Sản lượng than ở Trung Quốc đã đạt đỉnh và đang sụt giảm

Giúp NTDVN sửa lỗi

Than đá được sử dụng để cung cấp đến hơn một nửa nguồn năng lượng ở Trung Quốc. Dự trữ than của Trung Quốc đang sụt giảm; đồng nghĩa với việc an ninh năng lượng suy yếu, và vị thế của quốc gia này trên trường quốc tế cũng tổn hại nặng nề.

Sản lượng than ở Trung Quốc đã đạt đỉnh

Năm 2021, lượng than sản xuất tại Trung Quốc đã đạt đỉnh. Điều này trùng khớp với dự báo vào năm 2013 của nhà khoa học người Úc David Archibald. Ông Archibald viết trong Wentworth Report vào hôm 26/11 rằng: “Than giá rẻ là nguồn sức mạnh của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Nhờ có than, Bắc Kinh có thể đe dọa hầu hết các nước láng giềng và bắt nạt những nước ở xa như Lithuania. Nhưng sản lượng than ở Trung Quốc đã đạt đỉnh. ĐCSTQ đang phải đối diện với thực tế không mong muốn là sản lượng than khai thác ở Trung Quốc đang sụt giảm nhanh chóng.

Trong khi đó, sản lượng dầu sản xuất tại Trung Quốc đã đạt đỉnh vào năm 2013. Năm 2020, Trung Quốc sản xuất 3,9 triệu thùng; và tiêu thụ 14,2 triệu thùng dầu mỗi ngày.

Theo ông Archibald, “tiêu thụ than [của Trung Quốc] ở mức 4 tỷ tấn mỗi năm, tương đương với việc sử dụng 50 triệu thùng dầu mỗi ngày. Con số này bằng một nửa lượng tiêu thụ dầu hàng ngày trên thế giới. Trong khi đó, chi phí khai thác tài nguyên ở Trung Quốc có xu hướng tăng mạnh khi một nửa nguồn tài nguyên đã được khai thác. ĐCSTQ đã dùng hết một nửa lượng than đất nước, và hiện đang bước vào thời kỳ đau thương”.

Ông Archibald chỉ ra rằng Trung Quốc có thể làm những gì phương Tây từng làm trong những năm 1950 và 1960: Chuyển sang sản xuất điện hạt nhân. Tuy nhiên, bất chấp cam kết của mình, Bắc Kinh vẫn chưa xây dựng đủ lò phản ứng để bù đắp cho lượng than đã sử dụng trong nước. Và cũng rất khó để xây dựng các nhà máy điện hạt nhân với tốc độ đủ để bù đắp cho lượng than sụt giảm.

“Ngoài việc hỗ trợ cho các sản phẩm xuất khẩu, điện giá rẻ từ than đá đã góp phần ‘nuôi sống’ Trung Quốc. Trung Quốc sử dụng 393 kg phân đạm/ha để sản xuất trung bình 6 tấn ngũ cốc/ha. Than là nguồn cung cấp năng lượng chính để sản xuất phân đạm ở Trung Quốc”.

“Sản xuất than của ĐCSTQ hiện tập trung ở 3 trong số 23 tỉnh gồm: Sơn Tây, Thiểm Tây, và Nội Mông. Tổng sản lượng từ các tỉnh khác đã đạt đỉnh cách đây một thập kỷ. Trung Quốc bắt đầu nhập khẩu than khi mà chi phí sản xuất của họ tăng cao hơn giá than nhập khẩu”.

Sản lượng than đạt đỉnh đe dọa vị thế chiến lược của Trung Quốc

Ông Archibald cho hay, tuy Trung Quốc đang xây dựng một số cơ sở dự trữ than ở Tân Cương nhưng khu vực này có vị trí quá xa các khu vực sử dụng nhiều than ở bờ biển phía đông; do vậy rất khó để vận chuyển than bằng tàu hỏa. Trước thực trạng này, Trung Quốc đã xây dựng 3 đường dây siêu cao thế, cung cấp dòng điện một chiều.

Theo ông Archibald, Tân Cương cũng là nơi Trung Quốc phát triển ngành công nghiệp nấu chảy silicon nhằm đáp ứng nhu cầu toàn cầu về tấm pin quang điện. Việc sản xuất vật liệu bán dẫn polysilicon tiêu tốn 117 kWh điện/kg. Khoảng 45% polysilicon trên thế giới được sản xuất ở Tân Cương. Do vậy, sản lượng than khai thác ở Trung Quốc đã đạt đỉnh đồng nghĩa với việc các thiết bị năng lượng tái tạo sẽ trở nên đắt đỏ hơn rất nhiều.

Sản lượng than đang sụt giảm của Trung Quốc khiến ĐCSTQ dễ dàng tuyên bố rằng họ đang tiến tới giảm lượng khí thải carbon thông qua giảm khai thác than. Thực ra, Bắc Kinh có rất ít lựa chọn trong vấn đề này. Họ sẽ vẫn tăng cường khai thác lượng than còn lại ở Trung Quốc đại lục để giải quyết các vấn đề ngắn hạn.

Nhu cầu về thép đã giảm trên thị trường thế giới và cả Trung Quốc. Vì vậy, các nhà máy Trung Quốc sẽ không còn cần nhiều than để sản xuất thép. Một lần nữa, điều này cho phép Bắc Kinh mạnh bạo hơn trong các cam kết chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nhìn nhận dưới góc độ chính xác, điều này phản ánh sự suy giảm của hoạt động kinh tế Trung Quốc.

Cơ hội để ông Tập Cận Bình khai thác “ưu điểm” giảm sản lượng than này đã có thể được đưa ra tại hội nghị COP26 về biến đổi khí hậu được tổ chức tại Glasgow, Scotland, từ ngày 31/10 - 12/11. Tuy nhiên, điều đó không xảy ra.

Ông Tập Cận Bình là một trong những nhà lãnh đạo lớn trên thế giới không tham dự COP26. Ông ấy lựa chọn không rời khỏi Trung Quốc vào thời điểm tế nhị đối với cả ĐCSTQ và sự nghiệp của ông. Người đứng đầu ĐCSTQ đang thúc đẩy việc tái đắc cử của mình trong Đại hội Đảng lần thứ 20 sẽ diễn ra vào tháng 10/2022. Ông Tập mong muốn có thể giành được nhiệm kỳ thứ 3 chưa từng có tiền lệ, về cơ bản là nhiệm kỳ trọn đời, với tư cách là nhà lãnh đạo ĐCSTQ.

Người đứng đầu Trung Quốc đang cố gắng thực hiện mong muốn kể trên vào thời điểm mà vị thế của đồng Nhân dân tệ đang dần suy yếu. Trung Quốc sẽ khó đảm bảo được sự tăng trưởng chiến lược liên tục - điều rất cần thiết cho danh tiếng của ĐCSTQ. Ông Tập đã cố gắng dựng nên một hình ảnh Trung Quốc cộng sản tiếp tục là một “cường quốc đang trỗi dậy”. Tuy nhiên, trên thực tế, nền kinh tế của nước này đã sa sút nghiêm trọng kể từ năm 2015.

Vì vậy, ông Tập đã phải thắt chặt các quyền tự do của khu vực tư nhân, vốn đã bắt đầu thách thức ĐCSTQ về quyền kiểm soát xã hội. Nhà lãnh đạo ĐCSTQ cũng đồng thời tuyên bố rằng Trung Quốc đang tăng cường phát triển kinh tế trong khi quản lý chặt chẽ khu vực tư nhân. Các nhà kinh tế của ĐCSTQ đang nói về việc quay trở lại nền kinh tế theo chủ nghĩa Mao. Khi đó, sự phụ thuộc vào thị trường nước ngoài của Bắc Kinh sẽ giảm đáng kể.

Một tương lai nghèo đói với mức sống giảm sút có thể sẽ xảy ra, như những nạn đói dưới thời Mao Trạch Đông. Nhưng ĐCSTQ vẫn yên tâm rằng đảng sẽ an toàn trong vùng kiểm soát của đảng.

Liệu Trung Quốc có tham gia lại vào thị trường than và quặng sắt thế giới? Có thể ở một mức độ hạn chế; bởi nhu cầu thép tại Trung Quốc và quốc tế ngày càng suy giảm. Liệu giá than tăng cao có chấm dứt tình trạng gần như độc quyền trong việc sản xuất các tấm pin mặt trời của Trung Quốc? Có lẽ là vậy.

Liệu việc giảm sản xuất phân bón từ than đá có làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực của Trung Quốc, trong bối cảnh nước này phụ thuộc quá nhiều vào thực phẩm nhập khẩu để tồn tại? Chắc chắn rồi.

Và nếu chính quyền Trung Quốc thực hiện các hành động quân sự thù địch có liên quan tới Mỹ - chẳng hạn như một cuộc tấn công vào Đài Loan - thì Mỹ có thể cắt đứt nguồn cung cấp nông sản cho Trung Quốc.

Có thể thấy, không chỉ sản lượng than ở Trung Quốc đã đạt đỉnh, những thách thức khác dành cho ông Tập đang ngày càng gia tăng.

Quan điểm trong bài viết là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.

Tác giả Gregory Copley là Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại Washington. Sinh ra tại Úc, ông Copley cũng là một thành viên của Order of Australia, là một doanh nhân, nhà văn, cố vấn chính phủ, và biên tập viên cho các xuất bản về quốc phòng. Các cuốn sách mới nhất của ông gồm có The New Total War of the 21st Century (Cuộc chiến toàn diện mới của Thế kỷ 21) và The Trigger of the Fear Pandemic (Kích hoạt nỗi sợ hãi đại dịch).

Đức Duy

Theo The Epoch Times



BÀI CHỌN LỌC

Sản lượng than ở Trung Quốc đã đạt đỉnh và đang sụt giảm