Ban đầu Trung Quốc được kỳ vọng sẽ là nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ nhất sau đại dịch, nước này hiện nay đang phải vật lộn với những hạn chế mới bởi biến thể Delta.
Trung Quốc là một trong những quốc gia đầu tiên kiểm soát được sự bùng phát COVID và nối lại hoạt động kinh tế hồi năm 2020. Điều này đưa Trung Quốc vào vị trí duy nhất về tăng trưởng kinh tế, trong khi phần còn lại của thế giới chứng kiến nền kinh tế của họ đang chững lại vì phong tỏa trong thời gian dài, nhiều nơi tới hơn một năm.
Vào tháng Sáu, hoạt động công nghiệp, tiêu dùng và đầu tư đều có vẻ hứa hẹn, nhưng vào tháng Bảy, những con số này bắt đầu giảm dần. Các đợt bùng phát biến thể Delta gần đây đã khiến Trung Quốc phải áp dụng lại các biện pháp phong tỏa ở nhiều thành phố, làm chậm tốc độ tăng trưởng sản lượng nhà máy và doanh số bán lẻ của Trung Quốc. Vào tháng 07/2021, tăng trưởng doanh số bán lẻ chỉ đạt 8,5%, thấp hơn 3,6 điểm phần trăm cùng kỳ năm 2020. Tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng từ 5% vào tháng Sáu lên 5,1% vào tháng Bảy. Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đạt mức chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ. Sản xuất ô tô giảm, trong khi lĩnh vực bất động sản cũng đang chậm lại. Khi nhu cầu lao động trong các lĩnh vực này giảm, các chuyên gia kỳ vọng tỷ lệ thất nghiệp sẽ tiếp tục gia tăng ở nhóm lao động có kỹ năng thấp .
Phản ứng với sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc, Goldman Sachs, Morgan Stanley và các tổ chức khác đã giảm dự báo tăng trưởng Trung Quốc của họ. Ban đầu, tăng trưởng GDP hàng năm của Trung Quốc dự kiến đạt 8,6 % đến 8,9 %, nhưng con số đó hiện đã bị hạ xuống 8,2 % hoặc 8,3 %. Tương tự, ING Bank đã giảm dự báo tăng trưởng quý III của Trung Quốc từ 5,5% xuống 4,5% .
Ít nhất, biến thể Delta đã bùng phát trên 17 tỉnh, hiện có khoảng 143 trường hợp nhiễm mới hàng ngày (theo truyền thông nhà nước Trung Quốc), cao hơn gấp đôi so với tuần trước. Liên hoan phim quốc tế hàng năm đã bị hủy bỏ cũng như các cuộc triển lãm và các sự kiện công cộng khác. Bắc Kinh cũng đã chặn máy bay và tàu hỏa xuất phát từ các điểm nóng virus corona. Lĩnh vực du lịch trong nước đã bị ảnh hưởng, ngay cả ở những nơi sẵn sàng tiếp nhận khách từ các vùng khác của đất nước, bởi vì các nhà quản lý của nhiều công ty quốc doanh đã chỉ đạo nhân viên của họ không được đi du lịch. Do đó, các công ty du lịch buộc phải hoàn lại tiền. Những hạn chế đi lại trong nước như vậy đặc biệt có hại cho nền kinh tế vì chúng đến vào tháng Tám, khi mọi người thường đi du lịch và tiêu tiền. Các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi các hạn chế mới là các lĩnh vực bán lẻ, nhà hàng, du lịch và vận tải, tất cả vẫn đang quay cuồng với các đợt phong tỏa đại dịch trước đó.
ĐCSTQ đã đóng cửa một phần lớn một cảng hàng hóa quan trọng. Meidong Terminal, nơi chịu trách nhiệm xử lý 25% hàng hóa tại cảng Ningbo-Zhoushan, cảng bận rộn thứ ba trên thế giới, đã bị đóng cửa. Các hạn chế COVID trên khắp thế giới đã làm tăng chi phí vận chuyển (cho mỗi dặm hoặc km) lên tới 63%. Trong khi đó, hoạt động vận chuyển của Trung Quốc đến châu Phi đang bị cản trở do tình trạng thiếu container. Các nhà sản xuất đã phàn nàn rằng sự gián đoạn trong vận chuyển đã làm giảm khả năng tìm kiếm khách hàng mới hoặc thậm chí phục vụ những khách hàng hiện có. Hạn chế đi lại, ở Trung Quốc và nước ngoài, cũng gây khó khăn cho các công ty phi sản xuất vốn phụ thuộc vào các cuộc gặp trực tiếp với các bên liên quan và khách hàng ở các quốc gia khác.
Trong khi các vấn đề về vận chuyển và đi lại đã ảnh hưởng tiêu cực đến lĩnh vực xuất khẩu - vốn là lĩnh vực đóng góp chính cho tăng trưởng GDP của Trung Quốc, thì lượng đơn đặt hàng ở nước ngoài cũng giảm. Các quốc gia trên thế giới vẫn đang vật lộn với sự phục hồi kinh tế của chính họ, khiến công dân của họ không có đủ tư cách để mua các sản phẩm của Trung Quốc. Do đó, các đơn hàng xuất khẩu đã xuống mức thấp nhất kể từ tháng 06/2020.
Ảnh hưởng của việc đóng cửa có thể được giảm thiểu nếu Trung Quốc quyết định “sống chung với virus” như một số tiểu bang của Hoa Kỳ đã làm. Tuy nhiên, ĐCSTQ có chính sách không khoan nhượng đối với COVID, điều này cho thấy rằng các biện pháp này sẽ được áp dụng cho đến khi loại bỏ hoàn toàn virus. Điều này khiến sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc bị nghi ngờ, hoặc ít nhất, khiến chúng ta gần như không thể dự đoán được khi nào Trung Quốc sẽ phục hồi.
-
- Quang cảnh phòng thí nghiệm "Mắt lửa" được sử dụng để xét nghiệm COVID-19 tại một trung tâm triển lãm ở Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc hôm 28/07/2021. (Ảnh: STR / AFP qua Getty Images)
Ngoài các hạn chế về phong tỏa liên quan đến biến thể Delta, Trung Quốc đang phải đối mặt với một số vấn đề khác. Chi phí nguyên vật liệu đã tăng lên. Sự thiếu hụt nguồn cung và sự thiếu hụt chip trên toàn cầu đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, đặc biệt là trong ngành công nghiệp ô tô.
Việc kiểm soát ô nhiễm đang kìm hãm hoạt động kinh tế, làm giảm sản lượng thép và xi măng. Sự phục hồi kinh tế không đồng đều trên khắp thế giới cũng khiến Trung Quốc khó bán sản phẩm ở một số thị trường hoặc sản xuất chúng ở những thị trường khác.
Ngoài ra, Trung Quốc đang bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết bất lợi. Lũ lụt ở tỉnh Hà Nam khiến 73 người thiệt mạng và thiệt hại về bảo hiểm là 1.7 tỷ USD; nhưng con số nạn nhân có thể cao hơn nhiều khi 238 nghìn xe hơi vô chủ do bị chìm trong đường hầm ở Trịnh Châu. Lũ lụt ở Hà Nam khiến Trung Quốc phải đóng cửa các nhà máy, hơn nữa làm gián đoạn chuỗi cung ứng, một ảnh hưởng xấu đã được cảm nhận trên khắp thế giới. Trong khi đó, bão In-Fa gây thiệt hại 3,35 tỷ nhân dân tệ (516 triệu USD) ở tỉnh Chiết Giang. Thiên tai, kết hợp với tăng trưởng kinh tế kém, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và tình trạng ngừng hoạt động liên tục có thể khiến niềm tin của người tiêu dùng bị giảm sút. Khi mọi người không chắc chắn về tương lai, họ thường vay ít tiền hơn, tiêu ít tiền hơn và đầu tư ít tiền hơn.
Rủi ro nợ ngày càng tăng là một vấn đề khác. Nợ công hiện ở mức gần gấp 4 lần GDP. Trong 18 tháng qua, trái phiếu doanh nghiệp vỡ nợ ngày càng tăng. Tính đến tháng Bảy năm 2021, các khoản vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp đã lên tới 62,59 tỷ nhân dân tệ (9,68 tỷ USD), mức chưa từng thấy kể từ năm 2014. Bao gồm trong con số này là 35,65 tỷ nhân dân tệ (5,51 tỷ USD) trái phiếu từ các công ty nhà nước. Trong khi trái phiếu bị vỡ nợ vẫn chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số trái phiếu, chúng làm giảm niềm tin của công chúng, bởi vì người ta thường tin rằng chính phủ trung ương sẽ cứu trợ các công ty có tầm quan trọng. Ít nhất, người ta sẽ mong đợi chính phủ trung ương cứu trợ các doanh nghiệp nhà nước, thay vì cho phép họ rơi vào tình trạng vỡ nợ. Giờ đây, điều này dường như không còn xảy ra nữa, các nhà đầu tư sẽ cảnh giác hơn khi đầu tư vào trái phiếu Trung Quốc.
Vào tháng Tám, Ngân hàng Trung ương đã bơm hàng tỷ nhân dân tệ vào hệ thống tài chính thông qua các khoản vay trung hạn. Lãi suất ở Trung Quốc vẫn ổn định trong 16 tháng, mặc dù yêu cầu dự trữ ngân hàng đã giảm 50 điểm cơ bản trong hầu hết các trường hợp. Nhiều nhà giao dịch và nhà phân tích kỳ vọng lãi suất sẽ được cắt giảm khi sự phục hồi kinh tế của đất nước chậm lại. Dự kiến Trung Quốc sẽ tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng để ngăn chặn suy thoái kinh tế trong những tháng tới. Bắc Kinh tuyên bố rằng tăng cường đầu tư vào địa phương là cốt lõi trong các ưu tiên kinh tế của nước này trong nửa cuối năm nay. Các biện pháp này được cho là sẽ đẩy nợ công lên mức cao hơn, đáng lo ngại hơn.
Sự suy thoái ở Trung Quốc có thể khiến giá hàng hóa thế giới giảm, tác động tiêu cực đến các quốc gia nhỏ, đang phát triển phụ thuộc vào xuất khẩu tài nguyên. Các tác động khác có thể được cảm nhận trên thị trường vốn chủ sở hữu, nhà ở và nợ toàn cầu. Nhu cầu tiêu dùng ở Trung Quốc giảm cũng sẽ làm giảm nhập khẩu của nước này, gây căng thẳng cho các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu sang Trung Quốc. Một hậu quả khác của việc Trung Quốc không phục hồi sẽ là sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, kết hợp với niềm tin của người tiêu dùng giảm sút và chi tiêu tiêu dùng giảm, sẽ ngăn cản các nước khác phục hồi.
Tin xấu trên thị trường thế giới có thể là tin tốt cho nền kinh tế Mỹ, vốn đang đối mặt với nguy cơ lạm phát, do chi tiêu kích thích lớn. Suy thoái toàn cầu có thể giúp hạ nhiệt nền kinh tế Mỹ, giảm lạm phát.
Thực tế là sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại cho thấy rằng các nước có nền kinh tế yếu hơn sẽ còn tồi tệ hơn. Các chuyên gia tin rằng sự phục hồi hoàn toàn của Trung Quốc có thể mất tới 5 năm, mặc dù con số này phụ thuộc nhiều vào thời điểm Trung Quốc và thế giới bỏ các biện pháp ngăn chặn COVID. Bất chấp tất cả những thách thức, Trung Quốc vẫn được kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng GDP hơn 6% trong năm nay, mức cao nhất trong nhiều thập kỷ.
Đức Duy
