Lạm phát ở Mỹ đang ở mức cao kỷ lục với nguyên nhân phần nhiều đến từ kế hoạch ‘Xây dựng lại tốt hơn’ của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Các chuyên gia kinh tế của Heritage Foundation nhận định, thông qua ‘Xây dựng lại tốt hơn’, phe cánh tả cực kỳ cấp tiến ở Mỹ có thể ồ ạt mở rộng quyền lực liên bang, thúc đẩy các chương trình nghị sự cánh tả, ngăn cản phục hồi kinh tế, và lãng phí một lượng lớn tiền thuế của người dân.
Lạm phát ở Mỹ chắc chắn không còn là nhất thời, mà sẽ kéo dài dai dẳng. Tuần trước, Bộ Lao động Mỹ thông báo giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 của nước này đã tăng 0,9%, cao hơn 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái và là tháng thứ 5 liên tiếp cao hơn 5%. Đây cũng là tốc độ tăng CPI nhanh nhất kể từ năm 1990, bất chấp những cam đoan hồi tháng 3 từ Nhà Trắng và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Fed rằng lạm phát sẽ sớm biến mất. Giá bán buôn ở Mỹ trong tháng 10 đã tăng 0,6%, cao hơn 8,6% so với một năm trước đó.
Trong một báo cáo khác vào tuần trước, Bộ Lao động Mỹ cho biết thu nhập trung bình mỗi giờ của người Mỹ đã giảm 0,5% trong tháng 10. Lương thực tế giảm 2,2% kể từ tháng 1. Sức mua của người Mỹ và mức sống trung bình cũng giảm. Chỉ riêng mức chi tiêu của chính phủ Mỹ là chưa có dấu hiệu giảm.
Người Mỹ và người dân thế giới cần hiểu rằng lạm phát bùng nổ như hiện nay không phải là một sự cố, mà là kết quả của những chính sách yếu kém.
Quốc hội và Nhà Trắng đã bơm vào nền kinh tế Mỹ 1,9 nghìn tỷ USD thông qua gói chi tiêu vào tháng 3/2021. Mục tiêu là kích cầu nền kinh tế Mỹ, mặc dù nền kinh tế này được đánh giá là đang phục hồi tốt vào mùa hè năm 2020. Việc kích cầu không cần thiết đó đã diễn ra cùng lúc với cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng. Nguồn cung hàng hóa và dịch vụ bị tê liệt bởi các chính sách của Tổng thống Biden. Đây là ví dụ điển hình về sự lệch pha cung-cầu kinh điển của nền kinh tế.
Chuỗi cung ứng bị tê liệt bởi các chính sách của Tổng thống Biden
Các gói trợ cấp thất nghiệp của Đảng Dân chủ đã làm người lao động giảm động cơ làm việc, từ đó tạo nên tình trạng thiếu lao động tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ ở nước Mỹ. Một nửa số doanh nghiệp nhỏ cho biết họ không cách nào tuyển dụng đủ nhân sự cho dù họ đã tăng lương đáng kể.
Quy định tiêm vaccine bắt buộc của Tổng thống Biden (hiện đang đối mặt với nhiều phản đối gay gắt từ phía người dân Mỹ và chính quyền các tiểu bang) đã khiến tình trạng thiếu lao động trở nên trầm trọng hơn. Hãy hỏi một người Mỹ từng đến ăn tại nhà hàng trong thời gian gần đây. Rất có thể người phục vụ trong nhà hàng cũng chính là người đầu bếp.
-
- Hàng nghìn người biểu tình phản đối lệnh bắt buộc tiêm vaccine COVID-19 của thành phố New York diễu hành dọc theo cầu Brooklyn hướng về Manhattan, New York, Mỹ, vào ngày 26/10/2021. (Ảnh: Sarah Lu / The Epoch Times)
Các chương trình nghị sự liên quan đến nhiều loại thuế và quy định của ông Biden đã làm giảm nguồn cung các mặt hàng, đặc biệt là năng lượng. Giá xăng và khí đốt tự nhiên tại Mỹ đã tăng mạnh trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu tăng cao và nguồn cung năng lượng ở Mỹ giảm đáng kể. Tổng thống Biden và đội ngũ của ông đang cố gắng khiến các máy khoan của Mỹ ngừng hoạt động, trong khi lại tăng cường ‘cầu xin’ OPEC+ sản xuất thêm dầu.
Chính quyền Biden muốn dừng mọi hoạt động khoan dầu trên phần đất liên bang; đồng thời đang nghiên cứu về khả năng hủy bỏ đường ống dẫn số 5 từ Canada đến miền trung Tây Mỹ trong bối cảnh giá khí propan và các loại khí dầu mỏ hóa lỏng khác đang tăng vọt. Đội ngũ của ông Biden không ngừng gia tăng các quy định tài chính nhằm gây áp lực, buộc ngành năng lượng nhiên liệu hóa thạch không tiếp cận được nguồn vốn.
Trong khi đó, Fed vẫn đang điều hành chính sách tiền tệ khẩn cấp. Mức giảm mua tài sản mà Fed công bố vào tuần trước không có nhiều ý nghĩa vì tổ chức này vẫn đang mở rộng bảng cân đối kế toán và giữ lãi suất gần bằng 0.
Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng là người ủng hộ nhiệt thành cho ‘đại tiệc’ chi tiêu tháng 3, mặc dù chính sách tài khóa không phải là công việc của ông. Liệu Tổng thống Biden có tái bổ nhiệm ông Powell vào một nhiệm kỳ 4 năm nữa khi mà tỷ lệ lạm phát mục tiêu của Fed là 2%, và ông Powell đã vượt quá gấp 3 lần mục tiêu đó?
Hiện tại, chính quyền Biden không biết phải làm gì ngoài những lời trấn an bâng quơ. Vào hôm thứ 4 tuần trước (10/11), ông Biden khẳng định rằng mọi việc đều ổn vì “chỉ trong vài ngày kể từ khi dữ liệu” cho báo cáo tháng 10 được thu thập, giá khí đốt tự nhiên tại Mỹ đã giảm. Ông Biden cũng đã yêu cầu Ủy ban Thương mại Liên bang xử lý mọi hành vi thao túng thị trường hay nâng giá cơ hội. Tổng thống Mỹ cho biết dự luật cơ sở hạ tầng (đã được ông ký thành luật vào hôm thứ 2 (15/11) theo giờ Mỹ) sẽ giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn cung, mặc dù phần lớn số tiền này sẽ không được sử dụng cho đến năm 2024. Ban biên tập của Tạp chí Phố Wall (WSJ) đánh giá rằng, họ chưa từng thấy sự quản trị kém cỏi như vậy ở nước Mỹ kể từ thời Tổng thống Jimmy Carter.
Chính quyền Tổng thống Biden yêu thích lạm phát
Những nhà kinh tế học cố vấn cho ông Biden lập luận, việc giá cả hàng hóa tăng cao có thể kéo dài dai dẳng hơn những gì họ dự đoán - nhưng lạm phát là điều tốt. Nền kinh tế cần phải tăng trưởng nóng để mức lương của người lao động tăng nhanh hơn. Dù vậy, họ quên nói với người Mỹ rằng mức tăng lương danh nghĩa sẽ nhanh chóng bị xóa sổ bởi lạm phát cao kỷ lục.
Trên thực tế, lạm phát chỉ tốt cho chính phủ. Tăng trưởng GDP danh nghĩa tăng cao có nghĩa là lợi nhuận kinh doanh danh nghĩa cao hơn và doanh thu của chính phủ đến từ thuế sẽ nhiều hơn. Các chính trị gia ngày càng thịnh vượng trong khi người Mỹ phổ thông ngày càng gặp khó khăn.
-
- Thượng nghị sĩ Joe Manchin bài phát biểu tại chương trình “State of the Union” tại Hạ viện ở Thủ đô Washington ngày 4/2/2020. (Ảnh: Drew Angerer / Getty Images)
Sự gia tăng lạm phát này là những bằng chứng mà Thượng nghị sĩ Joe Manchin cần để ngăn chặn tình trạng tồi tệ đang bao phủ Đảng của ông. West Virginian đã cảnh báo từ nhiều tháng trước về các gói chi tiêu và lạm phát, và thực tế đã chứng minh những lo lắng của ông Manchin là đúng đắn. Ông Manchin từng tuyên bố, ông sẽ không “ủng hộ một gói chi tiêu có nguy cơ làm tổn thương các gia đình Mỹ đang phải chịu mức lạm phát lịch sử”. Đồng thời, ông muốn tìm hiểu "rõ ràng hơn về lý do tại sao Quốc hội Mỹ chọn bỏ qua những ảnh hưởng nghiêm trọng của lạm phát và nợ đối với nền kinh tế Mỹ và các chương trình hiện tại của chính phủ”.
Hiển nhiên, Quốc hội Mỹ lờ đi lạm phát vì họ không muốn thừa nhận rằng các chính sách của họ là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến lạm phát, và họ yêu thích lạm phát.
Gói chi tiêu xã hội mới nhất của ông Biden sẽ khiến nước Mỹ trở nên tồi tệ hơn
Kế hoạch chi tiêu xã hội trị giá 2 nghìn tỷ USD mới nhất của Tổng thống Biden nằm trong ‘Xây dựng lại tốt hơn’ sẽ làm nợ quốc gia Mỹ tăng thêm hàng nghìn tỷ USD, khiến lạm phát ở nước này trở nên tồi tệ hơn, và gây tổn hại cho các doanh nghiệp năng lượng truyền thống. Đây là quan điểm của một nhóm các học giả về chính sách của Heritage Foundation, một tổ chức danh tiếng ở Mỹ, đưa ra trong một cuộc họp báo vào ngày 12/11.
‘Xây dựng lại tốt hơn’ kêu gọi chi tiêu 4 nghìn tỷ USD. Trong khi một số chính trị gia cánh tả cho rằng con số này không đủ lớn, thì Thượng nghị sĩ Manchin đã lên tiếng chỉ trích đề xuất này, và yêu cầu giảm số tiền xuống mức thấp hơn.
Chuyên gia phân tích năng lượng Katie Tubb cảnh báo, nếu được Quốc hội thông qua thì việc chi hàng tỷ USD cho các công ty sản xuất năng lượng thay thế sẽ lặp lại sai lầm của chính quyền Obama. Dưới thời Tổng thống Obama, nước Mỹ đã chi hàng tỷ USD tiền thuế của người dân Mỹ để bảo lãnh các khoản vay của công ty năng lượng mặt trời Solyndra. Công ty này sau đó đã vỡ nợ.
Bà Tubb nói: “Tôi không biết tại sao chính phủ lại tin rằng một kết cục khác tốt đẹp hơn sẽ xảy ra”. Bà Tubb cho biết, phần lớn tăng trưởng kinh tế Mỹ trong vài năm qua đến từ các doanh nghiệp năng lượng truyền thống; nhưng chính quyền ông Biden lại đang có kế hoạch trừng phạt những ngành công nghiệp này, theo The Epoch Times.
-
- Quang cảnh một dàn khoan dầu trên biển. (Ảnh: Ian Forsyth/Getty Images)
“Tại sao vấn đề này đang trở nên quan trọng? Vì 80% năng lượng mà người Mỹ sử dụng đến từ các nguồn nhiên liệu truyền thống như than, dầu, và khí đốt tự nhiên. Đây là những ngành công nghiệp hợp pháp ở Mỹ, đóng góp vào sự thịnh vượng của nước Mỹ, nhưng nhiều người dân Mỹ lại không nhận ra điều này qua cách mà chính quyền Biden nói chuyện”.
Bà Tubb cũng cảnh báo các chính sách của ‘Xây dựng lại tốt hơn’ mâu thuẫn với bản thân cụm từ ‘tốt hơn’, “bởi vì, khi giá năng lượng tăng, chi phí của hầu hết mọi sản phẩm và dịch vụ cũng tăng theo”.
Đề xuất chi tiêu xã hội của ông Biden bao gồm:
-
- 555 tỷ USD cho các chương trình môi trường;
- 400 tỷ USD để chi trả cho nỗ lực phổ cập mầm non và giữ cho chi phí chăm sóc trẻ em không vượt quá 7% thu nhập của hầu hết các hộ gia đình Mỹ;
- 200 tỷ USD để mở rộng Thuế tín dụng trẻ em cho các gia đình có thu nhập lên đến 150.000 USD/năm với mỗi gia đình hàng năm sẽ nhận được 3.600 USD cho mỗi bé dưới 6 tuổi và 3.000 USD cho mỗi bé từ 6 - 17 tuổi.
Nhà phân tích chính sách ngân sách liên bang của Heritage Foundation, David Ditch, cho biết đề xuất mới nhất của ông Biden là một phần của kế hoạch chi tiêu kể từ khi đại dịch bắt đầu, và kế hoạch này đã “đóng góp thêm 5 nghìn tỷ USD vào nợ quốc gia Mỹ”.
“Không có cách nào để chối bỏ thực tế rằng ‘Xây dựng lại tốt hơn’ sẽ làm tăng thâm hụt trong 5 năm đầu tiên. Điều thực sự quan trọng mà người dân Mỹ cần biết là: Mọi khó khăn kinh tế mà nước Mỹ đang phải đối mặt sẽ trở nên tồi tệ hơn bởi ‘Xây dựng lại tốt hơn’”, ông Ditch đánh giá.
Chi Anh
