Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm đã giảm từ 1,68% hôm 21/10 xuống còn 1,53% hôm qua bất chấp một số đồn đoán của thị trường rằng việc cắt giảm mua tài sản của Fed sẽ khiến lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng. Nhưng thực tế hiện nay và cả số liệu quá khứ đều chứng minh rằng lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ sẽ giảm khi Fed cắt giảm chương trình nới lỏng định lượng. Tại sao?
Hôm 03/11, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang cho biết nền kinh tế đã đạt được các mục tiêu của ủy ban. Vì thế Uỷ ban bắt đầu giảm mua chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp và Trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ (taper) từ 120 tỷ USD xuống 15 tỷ USD mỗi tháng.
Các dữ liệu lịch sử cho thấy lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm trong khi Fed thu hẹp bảng cân đối tài sản thông qua cắt giảm nới lỏng định lượng. Hiện tại, lợi suất trái phiếu kho bạc 10 năm của Mỹ bắt đầu giảm.
-
- Lợi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm ở My đã giảm kể từ khi Fed phát đi thông điệp cắt giảm chương trình mua tài sản tài chính. (Nguồn: Macro Trends)
Bất chấp dữ liệu quá khứ hết sức thuyết phục cho thấy lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm khi Fed giảm dần hoặc chấm dứt các chương trình lỏng định lượng 1, 2, và 3, các nhà đầu tư tin rằng lần này là khác. Niềm tin bao trùm ngày nay là lợi suất đúng ra sẽ phải cao hơn đáng kể nếu Fed không can thiệp bằng việc nới lỏng định lượng .
Lý do các nhà đầu tư tin rằng lợi suất phải sẽ cao hơn nếu FED đã không can thiệp là do mong muốn về sở hữu trái phiếu kho bạc trên thị trường giảm đi.
Tuy nhiên, có rất ít bằng chứng để hỗ trợ quan điểm đó. Do thiết kế của hệ thống ngân hàng (vì cần tỷ lệ đầu tư nhất định vào trái phiếu kho bạc, loại tài sản tài chính được xem là có hệ số rủi ro bằng 0), nhu cầu với trái phiếu của chính phủ Hoa Kỳ luôn tồn tại.
Hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) hoạt động và được đánh giá an toàn dựa trên quy mô dự trữ. Trong hệ thống dựa trên dự trữ, một tỷ lệ tiền gửi nhất định của khách hàng được sử dụng để mua chứng khoán Kho bạc với thời hạn trung bình từ năm đến bảy năm. Chứng khoán Kho bạc được mua bằng tiền gửi của khách hàng của NHTM được gọi là “khoản dự trữ ngân hàng”.
Khi Fed tham gia vào việc nới lỏng định lượng, Fed sẽ hoán đổi các khoản dự trữ của ngân hàng bằng Trái phiếu kho bạc Mỹ với một khoản dự trữ qua đêm phát hành bởi Fed; có tên là "tài sản dự trữ". Kết quả là tỷ lệ tiền gửi của khách hàng mà ngân hàng phải đưa vào dự trữ được bảo đảm bởi Fed thay vì đảm bảo bởi Kho bạc Hoa Kỳ.
Từ quan điểm của khách hàng, họ không biết được liệu khoản tiền gửi của họ ở ngân hàng được sử dụng để mua Trái phiếu kho bạc Mỹ có được Fed đảm bảo hay không khi ngân hàng thực hiện hoán đổi như vậy. Tiền lãi từ trái phiếu kho bạc được ngân hàng lấy để trả lãi tiền gửi của khách hàng.
Khi Fed tham gia vào việc nới lỏng định lượng, Fed buộc các NHTM phải tạo ra các khoản dự trữ ngân hàng với Chứng khoán Kho bạc và chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp theo lựa chọn của Fed. Trong điều kiện bình thường, một NHTM sẽ không mua chứng khoán Kho bạc 30 năm để bảo đảm một khoản tiền gửi của khách hàng có khả năng vẫn còn trên bảng cân đối kế toán của ngân hàng từ 5 đến 7 năm.
Trong quá trình nới lỏng định lượng, Fed có thể buộc các ngân hàng mua bất kỳ loại chứng khoán nào mà Fed muốn. Bằng cách kiểm soát loại chứng khoán mà ngân hàng phải mua để tạo dự trữ ngân hàng, Fed có thể cố gắng ngăn chặn hoặc hạ thấp một phần cụ thể của đường cong lợi suất. Bằng cách giảm hoặc ngừng mua tài sản của mình, tất cả những gì Fed đang làm là ngừng việc nhắm mục tiêu vào một phần cụ thể của đường cong lợi suất.
Đường cong lợi suất trái phiếu thể hiện rằng lợi suất với trái phiếu ngắn hạn thấp hơn lợi suất các trái phiếu dài hạn vì rủi ro kỳ vọng với trái phiếu ngắn hạn ít hơn trái phiếu dài hạn (về lý thuyết). Trong một thị trường lành mạnh, đường cong lợi suất trái phiếu cần mềm mại hướng lên trên (parabol) theo đúng quy luật đánh giá rủi ro của thị trường. Trong các thời kỳ khủng hoảng hoặc khi thị trường bị can thiệp quá mức bởi chính phủ, đường cong lợi suất sẽ bị biến dị, đi thẳng hoặc cong theo hình parabol lộn ngược. Theo mô tả ở trên, nhu cầu với trái phiếu 30 năm của các NHTM có thể thấp, nhưng vì đáp ứng chương trình nới lỏng định lượng của Fed mà các NHTM buộc phải mua thứ mà họ không có nhu cầu trong quản trị thanh khoản kỳ hạn của họ, điều này khiến đường cong lợi suất trái phiếu Mỹ không còn theo quy luật thị trường mô tả ở trên.
Chừng nào tiền gửi NHTM tiếp tục tăng thì các NHTM phải tiếp tục mua chứng khoán kho bạc. Sự khác biệt duy nhất là các NHTM sẽ không bị buộc phải mua các chứng khoán cụ thể như đã được quy định khi Fed tiến hành nới lỏng định lượng.
Để khuyến khích nhu cầu đối với chứng khoán Kho bạc có thời hạn lâu hơn, đầu năm nay, Fed đã công bố cơ sở thỏa thuận mua lại thường trực (SRP - Standing Repurchase Agreement Facility) cho phép các nhà buôn chứng khoán đăng ký chứng khoán của Kho bạc và chứng khoán được bảo đảm bởi các cơ quan (tài chính bất động sản của nhà nước) để đổi lấy các khoản vay USD qua đêm. Mục đích của SRP là cung cấp tính thanh khoản trên toàn bộ đường cong lợi suất. Gần đây, Fed đã cung cấp SRP cho các NHTM sử dụng.
Hiện nay, các NHTM sử dụng tiền gửi của khách hàng để mua chứng khoán Kho bạc với thời hạn trung bình từ 5 đến 7 năm, phù hợp với thời gian trung bình mà một khoản tiền gửi của khách hàng tại ngân hàng. Bằng cách mở SRP cho các NHTM, các NHTM có thể mua chứng khoán Kho bạc có thời hạn lâu hơn bằng tiền gửi của khách hàng khi biết rằng họ có thể chuyển đến SRP để lấy tiền mặt bất cứ lúc nào nếu có sự gia tăng ngoài dự tính trong số tiền rút khỏi ngân hàng.
Tiền gửi của khách hàng vẫn chưa có dấu hiệu chững lại, đồng nghĩa với việc nhu cầu đối với chứng khoán Kho bạc sẽ tiếp tục cao do các NHTM phải mua chứng khoán kho bạc để chuyển tiền gửi của khách hàng thành dự trữ ngân hàng. Hỗ trợ thêm cho nhu cầu vay nợ của chính phủ Hoa Kỳ là bản thân các NHTM, những người tiếp tục mua một lượng lớn Kho bạc và chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp mỗi tuần.
Trong khi nhiều người tin rằng bảng cân đối kế toán giảm dần hoặc cuối cùng là sự kết thúc của việc nới lỏng định lượng, nếu Fed có thể kết thúc chương trình như dự đoán vào giữa năm 2022, sẽ dẫn đến tăng lợi suất, nhưng không có khả năng lợi suất sẽ tăng. Khi tiền gửi của khách hàng tiếp tục tăng và với việc các NHTM có quyền truy cập vào SRP của Fed, lợi suất trái phiếu kho bạc có thể sẽ vẫn ở mức thấp và giảm giống như hai lần gần đây nhất Fed giảm bảng cân đối kế toán.
Quan điểm trong bài viết là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của NTDVN.
Tác giả Steven Van Meter là nhà thiết kế và quản lý các chiến lược đầu tư độc đáo. Ông Steven có một chương trình YouTube nơi người hâm mộ trên toàn cầu theo dõi những suy nghĩ của ông về nền kinh tế toàn cầu, chính sách tiền tệ, và thị trường.
Đức Duy
TheoThe Epoch Times
