Có một điều chắc chắn rằng: Washington đã hoàn toàn thất bại trong việc bảo vệ tài sản trí tuệ của Mỹ trước hành vi ăn cắp của Trung Quốc. Một điều khác, không chắc chắn nhưng có khả năng rất cao, dưới thời Tổng thống Joe Biden, thất bại này sẽ vẫn tồn tại.
Trong gần 40 năm, Tổng thống Mỹ các thời kỳ đều khẳng định đã hành động để ngăn chặn việc Bắc Kinh đánh cắp tài sản trí tuệ từ các doanh nghiệp và nhà phát minh của Mỹ. Tuy nhiên, tất cả nỗ lực của họ đều thất bại, khiến người Mỹ mất đi hàng tỷ USD mỗi năm, theo nghiên cứu của Quốc hội Mỹ.
Những nỗ lực đầu tiên của Mỹ đến từ ông Ronald Reagan khi ông vẫn còn ở Tòa Bạch Ốc. Năm 1986, dưới sự bảo trợ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Washington đã ra sức ngăn chặn hành vi trộm cắp bằng sáng chế và bản quyền của Trung Quốc. Sáng kiến này đã cho ra đời “Hiệp định TRIPS về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ”.
Trung Quốc lúc đó vẫn chưa là thành viên của WTO. Nỗ lực của WTO đã không thể ngăn cản việc Trung Quốc tiếp tục ép buộc các công ty phương Tây đang kinh doanh tại Trung Quốc phải chuyển giao công nghệ.
Chưa đầy 10 năm sau, vào năm 1995, Tòa Bạch Ốc của ông Clinton đã làm trung gian cho một thỏa thuận, một lần nữa thông qua WTO. Thỏa thuận này được mong đợi sẽ ngăn chặn việc ăn cắp tài sản trí tuệ. Bắc Kinh cũng đã hứa sẽ thực hiện một số biện pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Nhưng có rất ít thay đổi.
Năm 2006, ông George W. Bush và ông Hồ Cẩm Đào khởi xướng “Đối thoại Kinh tế Chiến lược”. Bằng cách để hai nhà lãnh đạo quốc gia gặp nhau hai lần mỗi năm, đối thoại mong muốn sẽ khắc phục các vấn đề về tài sản trí tuệ và những khó khăn thương mại khác. Năm cuộc họp đã diễn ra từ năm 2006 đến năm 2008. Mặc dù hai nhà lãnh đạo và các đại diện của họ đã thảo luận về hành vi trộm cắp quyền sở hữu trí tuệ, Mỹ hầu như làm ngơ trước mọi hành động thực tế của Trung Quốc.
Năm 2015, ông Barack Obama và ông Tập Cận Bình đã đồng ý đổi tên thỏa thuận này thành “Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ - Trung”. Động thái này đã thêm một số từ vào tên của cuộc đối thoại nhưng không thay đổi điều gì. Chỉ vài tháng sau khi hai nhà lãnh đạo đưa ra thông báo, "Chiến dịch Cloud Hopper" đã tiết lộ cách tin tặc Trung Quốc đã đánh cắp và cố gắng đánh cắp bí mật thương mại và công nghệ của Mỹ.
-
- Tổng thống Mỹ Donald Trump ký lệnh trừng phạt thương mại đối với Trung Quốc tại Tòa Bạch Ốc, Washington, hôm 22/03/2018. Tòa Bạch Ốc khi đó cho biết ông Trump sẽ áp thuế đối với khoảng 50 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc để trả đũa việc Trung Quốc trộm cắp tài sản trí tuệ của Mỹ. (Ảnh: Mandel Ngan / AFP / Getty Images)
Cựu Tổng thống Trump từng hứa sẽ hành động nhiều hơn khi chính phủ của ông tiến hành một cuộc điều tra theo Mục 301 về hành vi trộm cắp và cưỡng chế thâu tóm tài sản trí tuệ của Trung Quốc. Mục 301 của Đạo luật Thương mại Mỹ trao cho Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) quyền điều tra và hành động để thực thi các quyền của Mỹ theo các hiệp định thương mại. Đây là cơ sở để Tòa Bạch Ốc vào năm 2019 áp đặt một loạt các mức thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.
Mặc dù hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ đã được để ý hơn nhưng nỗ lực đó của chính phủ Trump đã không nhắm vào hành vi phạm tội cụ thể của Trung Quốc; do đó, chỉ ngăn cản được rất ít việc Bắc Kinh tiếp tục yêu cầu doanh nghiệp nước ngoài chuyển giao công nghệ và việc Bắc Kinh sử dụng nhiều phương thức bí mật hơn để ăn cắp tài sản trí tuệ.
Theo “Giai đoạn Một” của thỏa thuận thương mại giữa Washington và Bắc Kinh, Trung Quốc hứa sẽ nhập khẩu nhiều hơn từ các nhà sản xuất Mỹ và sẽ hợp lý hóa các thủ tục để người Mỹ có thể bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ khỏi sự xâm phạm của Trung Quốc.
Tổng thống Biden hiện giữ nguyên các mức thuế mà người tiền nhiệm áp lên Trung Quốc. Đại diện thương mại hiện tại của Mỹ, bà Catherine Tai, đã yêu cầu Trung Quốc tuân thủ thỏa thuận “Giai đoạn Một” mà Bắc Kinh đã ký vào tháng 1/2020 và bày tỏ sự thất vọng về việc Trung Quốc vẫn ăn cắp quyền sở hữu trí tuệ.
Ông Biden đã không đưa ra kế hoạch mới nào. Thậm chí, trong chuyến công du tới Nhật Bản và Hàn Quốc gần đây, ông Biden cho biết ông đang xem xét loại bỏ thuế quan mà chính phủ Trump áp đặt lên Trung Quốc từ năm 2018.
Có thể tới đây, Mỹ sẽ không làm gì để ngăn chặn hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ của Trung Quốc. Đáng chú ý là, Washington đã lờ đi quyết định gần đây của tòa án Trung Quốc rằng các công ty Trung Quốc không thể bị kiện ở bất kỳ đâu trên thế giới về hành vi trộm cắp quyền sở hữu trí tuệ. Một trong những công ty được bảo vệ là Huawei - doanh nghiệp Trung Quốc vẫn đang phải đối mặt với cáo buộc liên bang Mỹ vì gian lận và đánh cắp bí mật thương mại.
Có thể thấy, thực sự khó để có cái nhìn lạc quan về vấn đề này. Những thất bại lặp đi lặp lại của Washington đã khiến các doanh nghiệp và nhà phát minh Mỹ mất mát hàng tỷ USD mỗi năm.
Ngược lại, quốc gia do Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền đã sử dụng miễn phí công nghệ và bí mật thương mại của Mỹ để đạt được nhiều lợi thế cạnh tranh. Hàng loạt quy định chống lại hành vi ăn cắp tài sản trí tuệ từ phía Trung Quốc hiện đang được thảo luận tại Quốc hội Mỹ sẽ có rất ít tác dụng ngay cả khi chúng được thông qua thành luật.
Bài viết chỉ phản ánh quan điểm của tác giả, không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Milton Ezrati là biên tập viên của The National Interest - một chi nhánh của Trung tâm Nghiên cứu Vốn Nhân lực tại Đại học Buffalo (SUNY), và là nhà kinh tế trưởng của Vested - một công ty truyền thông có trụ sở tại New York. Trước khi gia nhập Vested, ông từng là nhà chiến lược thị trường và nhà kinh tế trưởng cho Lord, Abbett & Co. Ông cũng thường xuyên viết bài cho City Journal và viết blog cho Forbes. Cuốn sách mới nhất của ông có tựa đề là: Thirty Tomorrows: The Next Three Decades of Globalization, Demographics, and How We Will Live (Ba thập kỷ tiếp theo của toàn cầu hóa, nhân khẩu học, và cách chúng ta sinh sống).
Đức Duy
Theo The Epoch Times
