2035 và 2040, tỷ lệ dân số già của Trung Quốc - tỷ lệ người trên 65 tuổi so với dân số trong độ tuổi lao động - sẽ vượt của Hoa Kỳ, theo dự đoán của Liên hợp quốc.
Điều này có nguyên nhân là tỷ lệ sinh của Trung Quốc trong những năm gần đây đã giảm đáng kể do chính sách một con của quốc gia này. Tỷ lệ sinh là yêu tố có tác động trực tiếp đến nền kinh tế và dự trữ lao động của mỗi quốc gia. Nếu tỷ lệ sinh tiếp tục giảm và tuổi thọ tăng, sẽ không có đủ người trẻ để hỗ trợ kinh tế và hỗ trợ người già. Số lượng người cao tuổi tăng nhanh sẽ gây thêm áp lực lên hệ thống lương hưu của Trung Quốc. Giới chuyên gia nhận định cuộc khủng hoảng nhân khẩu học này sẽ khiến Trung Quốc không còn lợi thế lớn về lao động giá rẻ và dần suy giảm.
Các yếu tố cấu thành tăng trưởng là lao động, vốn và năng suất của các yếu tố tổng hợp. Ở thời điểm hiện tại, dân số trong độ tuổi lao động trong nước sẽ giảm xuống, có nghĩa là trừ khi Trung Quốc cố gắng thu hút thêm nhiều người nhập cư hoặc tăng cường đáng kể sự tham gia của lực lượng lao động, còn nếu không nước này sẽ cần duy trì mức độ tăng trưởng hiện tại bằng cách cải thiện năng suất một cách bền vững. Và đó chính xác là yếu tố khó khăn nhất đối với quốc gia này.
Lợi ích cận biên của các khoản đầu tư mới vào Trung Quốc đang bị thu hẹp do nợ tăng mạnh. Và tăng trưởng TFP của nước này đã giảm đi đáng kể, chỉ còn 0,7% một năm từ năm 2009 đến năm 2018, trong khi mức trung bình trong thập kỷ trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu là 2,8%, theo báo cáo tháng 6 năm 2020 của Ngân hàng Thế giới về tiềm năng năng suất của đất nước.
Sự hội tụ của các yếu tố thuận lợi hiện tại của Trung Quốc có lẽ sẽ không kéo dài mãi mãi. Điều tương tự đã từng xảy ra ở các quốc gia Brazil, Mexico và Thổ Nhĩ Kỳ: vào cuối năm 2019, mức GDP bình quân đầu người của thấp hơn mức trung bình của những năm 1980. Tất nhiên, có những thước đo thu nhập khác, điều chỉnh theo sức mua khác nhau ở các quốc gia khác nhau, nhưng khi đo lường sức nặng quốc tế thuần túy thì sự sai biệt giữa các quốc gia, trên thực tế, là không đáng kể.
-
- Điều tương tự đã từng xảy ra ở các quốc gia Brazil, Mexico và Thổ Nhĩ Kỳ: vào cuối năm 2019, mức GDP bình quân đầu người của thấp hơn mức trung bình của những năm 1980. (Source: FactSet)
Việc Trung Quốc vượt qua Hoa Kỳ có vẻ như là do ngoại suy các đường xu hướng gần đây, tất nhiên là trong trường hợp các giả định về năng suất và tiền tệ là đúng. Có điều, duy trì được vị trí dẫn đầu trong khi dân số không tăng dường như là một nhiệm vụ bất khả thi.
Mộc Trà
Theo WSJ
